Trump kasım seçimlerini kaybedip sonucu kabul etmezse neler yaşanabilir?

Trump yaklaşan seçimlerin "şaibe potansiyeli taşıdığına" dair en az 50 açıklama yaptı (AP)
Trump yaklaşan seçimlerin "şaibe potansiyeli taşıdığına" dair en az 50 açıklama yaptı (AP)
TT

Trump kasım seçimlerini kaybedip sonucu kabul etmezse neler yaşanabilir?

Trump yaklaşan seçimlerin "şaibe potansiyeli taşıdığına" dair en az 50 açıklama yaptı (AP)
Trump yaklaşan seçimlerin "şaibe potansiyeli taşıdığına" dair en az 50 açıklama yaptı (AP)

ABD Başkanı Donald Trump’ın kasım ayındaki seçim öncesi yaptığı açıklamalarda seçimin meşruiyetini şimdiden tartışmaya açması, olası bir mağlubiyet halinde Amerikan demokrasisini ciddi bir sınavın beklediği yorumlarına neden oluyor.
Trump, koronavirüs (Kovid-19) salgınından ağır biçimde etkilenen ABD’de halkın posta yoluyla oy kullanması seçeneğinin güvenilirliğini sorgulamayı sürdürüyor.
Bu seçimlerin “Amerikan tarihinin en yolsuz seçimi” olacağını aylar öncesinden “ilan eden” Trump’ın posta aracılığıyla oy vermenin güvenli olmadığına dair şimdiye dek en az 50 saldırı girişimi bulunuyor.
Ülke genelinde Trump’ın sözlerine itiraz eden seçim kurulu yetkilileriyse, doğru önlemlerin alınmasıyla birlikte bu şekilde oy vermenin sakıncalarının olmadığını vurguluyor.
Washington Post’a (WP) konuşan Brookings Enstitüsü’nden William A. Galston konuyla ilgili şu değerlendirmeyi yapıyor:
"Başkan’ın yaptığı şey, sahip olduğumuz en temel demokratik usullere duyulan güveni kasten ve sebepsiz yere baltalamaktır. Bazen anlatacak kelime bulamıyorum. Son derece büyük bir sorumsuzluk bu. Kasım seçimlerinin sonrası için gerçekten zarar verici bir krize dair taban seçmenini harekete geçiriyor."
Çoğu hukuk uzmanı da ABD’nin demokratik normlarını korumaya yönelik Demokratlardan gelebilecek olası bir meydan okuma göz önünde bulundurulduğunda Trump’ın Joe Biden karşısında açık ve net bir yenilgi yaşaması halinde makamından ayrılmayacağını düşünmenin zor olduğunu söylüyor.  
Bununla birlikte WP, Trump’ın sorunsuz bir iktidar devrine karşı sergilediği isteksiz duruşun, bazı Cumhuriyetçi parlamenterlerin yanı sıra akademisyenler ve siyasi liderlerin muhtemel senaryoları hesaba katmasını zorunlu kıldığını belirtiyor.
Trump’ın kilit öneme sahip eyaletlerde oyların tamamı sayılmadan zaferini ilan etmesi bu ihtimaller arasında sayılırken, posta yoluyla oy vermeye rağbetin artması durumunda sürecin günler, hatta haftalar alabileceği tahmin ediliyor.
Diğer taraftan Trump'ın açıklamalarını takip eden hukuk ve anayasa uzmanlarına göre, oyların geçerli sayıldığı bir hukuk savaşında ABD Başkanı’nın mağlubiyeti reddetmesinin de ilaveten haftalar sürebileceği öngörülüyor.
WP ayrıca, son yıllardaki seçimlerde posta yoluyla oy vermeyle ilgili bazı eyaletlerden elde edilen verilere bakıldığında bu yöntemle seçime hile karışması ihtimalinin çok düşük olduğunu ifade ediyor.
Bu arada Trump’ın yeniden seçilmesi için çalışan kampanya ekibi ve Cumhuriyetçi Ulusal Komite (RNC) “sandık gözlemcisi” olarak 50 bin gönüllüyü çalıştırmaya başladı.
Seçim hakkı savunucularıyla birlikte posta yoluyla oy vermeyi kolaylaştırmak için 25 eyalette yargı makamlarına 50’den fazla başvuru yapan Demokratlarsa, Trump’ın olası direnişine karşı en iyi seçeneklerden birinin “açık ara farkla kazanmak” olduğunu söylüyor.
Independent Türkçe'de yer alan habere göre, Trump’ın kaybederse 20 Ocak 2021’de makamını terk etmeme ihtimali Demokrat rakibi Biden tarafından da dile getirilmişti.
Geçen ay Trevor Noah’ın sunduğu The Daily Show’a katılan Biden, “Bu başkan bu seçimi çalmaya kalkışacak” demiş, Trump’ın yenilmesi halinde koltuğunu bırakmayacağını savunarak askeri yöneticilerin ona “Beyaz Saray’dan çıkarken eşlik edeceğinden” emin olduğunu söylemişti.
Trump, başkan seçildiği 2016 seçimleri öncesi açıklamalarında da galip gelmesi halinde sonuçların tamamını kabul edeceğini belirtmiş ancak kazanmasına rağmen o seçimde milyonlarca oyda usulsüzlük yapıldığını ileri sürmüştü.



