Beyaz balinalar da insanlar gibi aile bağlarının ötesine geçen sosyal bağlar kuruyor

Beyaz balinaların toplam sayısının yaklaışk 136 bin olduğu tahmin ediliyor (AP)
Beyaz balinaların toplam sayısının yaklaışk 136 bin olduğu tahmin ediliyor (AP)
TT

Beyaz balinalar da insanlar gibi aile bağlarının ötesine geçen sosyal bağlar kuruyor

Beyaz balinaların toplam sayısının yaklaışk 136 bin olduğu tahmin ediliyor (AP)
Beyaz balinaların toplam sayısının yaklaışk 136 bin olduğu tahmin ediliyor (AP)

Beyaz balinalar da (Beluga balinası-Delphinapterus leucas) tıpkı insanlar gibi akrabalık bağlarının ötesine geçen sosyal bağlar kuruyor.
Bulgulara Arktik'ten Alaska'ya, Kanada'dan Rusya ve Norveç'e kadar 10 ayrı bölgedeki beyaz balinaların karmaşık ilişkilerini inceleyen, moleküler genetik ve saha çalışamalarını birleştiren ezber bozucu araştırmanın sonucunda ulaşıldı.
Sürü halinde yaşamayı seven, gelişmiş vokal repertuvara sahip bu deniz memelisinin davranışları onların karmaşık topluluklar halinde yaşadığını gösteriyor.
Katil balinalar (Orka) ve Afrika filleri gibi beyaz balinaların da dişiler etrafında ve asıl olarak ana tarafından yakın akraba olan bireyleri ihtiva eden sosyal bağlar kurduğu düşünülüyordu. Ancak bu hipotez resmen test edilmemişti.
Florida Atlantik Üniversitesi'nin Harbor Branch Oşinografi Enstitüsü tarafından yapılan araştırma ilk kez beyaz balinaların grup davranışları, grup tipleri, grup dinamikleri ve akrabalıkları arasındaki ilişkileri analiz etti. 
Nature Publishing Group tarafından yayımlanan açık erişimli hakemli dergi Scientific Reports'da yayımlanan araştırma bir dizi beklenmedik sonuç verdi. Beyaz balinlar sadece düzenli olarak aynı anneden gelenlerin de yer aldığı yakın akrabalarıyla değil sıklıkla daha uzak akrabaları ve yabancı bireylerle de etkileşime giriyor.
Bulgular beyaz balinaların da akraba olan ve olmayan bireyler arasında sosyal ağlar, destek yapıları, işbirliği içeren insan topluluklaryla benzerlik gösterdiğini ortaya koydu.
Yaklaşık 70 yıllık uzun ömürleri ve doğdukları ailede kalma eğilimleri de dikkate alındığında bu bulgular, beyaz balinaların akraba olmayan bireylerle de uzun dönemli yakınlık kurabileceğini ortaya çıkarıyor.
Araştırmanın başyazarı doktora derecesi bulunan araştırma profesörü Greg O'Corry-Crowe, "Bu araştırma neden bazı türlerin sosyal olduğu, bireylerin grup üyelerinden nasıl öğrendiği ve hayvan kültürlerinin nasıl ortaya çıktığına diar anlayışımızı geliştirecek" dedi.
Independent Türkçe'de yer alan habere göre, araştırmacılar beyaz balinaların anne-yavru çiftleri, yetişkin erkek grupları, farklı yaştaki bireyleri kapsayan gruplar ve geniş sürüler şeklinde grup tipleri oluşturduğunu buldu.
Aynı grup tipleri,  farklı popülasyonlar ve habibatlarda devamlı olarak gözlendi. Dahası belirli davranışlar o grup tipine özgüydü ve grup üyeliği sıklıkla dinamikti.
O'Corry-Crowe "Pilot ve katil balinaların ve bazı insan topluluklarının aksine beyaz balinalar sadece yakın akrabalarla etkileşime girip ilişki kurmuyor. Geniş bir habitat çeşitliliğinde, hem kalıcı hem de göçmen popülasyonlar arasında her yaştan ve iki cinsiyetten bireyleri içeren topluluklar oluşturuyorlar" dedi.



Parkinson hastalığını tespit eden kalem üretildi

(Unsplash)
(Unsplash)
TT

Parkinson hastalığını tespit eden kalem üretildi

(Unsplash)
(Unsplash)

Vishwam Sankaran Bilim ve Teknoloji Muhabiri 

Bilim insanları, Parkinson hastalığının erken belirtilerini saptamak için el hareketlerini yapay zekayla analiz eden özel bir kalem geliştirdi. Bu gelişme, hastalığın düşük maliyetli teşhisine önayak olabilir.

Bu cihaz, dünya çapında 10 milyon kişiyi etkileyen bu nörolojik hastalığa sahip olan ve olmayan kişilerin yazma şeklindeki farklılıkları tespit edebiliyor. Hastalığın belirtileri arasında titreme ve uzuv ve vücut hareketlerinde bozulma yer alıyor.

Parkinson hastalığı, Alzheimer'dan sonra en yaygın ikinci nörodejeneratif hastalık ve bu tür rahatsızlıklar arasında en hızlı ilerleyeni.

Ancak genellikle hastanın motor becerilerini gözlemleyerek yapılan teşhisler, uzman eksikliği nedeniyle düşük ve orta gelirli ülkelerde yetersiz kalıyor.

El yazısı, beyin-el koordinasyonu gerektiren karmaşık bir süreç ve önceki araştırmalar, Parkinson hastalığının el yazısını önemli ölçüde etkilediğini gösterdi.

Manyetik mürekkep içeren yapay zekalı kalem, el yazısı örneklerini analiz ederek Parkinson hastalığının belirtilerini tespit ediyor. Kaliforniya Üniversitesi'nin Los Angeles kampüsünden araştırmacılar, "Burada, yumuşak manyetoelastik uç ve manyetik sıvı mürekkep içeren, hem yüzeydeki hem de havadaki yazma hareketlerini hassas ve niceliksel olarak yüksek kaliteli, analiz edilebilir elektrik sinyallerine dönüştürebilen, kendi kendine çalışan, Parkinson hastalığı teşhisi için bir teşhis kalemi geliştirdik" dedi.
 

Görsel kaldırıldı.

Parkinson hastalığı tanı kalemi (Jun Chen)


Araştırmacılar, yapay zeka sisteminin yardımıyla kalemin, Parkinson hastası üç kişinin el yazısı örneklerini 13 sağlıklı katılımcının el yazısı örneklerinden başarıyla ayırt edebildiğini gösterdi.

Cihazın 16 kişilik küçük bir grupta Parkinson hastalığını yüzde 95'in üzerinde doğrulukla tespit edebildiğini buldular.

Araştırmacılar, kalemin düşük maliyetli, doğru ve yaygın şekilde dağıtılabilir bir teknolojiye dönüştürülerek, geniş nüfuslu ve kaynakları sınırlı bölgelerde Parkinson teşhisini iyileştirmesini umduklarını belirtti.

Geliştirdiğimiz tanı kalemi, büyük nüfuslarda ve kaynakların sınırlı olduğu bölgelerde Parkinson hastalığı tanısını iyileştirme potansiyeline sahip, düşük maliyetli, yaygın şekilde dağıtılabilir ve güvenilir bir teknolojiyi temsil ediyor.

Bu, henüz muhtemel Parkinson hastası olduğunu bilmeyen, tedavi görmemiş bireyler için özellikle faydalı.


Independent Türkçe, independent.co.uk/tech