Ayasofya Camii Türkiye-Yunanistan gerginliğini artırdı

Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi’nde ilk Cuma namazı (AP)
Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi’nde ilk Cuma namazı (AP)
TT

Ayasofya Camii Türkiye-Yunanistan gerginliğini artırdı

Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi’nde ilk Cuma namazı (AP)
Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi’nde ilk Cuma namazı (AP)

İstanbul’da 86 yıl sonra müzeden camiye dönüştürülen Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi’nde ilk Cuma namazının kılınmasının ardından Türkiye ve Yunanistan karşılıklı sert açıklamalarda bulundu.
Yunanistan’ın konuya ilişkin eleştirisi, NATO üyesi olan iki ülke arasındaki ilişkilerde Ayasofya ve Doğu Akdeniz’deki enerji kaynakları nedeniyle son günlerdeki yaşanan gerilimi yansıtacak ölçüde şiddetliydi.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın katılımıyla, Ayasofya-i Kebir Cami-i Şerifi’nde ilk Cuma namazı kılınırken, Yunanistan’da birçok kilisede çanlar yas için çaldı.

‘Yunanistan’ın tutumu İslam ve Türkiye düşmanlığı’
Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı habere göre, Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Hami Aksoy, Yunanistan’ın sert eleştirilerine şu ifadelerle yanıt verdi:
“Yunanistan, Ayafosya Camii’nin ibadete açılmasına tepki gösterme bahanesiyle İslam’a ve Türkiye’ye karşı düşmanlığını bir kez daha ortaya koymuştur. Yunan hükümeti ve Parlamento üyelerinin hasmane beyanatlarla halkı kışkırtmalarını ve şanlı bayrağımızın Selanik’te yakılmasına alenen izin verilmesini şiddetle kınıyoruz. Ayasofya’da yeniden secdeyi içlerine sindiremeyen Avrupa’nın şımarık çocukları yine hezeyana kapılmıştır”
Aksoy, Türk milletinin iradesi ile ibadete açılan Ayasofya’nın diğer kültür varlıkları gibi Türkiye’ye ait olduğunu da vurguladı.
Yunanistan Dışişleri Bakanlığı ise Aksoy’un açıklamasına yanıt vererek, “Uluslararası toplum 21. yüzyılda bugünkü Türkiye’nın dini ve milliyetçi fanatizm çığırtkanlığını izlemektedir” ifadelerini kullandı.
Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis, birkaç gün önce askeri cuntanın çöküşü ve demokratik yönetime dönüşün 46. yıl dönümü programında yaptığı konuşmada Türkiye’yi ‘baş belası’ olarak nitelendirerek, Ayasofya’nın camiye çevrilmesinin 21. yüzyıl uygarlığına hakaret olduğunu savunmuştu.
Miçotakis ayrıca, “Bugün İstanbul’da gerçekleşen şey güç değil, zayıflık göstergesidir” şeklinde konuşmuştu.

Türkiye-Yunanistan gerilimi
UNESCO Dünya Mirası listesinde yer alan Ayasofya, 1453’te Fatih Sultan Mehmet’in İstanbul’u fethetmesinin ardından kiliseden camiye çevrildi.
Atatürk, 1934 yılında Ayasofya’nın müzeye dönüştürülmesini öngören kararnameyi imzaladı. Ancak Danıştay 10. Dairesi Ayasofya’nın camiden müzeye dönüştürülmesine dair 24 Kasım 1934 tarihli Bakanlar Kurulu kararını iptal etti ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 10 Temmuz’da Ayasofya’nın ibadete açılmasına ilişkin kararnameyi imzaladı.
Yunanistan ve Türkiye, hava sahası ve deniz alanlarının yanı sıra Kıbrıs’ın bölünmesine kadar birçok konuda anlaşamıyor.
İki ülke, Doğu Akdeniz’deki kıta sahanlığı sınırları nedeniyle geçtiğimiz hafta da karşılıklı sert açıklamalar yaptı.
Türkiye ve Yunanistan arasındaki ilişkiler, özellikle Ankara’nın bu yılın başlarında Avrupa’ya gitmek isteyen mültecilere sınırlarını yeniden açmasının ardından daha da gerildi.



