Gazze'de ateşkes ve esir takası anlaşması kapsamında serbest bırakılan Filistinli mahkumlar, yaşadıklarını anlattı.
Hamas, anlaşma kapsamında dün 20 İsrailli esiri serbest bırakmış, Tel Aviv de bunun karşılığında 1968 Filistinli mahkumu salıvermişti. Guardian'ın aktardığına göre Filistinlilerden 88'i Batı Şeria'ya geri kalanlarsa Gazze'ye gönderildi. Mahkumlardan 1718'i, Ekim 2023'ten bu yana Gazze'de alıkonan Filistinlilerden oluşuyor.
İsrailli sivil toplum kuruluşu HaMoked'in istatistiklerine göre, anlaşmadan önce 11 bin 56 Filistinli, İsrail hapishanelerinde tutuluyordu. Bunların en az 3 bin 500'ü "idari tutuklu" olarak hapis yatıyordu. Tel Aviv yönetimi, tartışmalı "idari tutuklama" yöntemiyle hukuki işlem başlatmadan Filistinlileri aylarca cezaevinde tutuyor.
Ayrıca İsrail ordusunun veritabanına göre, Gazze'de gözaltına alınanların sadece dörtte biri savaşçı olarak sınıflandırılmıştı.
Haberde, Batı Şeria'ya dönen erkek mahkumların çoğunun müebbet hapis cezasına çarptırıldığına dikkat çekiliyor.
Batı Şeria'yı yöneten Fetih hareketinden Saber Masalma da serbest bırakılanlar arasındaydı. 2002'de tutuklanıp cinayete teşebbüs ve bombalı saldırı hazırlığı gerekçesiyle müebbet hapis cezası alan Masalma'nın bir akrabası, "24 yıldır hapis yatıyor" diyor.
Haberde, bazı Filistinli mahkumların aşırı kilo kaybettiği, yüzlerinde yara izleri olduğu ve yürümekte zorlandıkları aktarılıyor.
Guardian'ın görüştüğü mahkumlardan biri, cezaevindeki koşulların "inanılmaz derecede zor" olduğunu belirterek, hapishanede geçirdiği son iki senenin "hayatının en kötü iki yılı" olduğunu söylüyor.
İsrailli insan hakları örgütü B'Tselem'e göre Filistinliler, İsrail hapishanelerinde tıbbi tedaviye ulaşamıyor, yeterli gıda alamıyor ve fiziksel istismara maruz kalıyor. Tel Aviv yönetimiyse hapishanelerde uluslararası hukuk kurallarına uyulduğunu savunuyor.
Hamas'ın açıklamasında rehinelerden 154'ünün Mısır'a sınır dışı edildiği belirtildi. Times of Israel'in aktardığına göre bu kişiler arasında İslami Cihad örgütünden İyad Ebu el-Rub da yer alıyor. Militan, 2003-2005'te Şadmot Mekhola, Tel Aviv ve Hadera'da düzenlenen, 13 kişinin hayatını kaybettiği bombalı saldırılardan sorumlu tutuluyor.
Sınır dışı edilenler arasında, 2009'da İsrailli bir taksi şoförünün öldürüldüğü saldırıyı planlamaktan suçlu bulunan Fetih üyesi Muhammed Zakarne ve 2017'de İsrail'de bıçaklı saldırı düzenleyen Muhammed Ebu el Rub da var.
Müslüman sosyalist Mamdani, ABD-İsrail işbirliğini eleştirdi
Diğer yandan Demokratların ön seçimlerinde partisinin New York belediye başkan adaylığını kazanan Hint asıllı Müslüman Zohran Mamdani, rehinelerin karşılıklı salıverilmesinden memnuniyet duyduğunu belirtirken, ABD'nin İsrail'e desteğini kınadı.
Sosyalist siyasetçi, X'teki açıklamasında, İsrail'in Gazze'de soykırım işlediğini söyleyerek şu ifadeleri kullandı:
Vergilerimizle bir soykırımın finanse edildiğini gördük. Bunun ahlaki ve insani bedeli kalıcı bir leke olacak; hesap verilebilirliğin, kolektif vicdanımızın ve yönetimimizin politikalarının gerçekten incelenmesini gerektirecek.
Mamdani'nin üyesi olduğu, ABD'nin en büyük sosyalist örgütü Amerika Demokratik Sosyalistleri'nin (DSA)açıklamasında da Tel Aviv yönetiminin geçmişte ateşkesleri ihlal ettiği hatırlatılarak şu ifadelere yer verildi:
Geçmişteki ateşkesler sadece katliamı yavaşlattı ve İsrail hiçbir cezai yaptırım olmadan askeri harekatına devam etti. İsrail'in Arap topraklarındaki kolonileştirme ve işgalinin sona ermesini talep ediyoruz.
Independent Türkçe, Guardian, Times of Israel
Gazze Çocukları (Arşiv-Reuters)
Gazzeli çocuklar yem yiyor ve tuzlu su içiyor (Arşiv-AFP)