Kovid-19 vakalarındaki artış, mart ayındaki senaryoya dönüleceği endişesine neden oldu

Barselona’da koronavirüs testi yapan görevliler. (EPA)
Barselona’da koronavirüs testi yapan görevliler. (EPA)
TT

Kovid-19 vakalarındaki artış, mart ayındaki senaryoya dönüleceği endişesine neden oldu

Barselona’da koronavirüs testi yapan görevliler. (EPA)
Barselona’da koronavirüs testi yapan görevliler. (EPA)

Dünya genelinde 14 milyon 194 bin 726 vaka, 599 bin 438 can kaybının kaydedilmesiyle ülkeler salgın odak noktalarını kontrol altına almak için ‘hedefli kapanış’ uygulamaya devam ediyor. Salgın genişledikçe, mart ve nisan aylarında dünya nüfusunun neredeyse yarısını evlerine kapatan tam izolasyon senaryosunun tekrarlanmasından endişe ediliyor.
Barselona’dan yetkililer dün halka evde kalma çağrısında bulunurken Melbourne ise 5 milyon kişilik nüfusa yönelik uyguladığı kapanışa rağmen yüksek düzeyde vaka kaydetmeye devam ediyor. Sincan’da da salgına dair yeni odak noktaları ortaya çıkıyor..
İlk salgın dalgasını atlatan ülkelerdeki endişe verici artışa rağmen geçtiğimiz haftalarda katı önlemlerin tekrar gündeme gelmesini önleyebilecek olumlu göstergeler ortaya çıktı. Toplumların savunmasız grupları koruma yolundaki önleyici tedbirlere uyumu ve hastanelerdeki tedavilerin olumlu seyri, hem Avrupa hem de ABD’deki ölüm oranları, salgının zirve noktasına kıyasla azaldı. Nitekim son aylarda yaşananlardan ders çıkaran bazı ülkeler hedefli izolasyon önlemleri almak için yerel konseylere ve bölgelere özel yetkiler sağladı.

Barselona’da evde kal çağrısı
Katalonya Bölgesel Hükümet Sözcüsü Meritxell Budo, koronavirüs vakalarında yaşanan artış dolayısıyla halka gerekli durumlar haricinde evden çıkmama çağrısında bulundu. Aynı zamanda sinema, tiyatro ve gece kulüplerinin kapatıldığını, kıyı şehrinde ondan fazla insanın bir araya gelmesinin yasaklandığını bildirdi. Avrupa'nın en önemli turistik yerlerinden biri olan şehirde yaklaşık 4 milyon kişiyi kapsayan tedbirler arasında restoran kapasitelerinin yüzde 50 oranında azaltılması da yer alıyor. Halktan ayrıca ülkenin kuzey doğusundaki ikinci evlerine de gitmemeleri istendi. Bu önlemlerin yaklaşık iki hafta sürmesi bekleniyor.
Sözcü Budo, İspanya'daki izolasyon önlemlerinin kaldırılmasından yaklaşık üç hafta sonra yaptığı açıklamada “Önümüzdeki haftalarda yeniden kapanışa gidilmesini önlemek için bir adım geri adım atmamız gerekiyor” dedi.
İspanya Başbakanı Pedro Sanchez hükümeti salgının İspanya'yı ilk vurduğu arihte, 14 Mart'ta olağanüstü hal (OHAL) ilan etmiş, uluslararası alandaki en sıkı kapatma uygulamasına gitmişti. Vaka sayısında artış kaydedilen Katalonya ve Aragon, ülke çapında 150'den fazla yeni salgın noktasını izleyen İspanyol yetkililer için endişe haline geldi. Barselona’nın batısı, ​​bölgesel hükümet ve adli makamlar arasında konuya dair yaşanan anlaşmazlığın ardından, çarşamba günü Lleida ve çevresindeki kasabalarda yaşayan 160 bin kişiyi izolasyon tedbirlerine tabi tuttu. Nitekim birçok İspanyol bölgesi, toplumsal sosyal mesafe mevcut olsa bile halka açık yerlerde maske uygulamasını zorunlu tuttu.
Avrupa’da virüsten en çok etkilenen ülkelerden biri olan İspanya’da şu ana kadar 28 bin 420 kişi Kovid-19 sebebiyle yaşamını yitirdi.