Kolombiya Devlet Başkanı, Washington'ın Venezuela'da bir "kokain fabrikasını" bombaladığını doğruladı

Kolombiya Cumhurbaşkanı Gustavo Petro (AFP)
Kolombiya Cumhurbaşkanı Gustavo Petro (AFP)
TT

Kolombiya Devlet Başkanı, Washington'ın Venezuela'da bir "kokain fabrikasını" bombaladığını doğruladı

Kolombiya Cumhurbaşkanı Gustavo Petro (AFP)
Kolombiya Cumhurbaşkanı Gustavo Petro (AFP)

Kolombiya Cumhurbaşkanı Gustavo Petro, ABD'nin Venezuela'nın batısındaki Maracaibo liman kentinde bir kokain fabrikasını bombaladığını iddia etti.

Başkan Donald Trump'ın Venezuela kıyılarına ilk kara saldırısını duyurmasının ardından X platformunda şunları yazdı (yerini belirtmeden): "Trump'ın Maracaibo'da bir fabrikayı bombaladığını biliyoruz ve orada kokain yapmak için koka macunu karıştırıldığından korkuyoruz."


Ukrayna: Rusya'nın Odessa'ya düzenlediği İHA saldırısında çocuklar ve siviller yaralandı

Odessa bölgesindeki liman altyapısını hedef alan Rus hava saldırısının ardından olay yerinde çalışan Ukraynalı kurtarma ekiplerine ait arşivim (EPA)
Odessa bölgesindeki liman altyapısını hedef alan Rus hava saldırısının ardından olay yerinde çalışan Ukraynalı kurtarma ekiplerine ait arşivim (EPA)
TT

Ukrayna: Rusya'nın Odessa'ya düzenlediği İHA saldırısında çocuklar ve siviller yaralandı

Odessa bölgesindeki liman altyapısını hedef alan Rus hava saldırısının ardından olay yerinde çalışan Ukraynalı kurtarma ekiplerine ait arşivim (EPA)
Odessa bölgesindeki liman altyapısını hedef alan Rus hava saldırısının ardından olay yerinde çalışan Ukraynalı kurtarma ekiplerine ait arşivim (EPA)

Ukrayna yetkilileri bu sabah erken saatlerde, Rusya'nın Odessa liman kentine gece saatlerinde düzenlediği insansız hava aracı (İHA) saldırısında çocukların yaralandığını bildirdi.

Askeri idare başkanı Serhiy Lysak, büyük ölçekli İHA saldırısının çok katlı iki konut binasını vurduğunu söyledi.

Lysak, saldırıda en az dört kişinin yaralandığını, bunların arasında yedi ay ile sekiz yaşları arasında üç çocuğun da bulunduğunu belirtti.

Lysak, saldırının ardından Telegram'da "Bu, Rusya'nın sivilleri hedef aldığının bir başka kanıtıdır" diye yazdı.

Ukrayna Hava Kuvvetleri, şehir yakınlarında İHA’ların yaklaştığı konusunda uyarıda bulundu ve tehdit nedeniyle hava saldırısı uyarıları yayınlandı.

Vali Oleh Kiper, Telegram üzerinden yaptığı bir paylaşımda, halka sakin kalmaları çağrısında bulundu. Ayrıca, bir lojistik şirketinin deposunda yangın çıktığını ve düşen molozların şehirdeki araçları tutuşturduğunu belirtti.


Dünyada ilk kez bir böcek türüne yasal hak tanındı

Yerli halklar, Meliponini arılarının kendilerine gıda ve ilaç sağladığını söylüyor (Wikimedia Commons)
Yerli halklar, Meliponini arılarının kendilerine gıda ve ilaç sağladığını söylüyor (Wikimedia Commons)
TT

Dünyada ilk kez bir böcek türüne yasal hak tanındı

Yerli halklar, Meliponini arılarının kendilerine gıda ve ilaç sağladığını söylüyor (Wikimedia Commons)
Yerli halklar, Meliponini arılarının kendilerine gıda ve ilaç sağladığını söylüyor (Wikimedia Commons)

Dünyada ilk kez bir böcek türüne yasal haklar tanındı. Peru'da yaşayan bir arı grubunu kapsayan gelişme, koruma çalışmalarında önemli bir adıma işaret ediyor.

