Gazze Şeridi'nde İsrail'in savaşa yeniden başlama ihtimali artıyor. Bu durum, ABD Başkanı Donald Trump’ın planına dayanan ateşkes anlaşmasının birinci aşamasının tamamlanmasında yaşanan aksaklıklarla bağlantılı. İsrail, Hamas’ın tüm rehinelerin cesetlerini teslim etmediğini öne sürerek sürecin ilerlemesini engelliyor.
İsrail ve ABD'nin yeniden savaş çıkacağına dair tehditleri sürerken, Hamas anlaşmayı uygulamaya devam etme taahhüdünü yineledi ve arabuluculara anlaşmayı tamamlamaları çağrısında bulundu. Şarku’l Avsat'a konuşan uzmanlar, bu durumun, İsrail'in iç kamuoyuna yönelik mesajlarının ötesinde, önemli ve karmaşık bir savaşın yeniden başlamasına dair korkuları güçlendirdiğini düşünüyor. Uzmanlar, arabulucuların elindeki seçeneklerin, Hamas'ı anlaşmaya uymaya zorlama çabalarını sürdürmenin yanı sıra, İsrail'in anlaşmadan çekilmesini engellemek için Amerikan baskısını sürdürmekle sınırlı olduğunu belirttiler.
Mısır Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan açıklamaya göre, Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati dün Hindistan'da düzenlenen toplantılarda, ‘Mısır’ın anlaşmayı tam olarak uygulamaya koymaya ve Gazze Şeridi'nde yeniden inşa sürecinin başlamasını hızlandırmaya önem verdiğini’ vurguladı.
Washington, Doha ve Ankara ile arabuluculuk yapan Kahire'den gelen bu çağrı, ABD ve İsrail'in Hamas'a karşı yeniden savaş açma tehditleri arasında geldi. Trump perşembe günü Truth Social platformu üzerinden şu paylaşımı yaptı: “Eğer Hamas anlaşmada kararlaştırılmayan şekilde Gazze Şeridi'nde insanları öldürmeye devam ederse, oraya girip onları öldürmekten başka seçeneğimiz kalmayacak.”
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu da perşembe günü yaptığı açıklamada savaşın yeniden başlayabileceğini ima ederek, ülkesi için ‘savaşın henüz bitmediğini’ söyledi. Netanyahu, Gazze Şeridi'nde bulunan tüm rehinelerin cesetlerinin geri getirilmesini sağlayacağına söz verdi. Bu açıklama, Savunma Bakanı Yisrael Katz'ın Hamas'ın Gazze'deki ateşkes şartlarına uymaması halinde savaşı yeniden başlatmakla tehdit edip bunun için bir plan hazırlanmasını emretmesinden bir gün sonra geldi.
Gazze Şeridi'nin orta kesiminde bulunan Nuseyrat yakınlarındaki Netzarim Koridoru’ndan geçen yerlerinden edilmiş Filistinliler (AFP)
Geçtiğimiz pazartesi gününden bu yana Hamas, İsrail hapishanelerinden yaklaşık 2 bin Filistinli mahkûmun serbest bırakılması karşılığında 20 canlı rehineyi İsrail'e teslim etti. Ayrıca, esaret sırasında ölen 28 rehineden dokuzunun cesedini ve İsrail'in eski bir rehineye ait olmadığını söylediği bir başka cesedi de iade etti.
Filistin ve İsrail meseleleri konusunda uzman siyaset bilimi profesörü Dr. Tarık Fehmi, ateşkes anlaşmasının Hamas'ın Gazze Şeridi'ndeki konumunu güçlendirme ve Refah, Han Yunus ve kuzey Gazze'deki milislerle çatışmaları yönetme girişimleri de dahil olmak üzere çeşitli nedenlerle istikrarsız olduğunu söyledi.
Fehmi, Hamas'ın şu anda genişleyen bir polis gücüne sahip olduğunu ve bunun Amerikan ve İsrail tarafları için kabul edilemez olduğunu belirtti. Mevcut tehditler göz önüne alındığında, anlaşmanın aksiliklerle karşılaşabileceğini vurgulayan Fehmi, anlaşmayı desteklemek için uluslararası bir güç oluşturulması ve mümkün olan en kısa sürede ciddi müzakerelerin başlatılması için hızlı hareket edilmesi gerektiğini vurguladı.
Filistin'in eski Kahire Büyükelçisi Berakat el-Ferra, herkesin savaşın yeniden başlaması olasılığı konusunda meşru endişeleri olduğunu düşünüyor. Ancak, Trump'ın savaşın yeniden başlamasını reddettiği ve İsrail ordusunun yorgun düştüğü ve savaşa geri dönmenin maliyetini karşılayamayacağı için, bu tehditlerin Hamas üzerinde baskıdan öteye gitmeyeceğini tahmin ediyor.
Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye'de yıkılmış binalara bakan Filistinli bir çocuk (AFP)
Bu gelişmeler ışığında Hamas dün yaptığı açıklamada arabuluculara, ABD'nin arabuluculuk yaptığı ateşkes anlaşmasının geri kalan hükümlerinin uygulanmasını takip etmeleri çağrısında bulundu. Hamas ayrıca, Gazze Şeridi'nin yönetimine başlamak üzere bir toplum destek komitesinin kurulmasının tamamlanması gerektiğini vurguladı.
Söz konusu açıklama, Hamas’ın perşembe günü Gazze Şeridi'ndeki ateşkes anlaşmasına ‘bağlılığını’ ve Gazze Şeridi'nde kalan rehinelerin cesetlerini İsrail'e teslim etmeye ‘istekli’ olduğunu yinelemesinin ardından, birkaç saat içinde yaptığı ikinci açıklama oldu. Hamas ayrıca, enkaz kaldırma ekipmanına ihtiyaç duyduğunu da açıkladı.
Fehmi, İsrail'in cesetler konusunda şu anda ısrarcı olmasının, Gazze Şeridi'ndeki tünellerin yıkılması veya Hamas'ın altyapısının tahrip edilmesi gibi İsrail senaryolarından kaynaklandığını düşünüyor. Fehmi, başta Mısır olmak üzere arabulucuların, savaşın yeniden başlamasını önlemek için çabalarını sürdürdüğünü ve tüm tarafları anlaşmanın tüm şartlarını yerine getirmeleri için baskı yapmak üzere uluslararası ortaklarla koordinasyon içinde olduğunu belirtti.
El-Ferra’ya göre, arabulucuların İsrail üzerindeki baskıyı artırmak için ABD Başkanı Donald Trump ile iletişime geçmekten başka seçenekleri yok. Zira İsrail, savaşı yeniden başlatmak için sürekli bahaneler üretiyor. Cesetlerle ilgili dosyanın sorumluluğu ise tamamen Netanyahu hükümetine ait; çünkü Gazze’de insanları öldüren ve yıkımı gerçekleştiren taraf onlardı. Ayrıca, enkaz altındaki cesetleri bulup çıkarmak zaman alan bir süreç.
Gazze Şeridi'nin güneyinde İsrail hava saldırıları sonucu yıkılan evler (AFP)
Nuseyrat'tan Gazze şehrine giden Netzarim Koridoru'nda yürüyen Filistinliler (AFP)
Gazze Şeridi'nin Han Yunus kentinde yıkılmış ev ve binaların yanındaki çadır kampından geçen yerlerinden edilmiş Filistinliler, 18 Ekim 2025 (AP)