Sincan’da endişe hakim
Çin'in batı ucunda yer alan Sincan'ın başkenti, cuma günü şehre düzenlenecek gezilerin büyük bölümünü engelledi. Yetkililer ve resmi basının bildirdiğine göre yeni vakaların kaydedilmesinin ardından hızlı tren ve otobüs seferleri de iptal edildi.
Resmi basın, başkent Urumçi’de şu ana kadar en az beş kişinin koronavirüse yakalandığını aktardı. Bu kişilerden birinin doğudaki Zhejiang eyaletine seyahatinin ardından koronavirüse yakalandığı bildirildi.
Çarşamba günü kaydedilen vakalar, Urumçi’deki resmi medyayı itidalli yayınlar yapmaya yöneltti. Gıda temininde sorun olmadığı ve dükkanların stoklarının dolu olduğu aktarıldı. AFP’nin haberine göre şehir sakinlerine stok yapmama çağrısı yapıldı.
Ülke genelinde sıkı tedbirler kapsamında kapanmaya gidilmesinin ve büyük ölçekli teşhis operasyonlarının yürütülmesinin ardından salgının kontrol altına alındığı duyurulan Çin’de yeni vakalar, aslında koronavirüsü kontrol etmede karşılaşılan zorlukları yansıtıyor. Pekin’de haziran ayında yeni bir salgın odak noktası tespit edilmiş, en az 330 vaka kaydedilmişti.
Havacılık Otoritesi, Urumçi'ye gidiş dönüş uçuşların yüzde 89 oranla iptal edildiğini, şehirde yer alan tek metro hattının perşembe günü geç saatlerden bu yana kapalı olduğunu duyurdu. Ancak normal ulaşım hizmetlerinin ne zaman devam edeceğine ilişkin bilgi verilmedi.
Otobüslerin işletiminden sorumlu yetkililer ise hizmet kısıtlamaları getirildiğini, sterilizasyon işlemleri yapıldığını, personele Kovid-19 kontrollerinden geçme zorunluluğu getirildiğini duyurdu. Çin’de bugüne kadar 83 bin 644 vaka ve 4 bin 634 can kaybı kaydedildi.

Melbourne'da izolasyona rağmen vakalarda artış yaşanıyor
Avustralya'nın ikinci büyük şehri olan 5 milyon nüfuslu Melbourne’de bir haftadan uzun bir süre önce izolasyon önlemlerinin yeniden alınmasına rağmen dün 428 yeni vaka kaydedildi. Bu, mart ayı sonundan bu yana en yüksek rakam sayılıyor.
Victoria Baş Sağlık Sorumlusu Brett Sutton, “Henüz krizin üstesinden gelmiş değiliz” açıklamasında bulundu. Nitekim Avustralya, Melbourne’de yeni vakalar ortaya çıkmadan önce salgını büyük ölçüde kontrol altına almıştı. 
Yeni vaka dalgası, yurt dışından gelen misafirlerin otellerdeki karantina uygulamalarını çiğnemekle suçlanmasına neden oldu. Melbourne sakinlerine ve banliyölerinde geçen hafta, salgınla mücadele kapsamında altı hafta boyunca evde kalma emri verilmişti. Sutton “Bu rakamların önümüzdeki hafta istikrar kazanacağını umuyoruz” dedi.

