Etiyopya, Nahda Barajı’na dair mini Afrika zirvesi çağrısında bulunurken Sisi, tek taraflı adımları reddediyor

Etiyopya, Salı günü Nahda Barajı konusundaki anlaşmazlıkların tartışılacağı mini bir Afrika zirvesi ilanında bulunurken Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi ise Nil suları üzerinde ülkesinin haklarına zarar verecek tek taraflı eylemleri reddettiğini bildirdi. Aynı zamanda, barajın dolum ve işletim konusunun tüm taraflar arasında kapsamlı bir anlaşma ile yürütülmesi çağrısında bulundu.
Sudan, dün, Başbakan Abdullah Hamduk’un Nahda Barajı hakkında görüşmek üzere 21 Temmuz'da gerçekleştirilecek mini Afrika zirvesine Afrika Birliği (AfB) Başkanı tarafından davet edildiğini doğruladı.
Sudan Sulama Bakanı Yasir Abbas dün resmi Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, "Nahda Barajı'nın doldurulması ve işletilmesi konusunda anlaşmaya varmak için zirveye katılmayı dört gözle bekliyoruz" ifadelerini kullandı. Sudan, Mısır, Etiyopya ve Güney Afrika liderleri zirveye AfB Başkanı gözetiminde AfB’den 5 gözlemci huzurunda katılacak.
Sudan, Mısır ve Etiyopya arasında daha önceki düzenlenen müzakere turları, Mavi Nil üzerine inşa edilen barajın yasal ve teknik yönlerindeki tartışmalı noktaların üstesinden gelemedi. Nitekim barajın Nil Nehri’ndeki su kaynaklarına yönelik etkisinden korkuluyor.
Kahire ve Hartum; Addis Ababa’nın baraj rezervuarını doldurmaya başlamadan önce barajın dolum ve işletim hususları konusunda yasal olarak bağlayıcı bir anlaşmaya varmaya çalışıyor. İki ülke de anlaşmazlıkların olduğu noktalarda kapsamlı bir anlaşmaya varmadan tek taraflı adım atılmasını reddettiklerini defalarca duyurdu.
Etiyopya, Perşembe günü, Nahda Barajı rezervuarını doldurmaya başladığı yönündeki haberleri inkar ederek Sudan ve Mısır'a güvence vermişti.
Mısır Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Bessam Radi’nin bildirdiğine göre Cumhurbaşkanı Sisi, Güney Afrika Cumhurbaşkanı Cyril Ramaphosa ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Görüşmede, Nahda Barajı dosyasındaki ve AfB’nin himayesinde birçok uluslararası gözlemcinin varlığında son zamanlarda yapılan ilgili üçlü müzakereler hakkındaki gelişmeler ele alındı.
Sözcü Radi, söz konusu görüşmede Nahda Barajı konusunda Mısır’ın konumu ve Nil Nehri’nin Mısırlılar için varoluşsal bir sorun olduğu konusunun masaya yatırıldığını bildirdi. Açıklamada, barajın dolum ve işletim konusunun tüm taraflar arasında kapsamlı bir anlaşma ile yapılması gerektiği aktarıldı. Cumhurbaşkanlık, “Bu hayati konuda Mısır ile Sudan arasındaki yoğun koordinasyonun sürdürülmesi kararına varıldı” vurgusunda bulundu.
AfB, ABD, Avrupa Birliği ve Dünya Bankası gözlemcileri huzurunda üç ülke arasında gerçekleştirilen iki haftalık söz konusu müzakerelere sponsorlukta bulunmuş; ancak istenen sonuca ulaşım sağlanamamıştı. Birlik, müzakerelere devam etme ve söz konusu hususlara bir çözüm bulma olasılığını tartışmak için günler içinde bir mini zirve düzenlemeyi planlıyor.
Etiyopya, 4 milyar dolara mal olan ve 6 bin 450 megavat elektrik kapasitesine sahip baraj ile Afrika'nın en büyük elektrik ihracatçısı olmayı hedefliyor. Ancak barajın 100 milyondan fazla insanın bağımlı olduğu Nil’den su tedarikinin en az yüzde 90 oranında düşüşe neden olmasından korkuluyor.
Diğer yandan Cumhurbaşkanı Ramaphosa ise Nahda Barajı ile ilgili gerçekleştirilen son müzakerelerde Mısır’ın yapıcı yaklaşımından övgüyle bahsederek, Mısır’ın Afrika Birliği himayesinde yaşanan krize çözüm getirilme konusundaki samimi iradesine değindi.
Kahire, Mısır, Etiyopya ve Sudan arasında Hartum'un sponsorluğunda Haziran ayı ortasında gerçekleştirilen üçlü görüşmelerin başarısız olmasının ardından Nahda Barajı meselesini Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ne (BMGK) sevk etmişti.
AfB sponsorluğundaki müzakerelere olan bağlılığını teyit eden Sudan, herhangi tek taraflı bir eylemi reddederek üç ülkenin çıkarına uzlaşma çağrısında bulundu.
Hartum’daki Etiyopya maslahatgüzarı Mekonnen Gossaye Tiba, Su, Sulama ve Enerji Bakanı Seleshi Bekele’nin barajın dolumu hakkındaki açıklamalarını reddetmiş; söz konusu müzakerelere devam etme taahhüdünü doğrulamıştı.
Üç ülke arasındaki müzakereler geçen Pazartesi günü sona ermiş, ancak barajın ilk dolumu ve işletimi hakkında herhangi bir anlaşmaya varılamamıştı.
Anlaşmazlık noktalarında fikir birliğine varmak için Güney Afrika Cumhurbaşkanı Ramaphosa liderliğindeki AfB girişimine güvenen Sudan, birliğe sunduğu raporda üç ülke arasında kapsamlı ve kabul edilebilir bir anlaşmaya temel teşkil edeceğini umduğu bir taslak anlaşma hazırladı.