İzzeddin Ebu Ayşe
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun Batı Şeria’nın bazı bölgelerini ilhak etme planını ilan ettiği günden bu yana Fetih Hareketi, yaklaşık 6 yıl önce Filistinli gruplar arasında uzlaşı sağlanmasını hedefleyen müzakerelerin başarısız olması nedeniyle şimdiye kadar ilişkileri askıya aldığı Hamas Hareketi ile yakınlaşmaya çalışıyor. Fetih’in, ilhak planına karşı ortak strateji izleme konusunda uzlaşmak için Hamas Siyasi Büro Başkanı İsmail Heniyye ile temaslara başladığı bildiriliyor.
Independent Arabia’nın Filistinli kaynaklardan edindiği bilgilere göre, Avrupa Birliği (AB), Rusya ve Çin’in yanı sıra Ürdün ve Mısır, Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas’tan, ilhak planına karşı Hamas dahil tüm Filistinli gruplarla birlikte ortak bir tutum sergilemesini talep ediyor. Söz konusu ülkeler, ilhak planıyla mücadelenin, Filistinli gruplar arasındaki anlaşmazlıklardan uzak bir şekilde ve uluslararası topluma karşı birlik fotoğrafı vererek yürütülmesini teşvik ediyor.
Abbas ve Heniyye arasında doğrudan temas
Filistin lideri Abbas, sahadaki en etkili gruplardan biri olması nedeniyle Hamas ile irtibata geçilmesi ve 2007’de iki taraf arasında başlayan bölünmeden bağımsız bir şekilde ortak bir stratejide uzlaşılması için talimat verdi.
Fetih Hareketi’nden bir kaynak, Independent Arabia’ya verdiği demeçte, “Abbas, içerdeki uzlaşıdan bağımsız bir şekilde Hamas ile diyaloğa geçmemizi istedi. Bize açık bir şekilde şunları söyledi: ‘Hamas ile ortak bir siyasi anlaşma istiyoruz, şu an uzlaşı düşünmüyoruz ve Hamas’ın bunu anlayışla karşılaması gerekir. Bütün amacım uluslararası toplumun desteğini kazanmak ve ilhak planına karşı mücadele etmektir’. Biz de harekete geçerek bu mesajı Hamas’a ilettik ve o da tereddüt etmeden kabul etti” ifadesini kullandı.
Uzlaşıdan bağımsız ortak siyasi program
Şarku’l Avsat'ın Independent Arabia’dan aktardığı habere göre, Abbas, Hamas ile irtibat kurma görevini, Filistinli gruplar arasında uzlaşı dosyasından sorumlu Azzam el-Ahmed’in yerine Fetih Merkez Komitesi Genel Sekreteri Cibril er-Rucub’a verdi. Hamas tarafı da Fetih ile temasları takip etme görevini uzlaşı dosyasından sorumlu Musa Ebu Merzuk yerine Siyasi Büro Başkan Yardımcısı Salih el-Aruri’ye verdi.
Aruri, açıklamasında, “Şu an uzlaşı yok yalnızca ihtilaflar donduruldu” dedi. Bu da iki taraf arasındaki bölünmenin sürdüğünü ve bu dosyanın açılmadığını gösteriyor. Aruri’nin yanı sıra Abbas da yaptığı açıklamada, “Filistin iç ihtilafından bağımsız olarak ilhak planıyla mücadele için ulusal bir ortam sağlanması gerekir” ifadelerini kullanmıştı.
Tarafların şartları
Fetih Hareketi’nden aynı kaynak, Hamas ve Fetih’in bu yönde adım atmak için bazı şartlar öne sürdüğünü belirtti.
Kaynağın aktardığına göre, mevcut siyasi durumun olduğu gibi devam etmesinde engel görmeyen Abbas, Hamas’ın Gazze’deki siyasi denetimine onay verirken, Hamas tarafı ise buna karşılık olarak ilhakla mücadelede Fetih ile el ele vermeye ve ortak çalışmaya yeşil ışık yaktı.
Hamas’ın başka şartlar da öne sürdüğünü belirten kaynak, “Heniyye, Abbas’tan, Gazze’yi cezalandırıcı tüm uygulamalara son vermesini, Gazze sakinlerine daha fazla mali yardımlar yapmasını, güvenlik otoritesinin Batı Şeria’daki Hamas üyeleri üzerindeki baskıyı hafifletmesini ve bu üyelerin saha çalışmalarına izin vermesini istedi” diye konuştu.
Abbas, 2017’nin başında Gazze’ye yönelik bir dizi cezalandırıcı uygulamayı yürürlüğe koymuştu. Bu uygulamalar arasında Gazze’de yönetime bağlı yaklaşık 70 bin memurun maaşının yüzde 30 düşürülmesi, verilen elektrik payının azaltılması, havale işlemlerinin dondurulması, sağlık kurumları başta olmak üzere hizmet sektörüne ayrılan ödeneğin durdurulması ve esir ailelerine verilen maaşların kesilmesi bulunuyor.
Kaynak, Abbas’ın Heniyye’nin taleplerine yanıt verip vermediği sorusuna, “Abbas, önümüzdeki iki gün içerisinde Gazze’de düzenlenmesi beklenen ortak gösteriler sırasında yapacağı konuşmada Gazze’ye yönelik cezalandırıcı uygulamaları askıya aldığını ilan edebilir” dedi.
Kaynağın aktardığına göre, Heniyye ayrıca Abbas’tan İsrail ile güvenlik işbirliğine dönmemesini talep etti. Ancak Filistin yönetiminin ve Fetih’in yöneticileri, yaptıkları konuşmalarda, İsrail ile olan anlaşmazlığın ilhak planından kaynaklandığına dikkat çekerek, planın uygulanmaması halinde İsrail ile ikili anlaşmalara geri döneceklerini ve müzakereleri yeniden başlatacaklarını belirtiyorlar.
Ortak siyasi program
Siyasetçi yazar Hatim el-Hatib, konuyla ilgili değerlendirmesinde, Hamas ve Fetih arasındaki anlaşmanın sadece çıkarların örtüşmesi anlamına geldiğini ve ufukta iki taraf arasında uzlaşı olmadığını söyledi.
İki tarafın onayladığı ortak siyasi program kapsamında Gazze ve Batı Şeria’da halk direnişinin başlatılması öngörülüyor. İki taraf ayrıca Gazze, Ramallah ve Batı Şeria’da merkezi faaliyetlerin düzenlenmesi, Fetih-Hamas kadrolarına bu faaliyetlere katılma zorunluluğu getirilmesi ve haftalık protesto yürüyüşlerinin düzenlenmesi konusunda mutabık kaldı.
Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)
Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)