Hindistan’da 1 milyonun üzerinde vaka
Hindistan’da yerel yetkililer, toplam vaka sayısının dün 1 milyonu aşmasıyla salgının kontrol altına alınması için sağlık kısıtlamalarını ve karantina önlemlerini artırdı.
Sağlık Bakanlığı tarafından açıklanan resmi rakamlara göre 1 milyon 40 bin 746 vaka ve 26 bin 291 can kaybının kaydedildiği Hindistan, vaka sayısında ABD ve Brezilya’nın ardından geliyor.
Nüfus yoğunluğu bakımından dünyada ikinci sırada yer alan ülkede 24 saat içerisinde 30 binin üzerinde vaka kaydedildi. Ülkedeki ölüm oranları ise salgından en kötü etkilenen ülkelere kıyasla nispeten düşük seyrediyor. AFP’nin haberine göre Hindistan’da her 1 milyon kişiden 18’i yaşamını yitiriyor. ABD’de ise bu rakam 417.
Hint yerel makamları, 1,3 nüfuslu ülke genelinde salgınla mücadelede son haftalarda yerel karantina ve sağlık kısıtlamaları getirdi.
Başbakan Narendra Modi hükümeti, mart ayında uygulanmaya başladığı katı kısıtlamaları ekonomiyi canlandırmak için haziran ayında kaldırmaya başlamıştı. Bazı kısıtlamalar ise henüz devam ediyor.

Tokyo'da rekor rakam
Tokyo’da üst üste üç gündür yüksek vakalar kaydediliyor. Perşembe günü 293 yeni vaka daha tespit edildi. Vaka sayısındaki bu artış, yetkililerin salgını durdurmak konusundaki endişelerini artırdı. Bloomberg’in haberine göre ülke genelindeki vakalarda yükseliş görüldüğü sırada Japon makamları ise vaka sayıları, mevcut sıçrama ve nisan ayında kaydedilen oranlar arasındaki farklılıkları çözmeye çalışıyor.
Hükümetin sağlık uzmanı Shigeru Omi, perşembe günü düzenlenen basın toplantısında şu açıklamalarda bulundu:
“Şu an başka bir acil durum ilan etmeye yönelik tartışmalar yürütülüyor. Tekrar olağanüstü hal ilan edilmesini gerektirecek aşamaya henüz ulaşmadık. Zira vakaların artışı ciddi ölçülerde değil. Ancak ne yazık ki ani bir düşüş de beklemiyoruz.”



Knesset, ordunun ve Şin Bet'in sivil kameralara sızma yetkilerini genişletiyor

İnternet Protokolü üzerinden çalışan ev güvenlik kameraları (Pixabay)
İnternet Protokolü üzerinden çalışan ev güvenlik kameraları (Pixabay)
TT

Knesset, ordunun ve Şin Bet'in sivil kameralara sızma yetkilerini genişletiyor

İnternet Protokolü üzerinden çalışan ev güvenlik kameraları (Pixabay)
İnternet Protokolü üzerinden çalışan ev güvenlik kameraları (Pixabay)

İsrail Meclisi (Knesset) çarşamba günü, İsrail ordusu ve Şin Bet'in (İsrail Güvenlik Ajansı) sivil gözetim kamera sistemlerine gizlice sızmasına izin veren hükümet tasarısını son okumada kabul etti. Times of Israel'e göre, tasarı 10 lehte oyla ve karşı oy olmadan kabul edildi. Ayrıca 7 Ekim 2023 saldırısının ardından onaylanan geçici önlem bir yıl daha uzatıldı.

Yasa, güvenlik kurumlarına mahkeme kararına gerek kalmadan özel güvenlik kameralarının teknik altyapısına müdahale etme konusunda geniş yetkiler tanıyor. Bu durum, insan hakları örgütleri ve hukuk uzmanlarından sert eleştiriler aldı; bu kesimler, söz konusu yasayı, gizlilik hakkının eşi benzeri görülmemiş bir ihlali ve kendini demokratik olarak tanımlayan bir ülkede yasal güvencelerin zayıflatılması olarak değerlendiriyor.

Geçici önlem, ilk haliyle Gazze'deki savaşla ilgili acil durumlarla sınırlıydı ve düşman aktörlerin ulusal güvenliği veya askeri operasyonları tehdit edebilecek görsel içeriklere erişmesini engellemeyi amaçlıyordu. Ancak, son uzatma bu yetkileri "büyük askeri operasyonlar" bağlamından ayırdı; bu da fiili bir savaş hali olmasa bile yürürlükte kalacakları anlamına geliyor.