Dürziler ile Bedeviler arasındaki çatışmalar devam ederken, İsrail Suveyda'daki tankları hedef aldı

Suveyda'da konuşlanan Suriye İç Güvenlik Güçleri mensupları (Suriye İçişleri Bakanlığı)
Suveyda'da konuşlanan Suriye İç Güvenlik Güçleri mensupları (Suriye İçişleri Bakanlığı)
TT

Dürziler ile Bedeviler arasındaki çatışmalar devam ederken, İsrail Suveyda'daki tankları hedef aldı

Suveyda'da konuşlanan Suriye İç Güvenlik Güçleri mensupları (Suriye İçişleri Bakanlığı)
Suveyda'da konuşlanan Suriye İç Güvenlik Güçleri mensupları (Suriye İçişleri Bakanlığı)

İsrail Ordu Sözcüsü Avichay Adraee bugün yaptığı açıklamada, ordu kuvvetlerinin Suriye'nin güneyinde bulunan Suveyda bölgesindeki Semia köyü civarında konuşlanmış tanklara yönelik bir saldırı gerçekleştirdiğini duyurdu.

Adraee X platformu üzerinden yaptığı açıklamada, “Kısa bir süre önce İsrail ordusu kuvvetleri Suriye'nin güneyindeki Semia köyü (Suveyda bölgesi) civarında birkaç tanka saldırdı” dedi.

Suriye devlet medyası bugün Suveyda'da bir dizi ordu personelinin ‘yasadışı’ gruplar tarafından hedef alındıktan sonra hayatını kaybettiğini bildirdi.

Suriye resmi haber ajansı SANA, ‘Suveyda'daki çatışmaları durdurmak ve halkı korumak için görevlendirildikleri sırada yasadışı gruplar tarafından hedef alınan’ bir dizi ordu personelinin öldürüldüğünü duyurdu. Şarku’l Avsat’ın yerel medya kaynaklarından aktardığına göre en az dört ordu personeli öldürüldü.

Suriye İnsan Hakları Gözlemevi'ne (SOHR) göre, Dürzi savaşçılar ile Bedevi aşiretler arasındaki ölümcül çatışmalar devam ederken Suriye birlikleri bugün ülkenin güneyindeki Suveyda'ya konuşlanmaya başladı. Çatışmalarda, altısı Suriye askeri olmak üzere 50 kişi hayatını kaybetti.

Cumartesi günü başlayan çatışmalar, geçtiğimiz aralık ayında Beşşar Esed'in devrilmesinden sonra iktidara gelen Suriye'deki geçiş dönemi yetkililerinin karşı karşıya kaldığı güvenlik sorunlarını ön plana çıkarıyor.

Daha önce de mart ayında Suriye kıyı kesiminde ölümcül olaylar yaşanmış ve nisan ayında Şam yakınlarında Dürzi militanlar ile güvenlik güçleri arasında çatışmalar çıkmıştı.

SOHR ve yerel medya ağı Suveyda 24’e göre Suveyda vilayetinin batı kırsalındaki bazı köylerde çatışmalar düne kadar devam etti.

SOHR, Suveyda vilayetinde ve kırsalındaki bölgelerde yaşanan çatışmalarda ve karşılıklı bombardımanlarda 50 kişinin öldüğünü (Aralarında iki çocuğun da bulunduğu 34 Dürzi, 10 Bedevi ve altı Suriye askeri) açıkladı.

‘Kurumsal boşluk’

Suriye Savunma Bakanlığı, Suveyda vilayetindeki olaylarla ilgili bir açıklama yayınladı. Açıklamada, “Suveyda vilayetinde son iki gün içinde meydana gelen ve birçok mahalle ve kasabada 30'dan fazla ölü ve 100'e yakın yaralıya yol açan kanlı gelişmeleri büyük bir üzüntü ve endişeyle takip ediyoruz” denildi.

Açıklamanın devamında şu ifadeler yer aldı: “İçişleri Bakanlığı ile koordinasyon halinde, uzman askeri birliklerimizi etkilenen bölgelere konuşlandırmaya, siviller için güvenli koridorlar sağlamaya ve çatışmaları hızlı ve kararlı bir şekilde çözmeye başladık. Askerlerimizin sivilleri yasalara uygun olarak koruma konusundaki kararlılığını yineliyoruz. Bu çatışmaların patlak vermesine eşlik eden kurumsal boşluk, kaos ortamının daha da kötüleşmesine katkıda bulunmuş ve resmi güvenlik veya askeri kurumların müdahale etme kabiliyetinden yoksun olması, sükûnet ve itidal çabalarını engellemiştir.”

