Türkiye ve Rusya arasında dün gerçekleşen görüşmelerde, Libya’daki krizin askeri bir çözümünün olmadığı vurgulanarak ateşkes yapılması ve güvenli insani erişimin sağlanması için aralarındaki istişarelerin devam etmesi gerektiği konusunda mutabakat sağlandı. İki ülke Libya Ortak Çalışma Grubu kurulmasının değerlendirilmesiyle birlikte tarafları, acil insani yardımların ihtiyacı olan kişilere ulaştırılmasını sağlamak için gerekli önlemleri almaya davet etti.
Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı’nın başkanlık ettiği Rus bir heyet, Türkiye Dışişleri Bakanlığı’na gelerek yetkililer ile temaslarda bulundu. Görüşmenin ardından Dışişleri Bakanlığı Libya konusunda, “Türk-Rus Yüksek Düzeyli İstişareler”e ilişkin ortak bir bildiri yayınladı. Söz konusu bildiride şu ifadelere yer verildi:
“Her iki ülke 8 Ocak 2020’de İstanbul’da Libya’daki durumu yatıştırmak ve siyasi sürece bir zemin hazırlamak için bir girişim başlattı. Türkiye ve Rusya Libya’nın egemenliğine, bağımsızlığına, toprak bütünlüğüne ve Birleşmiş Milletler (BM) Antlaşması’nın amaçlarına ve ilkelerine güçlü bir şekilde bağlı olduğunu yineliyor.”
Açıklamada “Libya’da askeri bir çözümün olmadığı, problemin sadece Libyalıların liderliğinde ve gözetiminde BM’nin kolaylık sağlamasıyla siyasi bir süreç içerisinde çözülebileceği” vurgulandı. Türkiye ve Rusya arasındaki istişarelerinin BM Güvenlik Konseyi tarafından belirlenen Libya’daki terörist kişiler ve yapılarla mücadeleye devam edilmesi gerektiği vurgulandı.
Aynı zamanda her iki taraf Libya’da güvenlik ve istikrarı sağlama ve insani durumu iyileştirme hedefi doğrultusunda ikili görüşmelerin sürdürülme konusunda kararlılıklarını yineledi. Açıklamada her iki ülkenin, Libya’daki tarafların sürdürülebilir bir ateşkes yapılması için şartların oluşturulmasına teşvik edilmesi dahil olmak üzere ortak çabaların sürdürülmesi, 19 Ocak 2020’de Libya sorununu görüşmek üzere yapılan Berlin Konferansı’nın sonuçları ile uyumlu olarak BM ile eşgüdüm halinde Libyalılar arasında siyasi diyaloğun güçlendirilmesi hususlarında mutabakat sağladığı belirtildi.
Her iki taraf, güvenli insani erişimin sağlanması ve ihtiyaç duyan herkese acil insani yardımın ulaştırılmasını sağlamak için tarafların önlemler almaya davet edilmesi, Libya Ortak Çalışma Grubu’nun kurulmasının değerlendirilmesi ve bir sonraki istişarelerin en yakın zamanda Rusya’nın başkenti Moskova’da yapılması konularında uzlaşma sağladı.
Merkel-Erdoğan görüşmesi
Diğer yandan Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Libya’daki gelişmeleri görüşmek üzere dün Almanya Başbakanı Angela Merkel ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Bu sırada Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın “Biz Libya’nın haritada, siyasi ya da coğrafi bölünmesine kesinlikle karşıyız. Bu felaket bir senaryo olur. Irak’ta, Suriye’de ve diğer yerlerde örneklerini gördük ve bunlardan ders almalıyız” şeklinde açıklamalarda bulundu.
Türkiye’nin Libya hükümetinin daveti üzerine orada olduğunu ve hükümete destek verdiğini belirten Kalın, “Destek vermeye de devam edeceğiz.” ifadesini kullandı.
Libya'nın doğusundaki gayrimeşru silahlı güçlerin lideri Halife Hafter'in ülkeye zarar verdiğini, hiçbir meşruiyeti olmadan ülkeyi bölmeye ve kontrolü ele geçirmeye almaya çalıştığını vurgulayan Kalın, şöyle devam etti:
“Libya'da Hafter'e destek veren ülkelere en başından beri onun güvenilir bir ortak olmadığını, iki yıldır bütün ateşkes anlaşmalarını ve barış sürecini ihlal ettiğini söylüyoruz. Biz Libya'da siyasi süreçten yanayız, askeri gerginlik istemiyoruz. Ayrıca Libya'nın Bingazi ve Trablus arasında bölünmesine de karşıyız, bunlar hepimizin kaçınması gereken tehlikeli fikirler.”
Buna ek olarak Türk Silahlı Kuvvetleri’ne (TSK) bağlı “mayın ve el yapımı patlayıcı tespiti ve imha” (METİ) ekipleri ile Libya Ulusal Mutabakat Hükümeti (UMH) güçleri Trablus’un güneyindeki yerleşim bölgelerinde mayın ve patlayıcı imha çalışmalarını sürdürüyor. TSK, Libya ordusundan askeri yetkililerin ve patlayıcı arama ve imha timlerinin katılımıyla, Trablus’taki Savunma Güvenlik İşbirliği ve Eğitim Yardım Danışma Komutanlığında mayınları ve el yapımı patlayıcıları temizlemek için bir eğitim programı oluşturdu.
Libya ordu yetkilileri, cihaz ve ekipmanları inceleyerek TSK uzmanlarından bilgi aldı.
Geçtiğimiz hafta BM, Trablus’un güneyinde mayın ve patlayıcıların tehlike oluşturduğu konusunda uyarıda bulunmuştu. Birleşmiş Milletler Genel Sekreter Sözcüsü Dujarric konuya ilişkin yaptığı açıklamada insanların evlerine dönmeye veya mayınlar ile kaplı bölgeleri mayınlardan arındırmaya çalıştığı sırada meydana gelen patlamalarda 52 kişinin hayatını kaybettiğini ve 96 kişinin yaralandığını belirtmişti.
ABD eski Başkanı Donald Trump (AFP)