Hükümet, yasa tasarısının gerekçe notunda, siber tehditlerdeki ve sivil sistemlere sızma girişimlerindeki artışı gerekçe göstererek bu uzatmayı savundu ve bunun "sabit kameralar tarafından üretilen görsel bilgilere düşman aktörlerin erişimini engellemek için ek araçların bulundurulmasını gerektirdiğini" savundu. Şarku'l Avsat'ın elde ettiği bilgiye göre gözlemciler bu adımın, eski Başbakan Naftali Bennett'in Telegram hesabının İranlı bilgisayar korsanları tarafından hacklenmesinin ardından geldiğini belirtiyor

Ancak uzatmanın zamanlaması, özellikle Gazze'deki ateşkes ışığında, hukuk ve insan hakları çevrelerinde geniş çaplı itirazlara yol açtı. İsrail'in önde gelen gizlilik ve siber hukuk uzmanlarından Avukat Haim Ravia, "Bu yasa son derece endişe verici çünkü orduya ilk kez sivil mülkler ve alanlar içinde faaliyet gösterme yetkisi veriyor" dedi.

Basın açıklamalarında, "bu yetkilerin yargı denetiminden yoksun olması ciddi soruları gündeme getiriyor" diyen yetkili, önlemin genişletilmesinin "açık bir gerekçeden yoksun olduğunu ve vatandaşların gizliliğinin ciddi bir şekilde ihlaline yol açabileceğini" belirtti. Ayrıca, yasanın, sistemleri hacklendikten sonra kamera sahiplerine bildirimde bulunmayı bile gerektirmediğine dikkat çekti.

İsrail Sivil Haklar Derneği, yasayı şiddetle eleştirerek, savaşın başında bu önlemi haklı çıkaran koşulların artık mevcut olmadığını ve uzatılmasının "hassas sahneleri belgeleyen özel kameralara yaygın müdahaleye ve belirsiz kriterlere dayalı olarak vatandaşların ve yerleşiklerin bilgisayarlarında saklanan kişisel bilgilere erişime kapı açtığını" savundu.

Dernek, "bu müdahaleci güçleri düşmanlık halinden ayırmanın, başta gizlilik hakkı olmak üzere insan haklarının orantısız bir ihlalini teşkil ettiği" sonucuna vardı ve geçici önlemin denetim ve hesap verebilirlik kapsamı dışında kalıcı bir araca dönüştürülmesine karşı uyarıda bulundu.


Netanyahu: İsrail, Somaliland Cumhuriyeti'ni "bağımsız ve egemen bir devlet" olarak tanıyor

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (Reuters)
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (Reuters)
TT

Netanyahu: İsrail, Somaliland Cumhuriyeti'ni "bağımsız ve egemen bir devlet" olarak tanıyor

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (Reuters)
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (Reuters)

İsrail Başbakanlık Ofisi, Benjamin Netanyahu'nun bugün Somaliland Cumhuriyeti'ni "bağımsız ve egemen bir devlet" olarak tanıdığını duyurdu.


Washington’da alışılmadık diplomasi: Trump ve İş İnsanları

Witkoff, Berlin’de 15 Aralık 2025 (AP)
Witkoff, Berlin’de 15 Aralık 2025 (AP)
TT

Washington’da alışılmadık diplomasi: Trump ve İş İnsanları

Witkoff, Berlin’de 15 Aralık 2025 (AP)
Witkoff, Berlin’de 15 Aralık 2025 (AP)

ABD Başkanı Donald Trump, ikinci başkanlık döneminde Beyaz Saray’a önceki başkanların benimsediği geleneksel Amerikan politikaları ve uluslararası teamüllerin dışına çıktı. Bu kez, ilk döneminden farklı olarak özenle seçtiği ekibi; özellikle dış politika ve diplomasi alanında, alışılmışın dışında, siyasetten uzak isimlerden oluşuyor. Cumhuriyetçi Parti’nin geleneksel çizgisini temsil eden Dışişleri Bakanı Marco Rubio dışında, Trump’ın diplomasisi büyük ölçüde özel temsilcilere ve aileye yakın isimlere dayanıyor.