SOHR’a göre çatışmalar cumartesi günü Dürzi bir sebze tüccarının Suveyda-Şam yolu üzerinde kontrol noktaları kuran Bedevi silahlı kişiler tarafından kaçırılmasıyla başladı ve daha sonra iki taraf arasında karşılıklı adam kaçırmaya dönüştü.

Yerel bir medya kuruluşu olan Suveyda 24, ‘daha sonra her iki taraftan kaçırılan kişilerin dün gece serbest bırakıldığını’ bildirdi.

Ancak SOHR, bu son karışıklıkların, Şam yakınlarındaki Dürzi bölgelerinde ve Suveyda'da Dürzi militanlar ile güvenlik güçleri arasında ‘nisan ayında patlak veren mezhep çatışmalarından bu yana devam eden gerginlikten’ kaynaklandığını belirtti. Güvenlik güçlerinin yanı sıra, eyaletteki Sünni Bedevi aşiret mensupları da çatışmalara katıldı.

‘Güvenliği sağlamak’

Nisan ayında patlak veren şiddet olaylarında aralarında Dürzi militanlar ve güvenlik güçlerinin de bulunduğu en az 119 kişi hayatını kaybetti. Çatışmaların ardından Suriye hükümeti temsilcileri ve Dürzi ileri gelenleri gerilimi kontrol altına almak için ateşkes anlaşmaları imzaladı.

Mayıs ayından bu yana Dürzi militanlar, yerel gruplar ve yetkililer arasında yapılan bir anlaşma çerçevesinde Suveyda'da güvenliği sağlıyordu. Ancak silahlı Sünni Bedevi aşiret mensupları da vilayet kırsalında konuşlanmış durumda.

İçişleri Bakanı Enes Hattab X platformu üzerinden yaptığı açıklamada, “Devlet kurumlarının, özellikle de askeri ve güvenlik kurumlarının yokluğu, Suveyda ve kırsalında devam eden gerilimin başlıca nedenlerinden biri. Güvenliği sağlamadan, iç barışı ve tüm ayrıntılarıyla normal hayata dönüşü sağlamak için kurumların rolünü etkinleştirmeden buna bir çözüm bulunamaz” değerlendirmesinde bulundu.

İçişleri Bakanlığı daha önce yaptığı açıklamada, kuvvetlerini Savunma Bakanlığı ile koordineli olarak konuşlandırmaya başlayacağını duyurmuştu. Bakanlık yaptığı açıklamada, çatışmaların ‘önceki dönemlerde biriken gerginliklerin arka planında’ meydana geldiğini belirtti.

Yinelenen gerginlikler

Çatışmaların ardından Suveyda Valisi Mustafa el-Bekkur, ‘akla ve diyaloğa yanıt verilmesi’ çağrısında bulundu. El-Bekkur, “Yerel ve aşiret yetkililerinin gerginliği kontrol altına almak için gösterdikleri çabaları takdir ediyor ve devletin vatandaşlarını korumaktan geri durmayacağını vurguluyoruz” dedi.

Dürzi liderler sükûnet çağrısında bulunarak, Şam makamlarını müdahaleye davet etti.

Yeni yönetim iktidarı devraldıktan sonra Şam'ı ziyaret eden uluslararası toplum temsilcileri ve Batılı delegeler, özellikle çeşitli bölgelerde yaşanan mezhepsel şiddet ve ihlallerin ardından dışlanmaları korkusuyla, azınlıkların korunması ve geçiş döneminin yönetimine katılımlarının sağlanması için yetkililere çağrıda bulundu.

Haziran ayında Şam'da bir kiliseye düzenlenen ve 25 kişinin ölümüyle sonuçlanan intihar saldırısından hükümetin DEAŞ'ı sorumlu tutması Suriye'deki azınlıkların korkularını daha da arttırdı.

Sayılarının bir milyondan fazla olduğu tahmin edilen Dürziler çoğunlukla Lübnan, Suriye, Filistin toprakları ve Ürdün'deki dağlık bölgelerde yaşıyor.

Suriye'deki sayılarının 700 bin civarında olduğu tahmin ediliyor ve bunların çoğu ülkenin güneyinde, kaleleri olan Suveyda vilayetinde yaşıyor. Şam yakınlarındaki Ceramana ve Sahnaya şehirlerinde de bulunuyorlar ve ülkenin kuzeybatısındaki İdlib'de sınırlı bir varlıkları var.

Geçtiğimiz nisan ayındaki çatışmaların ardından İsrail Suriye'de hava saldırıları başlattı ve Şam'ı Dürzi toplumu üyelerine zarar vermemesi konusunda uyardı.