Etiyopya geçtiğimiz çarşamba günü Nahda (Rönesans/Hedasi) Barajı rezervuarının ilk dolum aşamasının tamamlandığına dair birkaç resmi açıklamada bulunurken Mısır, bu gelişmeyi ‘provokatif’ olarak niteledi. Ancak Etiyopya’nın bu adımlarını görmezden gelen ve Afrika Birliği’nin (AfB) verdiği garantilere güvenen Kahire’den açıklamalara yönelik resmi bir yanıt verilmedi. AfB girişiminde barajın işletilmesi ve doldurulması ile ilgili ilkeleri düzenleyen nihai bir anlaşma yapılması ve barajın Mısır ve Sudan'a yönelik olası zararlarını azaltması hedefleniyor.
AfB, bu ayın başlarından bu yana, Nil Nehri'nin ana kolu Mavi Nil Nehri üzerine inşa edilen Nahda Barajı’yla ilgili anlaşmazlıkları sona erdirecek nihai bir anlaşmaya varmak için Mısır, Etiyopya ve Sudan arasındaki zorlu görüşmelere garantörlük ediyor.
Uluslararası gözlemcilerin katılımıyla birkaç görüşme gerçekleştirildi, ancak herhangi bir ilerleme kaydedilemedi. Yaklaşık bir hafta önce, üç ülkenin de liderlerinin katılımıyla mini bir AfB zirvesi yapıldı. Zirvede müzakerelerin sadece barajla ilgili konuşlar çerçevesinde yeniden başlatılması kararı alındı. Kararda su paylaşım dosyasına atıfla ‘alakasız veya önümüzdeki müzakere sürecinin hedeflerinin dışındaki konuların’ müzakerelere dahil edilmemesi vurgulandı.
Öte yandan Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, cumartesi akşamı, AfB dönem başkanı olan Güney Afrika Devlet Başkanı Cyril Ramaphosa ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Mısır Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Bessam Radi'nin açıklamasına göre Sisi telefon görüşmesi sırasında Mısır’ın Nahda Barajı’yla ilgili ilkelerini bir kez daha yinelerken, ‘barajın doldurulması ve işletilmesine ilişkin kurallar ile ilgili taraflar arasında tam teşekküllü yasal bir anlaşmanın hazırlanması gerektiğini Mısır'ın Nil Nehri sularındaki haklarına zarar verecek herhangi tek taraflı bir eylemin reddettiğini’ vurguladı.
Mısır açıklamasında Etiyopya’nın baraj rezervuarını ilk dolum aşamasının sona erdiğine dair açıklamasına değinilmedi. Ancak Mısır’ın açıklamasına göre Güney Afrika Devlet Başkanı Ramaphosa, ‘iki ülke arasında bu hayati dosyaya ilişkin tüm taraflar için adil ve dengeli bir anlaşmaya varılması amacıyla yoğun bir koordinasyon’ olduğunun altını çizdi.
Etiyopya, Çarşamba günü, Mısır ve Sudan'ın nihai bir anlaşmaya varılmadan‘tek taraflı eylemleri’ reddetmelerine rağmen, rezervuarı ilk dolum aşamasının tamamlandığını duyurarak, ‘zafer’ olarak nitelediği bu gelişme nedeniyle vatandaşlarını kutladı.
Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed Ali, ‘barajın ilk dolum aşamasının tamamlanmasını tarihi bir gün’ olarak nitelerken bu gelişme vesilesiyle vatandaşlarını tebrik etti. Etiyopya Dışişleri Bakanı Gedu Andargachew Alene Twitter hesabından, “Tebrikler. Nil Nehri daha önce akıp gidiyordu. Simdi ise bir rezervuarda birikiyor. Nil bizimdir” yazdı.
Etiyopya, Mısır'ın Nil Nehri sularındaki yıllık 55.5 milyar metreküp olduğu tahmin edilen ‘tarihi payını’ kabul etmezken bunu eski sömürge anlaşmalarına ait bir pay olarak niteliyor. Etiyopya Başbakan Yardımcısı Demeke Mekonnen geçtiğimiz cuma günü yaptığı bir açıklamada, barajı ilk dolum aşamasının tamamlanmasını ‘Nil Nehri’nin uzun ve haksız kullanımının sonu’ olarak nitelendirdi.
Eski Etiyopya Başbakanı Hailemariam Desalegn ise barajın ilk dolum aşamasının ‘Etiyopya halkının Nil Nehri'ndeki haklarına aykırı adaletsizliklerin sonu’ olduğunu, bilgece ve samimi olarak yürütülen diplomatik çabaların bir sonucu olarak gerçekleştiğini söyledi.