“Her şeyin elçisi” Steve Witkoff’tan Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack’a, Irak Özel Temsilcisi Mark Savaya’dan Afrika ve Arap İşleri Kıdemli Danışmanı Massad Boulos’a, hatta Gazze anlaşmasıyla yeniden sahneye çıkan Jared Kushner’a kadar bu isimler, Trump yönetiminin uluslararası krizleri çözme çabalarının vitrini durumunda. Ortak özellikleri ise diplomatik deneyimden yoksun olmaları. Bu durum, uluslararası siyasetin en tecrübeli isimlerini bile zorlayan krizlerde ne kadar etkili olabilecekleri konusunda soru işaretleri doğuruyor.

“Her şeyin elçisi” Witkoff

Ancak geleneklere meydan okumak, Trump’ın ikinci döneminin ayırt edici özelliği oldu. Bu çerçevede, Trump’ın yakın arkadaşı ve golf partneri olan iş insanı Steve Witkoff, şüpheyle yaklaşanları şaşırttı. Gazze’de ateşkes görüşmelerinin ön saflarında yer alan Witkoff, alışılmış diplomatik kalıpların dışına çıkarak, ABD’nin terör örgütü olarak tanıdığı Hamas ile doğrudan temas kurdu; tartışmalı isimlerle birebir görüşmeler yaptı ve sıra dışı açıklamalarda bulundu.

hy
Witkoff, Kushner ve Marco Rubio, 30 Kasım 2025’te Florida’da Ukrayna heyetiyle bir araya geldi (Reuters)

Bunların en dikkat çekeni, Hamas temsilcisi Halil el-Hayya’nın oğlunun İsrail saldırısında hayatını kaybetmesi üzerine yaptığı açıklamaydı. Witkoff, görüşme sonrası “Oğlunu kaybettiği için kendisine taziyelerimizi sunduk. Ben de bir oğlumu kaybettim; artık çok zor bir kulübün üyeleriyiz: Evlatlarını toprağa veren babalar” ifadelerini kullandı. Bu sözler, Witkoff’un aşırı doz nedeniyle hayatını kaybeden oğluna atıfta bulunuyordu. ABD’nin geleneksel, ölçülü söylemiyle bağdaşmayan bu açıklamanın, Hamas ile İsrail arasında ateşkes sağlanmasında etkili olduğu savunuluyor.

Üç yılı aşkın süredir devam eden Rusya-Ukrayna savaşını sona erdirmek için çaba gösteren Witkoff Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ile yoğun temaslar yürütüyor. Hedefi, Trump’ın seçim kampanyasında vaat ettiği siyasi zaferi kazandırmak ve ona “barış başkanı” unvanını takmak.

Massad Boulos: Damadın babası

Trump yönetiminin ilgisi yalnızca Ortadoğu ile sınırlı değil. Afrika’daki kronik çatışmalar da gündemde ve bu dosya, Trump’ın damadının babası olan Massad Boulos’a emanet. Lübnan kökenli, Nijerya’da eski bir otomobil tüccarı olan Boulos, Michigan eyaletinde Trump’ın seçim başarısında önemli rol oynadı. Aile bağları sayesinde atandığı bu görev, Senato onayı gerektirmiyor.

fgty
ABD Başkanı Donald Trump'ın Arap ve Afrika işleri danışmanı Massad Boulos (New York Times)

Boulos’un görevleri Dışişleri Bakanlığı ile Beyaz Saray arasında dağılmış durumda ve bu da zaman zaman kurumsal karmaşaya yol açıyor. Analistler, Dışişleri Bakanı Marco Rubio’nun aynı zamanda geçici Ulusal Güvenlik Danışmanı olmasının, yetki paylaşımını daha da zorlaştırdığını söylüyor. Buna rağmen Boulos, Kongo ile Ruanda arasında bir barış anlaşmasına katkı sağladı. Trump, bu anlaşmanın imza törenine Washington’da bizzat başkanlık etti. Ancak sahadaki çatışmaların sürmesi, anlaşmanın kırılganlığını ortaya koyuyor.