Amazon Ormanları'nda yaşayan Meliponini arı sınıfı, bal arısı (Apis mellifera) kuzenlerinden farklı olarak iğne taşımaz. 

Peru'nun yerli halkları tarafından Kolomb öncesi dönemden beri yetiştirilen bu arılar, yağmur ormanlarında polen taşıyıcı rolü üstlenerek biyoçeşitliliği ve ekosistemi korumada kilit rol oynuyor. 

Grubun bilinen 500 türünün yaklaşık yarısı Amazon'da yaşıyor ve kakao, kahve ve avokado gibi bitkileri de içeren floranın yüzde 80'inden fazlasının tozlaşmasında rol oynuyor.

Ancak Meliponini arıları iklim krizi, ormansızlaşma, pestisit kullanımı ve  diğer arı türleriyle rekabet yüzünden ciddi bir yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. 

Peru'nun iki belediyesinde kabul edilen yasalar artık bu böceklerin sağlıklı ekosistemlerde yaşama, üreme ve gelişme haklarını garanti altına alıyor.

Bu iğnesiz arıların yasal haklar elde etmesi, kimyasal biyolog Rosa Vásquez Espinoza'nın yerli halklarla birlikte yıllar süren çalışmaları sayesinde mümkün oldu.

Kovid-19 pandemisinde yerli halklar ilaç bulamadıklarında bu arıların balını kullanıyordu. Bir meslektaşının ricası üzerine 2020'de balı inceleyen Espinoza çarpıcı sonuçlarla karşılaştı.

Guardian'a konuşan bilim insanı "Yüzlerce tıbbi molekül gördüm, tedavi potansiyeli taşıdığı bilinen moleküller" diyerek ekliyor: 

 Üstelik çeşitlilik de gerçekten çok fazlaydı. Bu moleküllerin antiinflamatuvar, antiviral, antibakteriyel, antioksidan, hatta kanser önleyici etkileri olduğu biliniyor.

Bu nedenle saha çalışmalarını genişleten araştırmacı, yerli halktan uzmanlarla birlikte ormanın derinlerine keşif gezileri düzenledi. Nesillerdir devam eden geleneksel arıcılık yöntemlerini kaydettiler.

Ancak kısa süre sonra ciddi bir sorun olduğu fark edildi: Arıcılar, eskiden arı kolonilerini yarım saatte bulurken, artık saatler sürüyordu.

Espinoza, "Farklı topluluk üyeleriyle konuşuyorduk ve ilk söyledikleri 'Artık arılarımı göremiyorum' oldu" diye anlatıyor.

Biyoloğun yaptığı çalışmada, endüstriyel çiftliklerden uzak bölgelerdeki arıların bile balında pestisit izlerine rastlandı.

Meliponini arılarının korumaya ihtiyaç duyduğuna karar veren Espinoza ve meslektaşları, ilk olarak bu hayvanların tanınması için çaba gösterdi.

Araştırmaları sayesinde 2024'te, Meliponini arılarını Peru'ya özgü yerli türler olarak resmen tanıyan bir yasa kabul edildi. Peru yasaları yerli türlerin korunmasını gerektirdiği için bu kritik bir adımdı.

Daha sonra bu yıl ekimde Satipo, 22 Aralık Pazartesi de Nauta belediyeleri dünyada bir ilke imza atarak bu böcekleri yasal hak sahibi olarak tanımladı. 

Earth Law Center'ın Latin Amerika direktörü ve kampanyanın parçası olan Constanza Prieto gelişmeyi şöyle değerlendiriyor: 

Bu yönetmelik, doğayla ilişkimizde bir dönüm noktası: Meliponini arılarını görünür kılıyor, onları hak sahibi özneler olarak tanıyor ve ekosistemlerin korunmasında temel rol oynadıklarını onaylıyor.

Hukuk uzmanları yeni yasaların habitat restorasyonunu, daha sıkı pestisit kontrollerini ve genişletilmiş araştırmaları zorunlu kılabileceğini söylüyor.

Düzenlemeyi Peru genelinde uygulamaya koymak için bir imza kampanyası düzenlenirken, Bolivya, Hollanda ve ABD gibi ülkelerdeki koruma grupları da kendi bölgelerindeki arılar için benzer yasal yaklaşımları inceliyor.

Independent Türkçe, Guardian, Interesting Engineering