Öte yandan, Mısır’ın Afrika işlerinden sorumlu eski Dışişleri Bakan Yardımcısı Büyükelçi Vail Nasreddin, rezervuarın tek taraflı olarak doldurulmasıyla birlikte Etiyopya tarafından yapılan açıklamaları ‘provokatif’ olarak nitelendirdi. Nasreddin, ‘Mısır’ın atılan bu adıma vereceği yanıtın sınırlarını da test ettiğini’ vurguladı.
Mısırlı diplomat Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Mısır politikasının tüm barışçıl yöntemlerin tükenmesi ve sorumsuzca yapılan açıklamaların görmezden gelinmesine dayandığını belirterek, “Mısır, AfB’nin tam bir arabulucu rolü oynaması için fırsat tanıdıktan sonra uygun zaman geldiğinde cevap verecektir” ifadelerini kullandı.
Etiyopya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Büyükelçi Dina Mufti’nin geçtiğimiz cuma günü yaptığı ve ‘ülkesinin sadece yol gösterici bir anlaşmaya varmaya çalıştığı ve bu anlaşmanın Nahda Barajı konusunda bağlayıcı olmadığı’ şeklindeki açıklamasına değinen Nasreddin, bu ifadelerin bir açıklama yapmak zorunda olan AfB himayesindeki müzakerelere işaret ettiğini söyledi.
Diğer yandan Mısır Bölge Su Kaynakları (CEDARE) Müdürü Dr. Halid Ebu Zeyd’e göre Etiyopya yaptığı ‘provokatif’ açıklamalarla, ‘bağlayıcı bir anlaşmaya varılmasını önlemek için önceden zemin hazırlamayı’ hedefliyor. Dr. Ebu Zeyd, “Etiyopya’nın bu açıklamaları, müzakereleri ümitsiz bir duruma sokarken yine Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ne (BMGK) başvurmanın yolunu açmaktadır” şeklinde konuştu.
Mısır geçtiğimiz ay, AfB himayesindeki müzakerelerin yeniden başlaması kararı alınmadan önce, anlaşmazlığın çözümü için BMGK’ya bir yazı göndermişti.
Afrika'nın en büyük elektrik ihracatçısı olmayı hedefleyen Etiyopya Nahda Barajı’nın inşasına 2011 yılında başladı. Buna karşın Mısır, 100 milyondan fazla insanın su ihtiyacını karşılayan Nil Nehri’nin halihazırda ‘yetersiz olan’ su miktarının yüzde 90'dan fazla azalacağı yönünde endişeleri bulunuyor.
Nahda Barajı müzakerelerinde Mısır’ı temsil eden heyetin bir üyesi olan Dr. Alaa ez-Zevahiri, konuyla ilgili değerlendirmesinde Addis Ababa'nın ‘tuhaf ve provokatif’ olarak nitelendirdiği açıklamalarından sonra Etiyopya’ tarafından ‘aksi herhangi bir açıklama’ yapılmadığını söyledi.
Zevahiri, cumartesi akşamı televizyonda yaptığı bir açıklamada, Etiyopya’nın müzakereleri uçuruma doğru iterek Mısır'ı geri çekilmeye mi zorlamaya çalıştığını sorguladı.
Etiyopya’nın Nahda Barajı’nda iki türbin üzerinden elektrik üretebilmesi için en az 6 aylık bir süre belirlendiğini söyleyen Zevahiri, Etiyopya’nın, Sudan’da su seviyesinin düşmesine neden olan baraj kapaklarından birini kapattığını söyledi.
Tutulacak su miktarı konusunda anlaşmaya varılması gerektiğini vurgulayan Zevahiri, Nahda Barajı’nın ilk dolum aşamasında tutulan su miktarının yaklaşık 5 milyar metreküp olduğunu, bunun etkisinin Mısır'da 18 ila 21 gün içinde ortaya çıkacağını sözlerine ekledi.
Mısır, Etiyopya’nın Nahda Barajı provokasyonlarını görmezden geliyor
Mısır, Etiyopya’nın Nahda Barajı provokasyonlarını görmezden geliyor
لم تشترك بعد
انشئ حساباً خاصاً بك لتحصل على أخبار مخصصة لك ولتتمتع بخاصية حفظ المقالات وتتلقى نشراتنا البريدية المتنوعة