Sudan dosyasında henüz sonuç alınamaması, Boulos’un etkinliğine yönelik soru işaretlerini artırdı. Şarku’l Avsat’a göre, Trump’ın Veliaht Prens Muhammed bin Selman’ın Washington ziyareti sırasında sürece doğrudan müdahil olacağını açıklaması ve Rubio’nun “Başkan bu konuyla şahsen ilgileniyor” sözleri, bazı başkentlerde Boulos’un devre dışı bırakıldığı şeklinde okundu. Buna rağmen Washington’da hâkim görüş, Trump ailesine yakın isimlerin perde arkasındaki etkisini koruduğu yönünde.

Kushner ve “çıkar çatışması” tartışması

Bunun en somut örneği, resmi bir görevi olmamasına rağmen Gazze görüşmelerinde aktif rol alan Jared Kushner’in yeniden sahneye çıkması. Kushner, Rusya-Ukrayna dosyasında da perde arkasında etkili. Kendisi ve diğer sıra dışı elçiler, sık sık çıkar çatışması eleştirilerine maruz kalıyor.

ghyju
Jared Kushner (Reuters)

Kushner bu eleştirilere, “Bazılarının çıkar çatışması dediğine biz, Steve (Witkoff) ve ben, dünya genelinde sahip olduğumuz güvenilir ilişkiler ve deneyim diyoruz” yanıtını veriyor.

Tom Barrack ve “diplomatik olmayan” üslup

Trump’ın kendisi de siyasetten gelmeyen bir iş insanıydı ve bürokrasiye, hatta “derin devlete” savaş açtığını açıkça ilan etmişti. Bu çizgi, Suriye Özel Temsilcisi ve aynı zamanda Anakara Büyükelçisi olan Tom Barrack’ta da görülüyor.

fgth
Tom Barrack,  Katar'daki Doha Forumu'na katıldı (AFP)

 Senato onayından geçen nadir isimlerden biri olan Barrack, Lübnanlı gazetecilere yönelik “hayvani davranışlar” ifadesiyle tepki çekmiş, sonradan özür dilemişti. Ancak bu tür çıkışlar, onun diplomatik teamüllerden ne kadar uzak olduğunu gösteriyor. Buna rağmen, Esad’ın devrilmesinin ardından Suriye’deki sürecin yönetilmesinde ve yaptırımların kaldırılmasında önemli rol oynadı.

Esrar ticareti yapan Irak elçisi

Listenin son halkası, Irak Özel Temsilcisi Mark Savaya. Michiganlı, Irak-Keldani kökenli bir iş insanı olan Savaya, eyalette yasal marihuana ticareti yapıyor. Ekim ayında bu göreve atanması, hem ABD içinde hem de dışında şaşkınlık yarattı. Irak’ın karmaşık dosyalarını yönetecek siyasi deneyime sahip olmadığı eleştirileri yapılırken, destekçileri onun alışılmışın dışında yöntemlerle başarı sağlayabileceğini savunuyor.

Bu görüşe örnek olarak, Irak’taki İran yanlısı bir milis grup tarafından kaçırılan İsrailli akademisyen Elizabeth Tsurkov’un açıklamaları gösteriliyor. Tsurkov, serbest bırakılmasının ardından Savaya’nın atanmasını memnuniyetle karşıladığını belirterek, “Mark, İran’a hizmet eden ve Irak’ın egemenliğini zayıflatmak isteyenler için çok kötü bir haber” ifadelerini kullandı.

Sonuç olarak soru şu: İş insanları, politikacıların başaramadığını başarabilecek mi, yoksa bürokrasinin sert duvarına mı çarpacaklar?