Hartum’daki Mavi Nil seviyesinde önemli bir düşüş gözlemlendi

Bazı çiftçiler suya ulaşmak için pompalama mekanizmalarını azaltmak zorunda kaldı (Reuters)

Sudan’ın başkenti Hartum’un merkezinde Mavi Nil ve Beyaz Nil nehirlerinin birleştiği bölgede, güçlü Nil Nehri’nin başlangıç noktasını temsil eden ‘el-Makran’ isimli bir mahalle bulunuyor. Etiyopya’dan gelen Mavi Nil seviyesi, Nil Caddesi (ya da Corniche) olarak bilinen caddeye ulaştığı yılın bu mevsimlerinde alışılmışın dışında görünüyor. Bu zamanlarda Mavi Nil suyunun şarıltısı ve akış şiddeti, Beyaz Nil suyunun Nil Nehri’ne akışını engelleyen bir ‘su barajına’ dönüşüyordu. Çünkü Mavi Nil, son derece güçlü ve hızlı bir akışa sahip. Ancak el-Makran’da çekilen görüntü, üç nehrin birleşim alanındaki suyun, geri çekildiğini gösteriyor.
Sudan halkı, her yıl bu gibi dönemlerde olası sel karşısında endişeli olurdu. Ancak Hartum’daki su makamları, son zamanlarda Nil’i oluşturan Beyaz ve Mavi Nil suyunun ani geri çekilmesi nedeniyle Nil duraklarının bazı kısımlarının hizmet dışı olduğunu açıkladı. Su Heyeti Başkanı Enver Sedat el-Hac, 19 Temmuz’da başkentin üç bölümündeki bazı su istasyonlarının (Omdurman, Kuzey Hartum) üç nehrin suyunun çekilmesinden etkilendiğini belirtti. Hac, durumun, yetkilileri pompalama platformlarını en düşük seviyeye indirmek zorunda bıraktığını ve bunun da önemli miktarda içme suyu sıkıntısına neden olduğunu ifade etti.
Haziran ve Eylül ayları arasında Etiyopya platosuna yağan yağmur, Nil suyunun yüzde 80’ini besleyen Mavi Nil sularını da besler. Beyaz Nil ise, Nil suyunun sadece yüzde 20’lik kısmına katkı sağlar. Aynı şekilde akış hızı yavaş, suyu sığdır ve büyük bir kısmı el-Makran alanına ulaşmadan önce buharlaşır.
Nehir yatağındaki su azlığına ilişkin olarak, eski Sudan Sulama Bakanı Osman et-Tom, Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, bugünlerde Hartum’un güneyindeki Beyaz Nil’e uzanan Cebel Aulia rezervuarının kapılarının kapalı olduğunu, çünkü baraj gölünü saklama ve doldurma zamanı geldiğini, bu yüzden de Hartum’dan gelen suyun sıfır düzeyinde olacağını kaydetti. Mavi Nil’den gelen suyun hacmine gelince ise Tom, Etiyopyalıların ‘gölü doldurmak için Nahda Barajı’nın kapılarını kapattığını’ hatırlattı. Osman et-Tom, Etiyopya sınırına yakın Roseires Barajı’ndan gelen suyun miktarının tahminlere dayandığına dikkati çekerken, oradan akan su hacminin altı gündür 110 milyon metreküp sınırında sabit kaldığını söyledi. Yetkili, “Roseires’e gelen suyun sel mevsiminde sabit kalmasını beklemiyoruz. Bu durum, Etiyopyalıları su depolamak için kasıtlı ya da kasıtsız olarak bazı kapıları kapattığının bir delilidir. Bu da su kaynağının artık onun tarafından kontrol edildiği anlamına geliyor” ifadelerini kullandı.
Eski Bakan, Roseires rezervuarındaki suyun, akış oranının yaklaşık 300-350 milyon metrekare olduğu önceki yıllara kıyasla çok daha düşük olduğunu belirtti. Nahda Barajı’ndan gelen suyun çekilmesi ve Hartum’un güneyindeki Cebel Aulia rezervuarının kapatılması, içme suyu pompalama istasyonlarındaki su seviyesinin azalması dolayısıyla Hartum’u birkaç gündür olumsuz etkiliyor. Ancak Osman et-Tom, Roseires Barajı’nın kapılarının açıldığını ve krizi çözmek için iki veya üç gün içerisinde suyun Hartum’a geri döndüğünü açıkladı.
Roseires ve Sennar rezervuarlarının kapıları, Nahda Barajı’nın inşası öncesinde aşırı yükselmeden kaçınmak için yılda birkaç defa açılıyordu.
Sudanlı eski Bakan, Nahda Barajı’ndaki su hacmine ilişkin net bir rakam vermezken, günde 300 metreküp aralığında olabileceğini ifade etti. Roseires’e gelen suya kıyasla Etiyopyalıların, günde yaklaşık 200 milyon metreküp suyu alıkoyması muhtemel. Bu çerçevede Tom, “Göletteki su, zorunlu depolama dediğimiz yerde saklanabilir. Çünkü kapılar kapasitesinin dışına çıktı. Nahda Barajı olmasaydı, Roseires rezervuarındaki su seviyesi 300- 350 metreküp arasında olurdu” dedi.