Libya’da Sirte savaşının yakın bir zamanda başlayacağına ilişkin çok sayıda gösterge mevcut. Avrupa, söz konusu savaşın sonuçlarından korkarken, ilgili büyük devletlerin liderleri, sahip oldukları kartların, müttefik oldukları taraflar üzerinde etkili olmak için yeterli olmadığı bilinciyle, uçurumdan aşağı düşüşlerini engellemeye çalışıyor. Bu açından bakıldığında Fransa Cumhurbaşkanı, Almanya Başbakanı ve İtalya Başbakanı’nın da katıldığı Avrupa zirvesinin oturum aralarında düzenlenen bir toplantı sonrasında 19 Temmuz sabahı erken saatlerde bir uyarı bildirgesi yayınlandı.
Bahsi geçen bildiri, bu düzeyde ilk oldu. Bildiride, ilk olarak ‘bölgesel çatışmaya doğru kayıldığına’ dair bir uyarı yapıldı. Türkiye’nin bu duruma doğrudan katılım gösterdiği, Rusya’nın ve diğer tarafların rollerinin yanı sıra Mısır’ın resmi bir talebe binaen müdahaleye hazır olduğu belirtildi. Bu çerçevede Avrupalı liderler, ‘tüm Libyalı tarafları ve dış destekçilerini’, tüm Libya topraklarında saldırgan eylemleri derhal durdurmaya ve askeri tırmanışa son vermeye çağırdı. Bildirideki ikinci mesaj ise isimleri verilmek istenmeyen dış oyunculara yönelik oldu. Bu çerçevede ‘Libya’ya uygulanan silah ambargosuna saygı duyulma’ çağrısı yapıldı. Emmanuel Macron, Angela Merkel ve Giuseppe Conte, ‘Avrupa’nın Irini operasyonunun etkinliğini sağlamak için tüm sorumluluklarını üstlenmeye kararlı olduklarını’ duyurdu. ABD Dışişleri Bakanı Yardımcısı David Schenker, iki gün önce Irini’yi eleştirmiş ve operasyonun ‘kusurlu ve ciddi olmadığını’ savunarak, yalnızca Türkiye’ye yönelik olduğunu iddia etmişti.
Bildirideki üçüncü uyarı ise Libya'ya uygulanan silah ambargosunun deniz, kara ve hava yolu ile delinmeye devam edilmesi halinde, yaptırım uygulama seçeneğinin açık olduğu yönündeydi. Liderler, Avrupa Birliği (AB) Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell’in önerilerini de büyük bir ‘ilgiyle’ beklediklerini ifade etti. Aynı şekilde üç lider, savaş güçlerini ayırmak ve askerden arındırılmış bölgeler kurmak da dahil, gerginliği azaltmak üzere tüm seçeneklerin araştırılması için Birleşmiş Milletler’e (BM) açık bir çağrı yaptı. Üç lider, BM’nin kalıcı ve güvenilir bir ateşkes sağlamak için 5+5 müzakerelerine sponsor olduğunu, ama BM Genel Sekreterinin, geçen Mart ayında istifa eden Libya’nın eski Özel Temsilcisi Gassan Selame’ye alternatif atamadığını hatırlatırken, koşulların alternatifin en hızlı şekilde ortaya koyulmasını gerektirdiğini vurguladı. Bu çerçevede her açıdan Avrupalılar, bu yılın başlarında yapılan Berlin Konferansı’nın sonuçlarına dayalı olarak siyasi bir çözüm istediklerini vurguladı.
Avrupalı liderler, yaptıkları uyarıları genellerken, öncelikle Türkiye ve Rusya’yı kastediyor. Öte yandan Borrell, geçtiğimiz Cumartesi günü Almanya’da yayınlanan Der Spiegel’e yaptığı açıklamada, “İtalya kıyılarında Türk ve Rus askeri üslerini görmekle ilgilenmiyoruz” dedi. Josep Borrell, AB ile Türkiye arasındaki ilişki krizinin, Avrupa dış politikalarındaki en büyük zorluk olduğunu söyledi.
Türkiye’nin Libya ve Akdeniz sularındaki artan rolüne şiddetle karşı çıkan Fransa politikasının, büyük ülkelerden destek aldığı açık. Ancak şu ana kadar Avrupalılar, hala ortak bir tavır hususunda anlayışa ulaşabilmiş değil.
Öte yandan bir hafta önce Almanya’da, gelecek Ağustos ayı sonlarında yapılacak resmi olmayan bir toplantı sırasında bu hususta bakanlara sunulabilecek seçeneklerin araştırıldığı belirtildi. Paris’teki diplomatik kaynaklara göre prensip olarak özellikle de Türkiye’nin uyması gereken davranışlara karşı Avrupalılar arasında bir fikir birliği olmaması Borrell’e öneri için zaman kazandırıyor. Bunun yanı sıra AB ülkeleri, ABD’nin Türkiye’nin politikası ve projelerine yönelik ‘anlaşılır’ tavrından uzaklaşmak istemiyor, zira bu durumu, Rusya’nın Akdeniz’deki rolünü kontrol altına almanın bir yolu olarak görüyorlar. Ancak sorun, bugünlerde finansal işlerle ve koronavirüsün ekonomik ve toplumsal sonuçlarıyla nasıl mücadele edilebileceğiyle meşgul olan Avrupalı liderlerin yavaşlığının, Libya meselesinde başvurulacak kartların ellerinden alınmasına yol açmasından kaynaklanıyor. Paris, Roma ve Berlin’in birbirlerini takip eden konferanslar düzenlemesinden sonra bu meseleye el koyma girişimleri çerçevesinde bugün, iki yeni taraf olan Türkiye ve Rusya, kendilerine bir yer buldu. ABD’nin tavrına ilişkin ise hala bir belirsizlik mevcut.
1 Temmuz’dan itibaren Almanya, AB başkanlığını yürütüyor. Berlin, Ankara karşısında en etkili bölgelerden biri olarak sayılıyor. Bir hatırlatma olarak Merkel, 2015 yılında bir ‘ödüller’ paketi karşılığında Türk topraklarından başlayarak, Avrupa’ya kitlesel göç hareketini engellemek için Türkiye Cumhurbaşkanı ile bir anlaşma imzaladı. Ancak Merkel’in Erdoğan ile ilişkilerindeki sorun ikiye katlandı. Bir yandan Merkel, Türkiye’ye yaptırım uygulanmasının ‘Erdoğan’ı, yalnızca Türkiye üzerinden değil, aynı zamanda Libya’dan da yerinden edilmiş ve mülteci kartını kullanmaya itmesinden’ endişe duyuyor. Bu durum da Avrupa’yı, Türkiye’nin pençeleri arasına koyuyor. Diğer yandan ise Almanya’daki büyük Türk toplumu, tüm Avrupa’daki en büyük toplumdur. Bu yüzden bir Alman politikasına güven duymak, AB ve NATO çerçevesinde Fransa’nın izlediği katı politikaya benzer olmayabilir.
Avrupa, Libya’daki savaşı sona erdirmek için bir ‘yol haritası’ öneriyor
Avrupa, Libya’daki savaşı sona erdirmek için bir ‘yol haritası’ öneriyor
لم تشترك بعد
انشئ حساباً خاصاً بك لتحصل على أخبار مخصصة لك ولتتمتع بخاصية حفظ المقالات وتتلقى نشراتنا البريدية المتنوعة