Türk-Rus devriyelerinde üst üste iki gündür başarısızlık yaşanıyor

Arşiv-İHA
Arşiv-İHA
TT

Türk-Rus devriyelerinde üst üste iki gündür başarısızlık yaşanıyor

Arşiv-İHA
Arşiv-İHA

İdlib’de ateşkes sağlanması için 5 Mart’ta Türkiye ile Rusya arasında imzalanan Moskova Anlaşması uyarınca 15 Mart’ta devriyelerin başlamasından bu yana yürütülen ortak devriyelerde üst üste iki gündür başarısızlık yaşandığı haberleri yayınlanırken Türk kuvvetleri, ilk kez Halep- Lazkiye uluslararası yolunda (M4) ayrı bir devriye gerçekleştirdi.
Rejim güçleri İdlib’in güney kırsalındaki Cebel Zaviye’ye yönelik şiddetli bombardımanlarını sürdürürken, Ankara ise Suriye rejiminin veya terör örgütlerinin olası saldırılarına yanıt vereceğini açıkladı.
Suriye İnsan Hakları Gözlemevi’ne (SOHR) göre Halep- Lazkiye yolunda ortak bir Rus-Türk devriyesi, bilinmeyen sebepler dolayısıyla üst üste ikinci günde de iptal edildi. Devriye, İdlib’in doğusundaki en-Nayrab’dan yola çıkan ve Ayn Hur köyüne yönelen Türk güçleriyle sınırlı kaldı.
Türkiye Savunma Bakanlığı, devriye hakkında herhangi bir açıklamada bulunmadı.
Türk kuvvetlerin, geçtiğimiz Salı günü Halep- Lazkiye uluslararası karayoluna yoğun şekilde konuşlandığı gözlemlendi. Türk askerleri, bilinmeyen sebeplerden dolayı devriyenin iptal edilmesi öncesinde Rus güçleriyle yeni bir ortak devriye hazırlığı için sabahın erken saatlerinde İdlib’in güney ve batı kırsallarına konuşlandı. Türk ve Rus kuvvetleri, 22 Temmuz’a kadar 22 ortak devriye gerçekleştirdi.
Bu çerçevede Türkiye Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, ülkesinin ‘sivil, demokratik ve siyasi olarak birleşmiş bir Suriye’ görmek istediğini belirtti. Akar, Türkiye’nin her zaman Suriye de dahil komşularının toprak bütünlüğüne saygı duyduğunu savunurken, rejimin veya terörist örgütlerin olası saldırılarına yanıt vereceklerini vurguladı.
Akar, Çarşamba sabahı Washington merkezli düşünce kuruluşu Türk Miras Vakfı’nın (THO) internet üzerinden düzenlediği, ‘Türkiye’nin Milli Savunma Stratejisi ve Bölgedeki Son Gelişmeler’ başlıklı panelde, “Bizim ne Kürtler ile ne de diğer etnik gruplarla bir sorunumuz vardır” dedi. Savunma Bakanı, DEAŞ’ın Müslümanları temsil etmediği gibi PKK’nın da Kürtleri temsil etmediğini vurguladı.
Akar, Türkiye’nin meşru savunma hakkı çerçevesinde Esed rejimi veya herhangi bir terör örgütü tarafından yapılmış her türlü saldırıya yanıt vermeye devam edeceğine dikkati çekti.
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ise geçtiğimiz Pazartesi günü Rus mevkidaşı Vladimir Putin ile Suriye meselesini görüşmek üzere bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. Ancak raporlar, Azerbaycan- Ermenistan sınırlarındaki gelişmeler ve Libya’daki koşullar nedeniyle Ankara ve Moskova arasında bir tür gerginlik yaşandığını ortaya koydu.

Rejim saldırılarına devam ediyor
Rejim güçleri, İdlib’in güneyindeki Cebel Zaviye’de kasaba ve köylere yönelik yoğun bombardımanlarına devam ediyor. 29 Temmuz sabahından bu yana göreceli bir sakinliğin ortasında bölgelerine geri dönen halkın devam eden göçü çerçevesinde rejim güçleri, Ayn Laruz, el-Bare, Kefr Uveyd, el-Muzra, Balyun, el-Fatire ve Erinbe de dahil bazı bölgeleri 200’den fazla füze ve top mermisi ile hedef aldı. Rejim ayrıca, son günlerde kara saldırını da artırdı.
Muhalif gruplar ise yoğun bombardımanlara, İdlib’in güneyindeki Kafr Nabl kasabasında rejim güçlerine ait mevziileri hedef alarak yanıt verdi.



Yıkıntılar arasında Hartum... Hayata çekingen bir dönüş

Hartum'daki bir çarşıda yanmış dükkanlarının önünde oturan dükkan sahipleri (Şarku’l Avsat)
Hartum'daki bir çarşıda yanmış dükkanlarının önünde oturan dükkan sahipleri (Şarku’l Avsat)
TT

Yıkıntılar arasında Hartum... Hayata çekingen bir dönüş

Hartum'daki bir çarşıda yanmış dükkanlarının önünde oturan dükkan sahipleri (Şarku’l Avsat)
Hartum'daki bir çarşıda yanmış dükkanlarının önünde oturan dükkan sahipleri (Şarku’l Avsat)

Ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında iki yılı aşkın süredir devam eden şiddetli savaşın ardından, Sudan'ın başkenti Hartum'da ticari faaliyetler ve günlük yaşam yavaş yavaş normale dönmeye başladı. Modernliğin ve güzelliğin sembolü olan şehir, bugün yıkımın enkazı üzerinde duruyor ve yeniden ayağa kalkmaya çalışıyor. Binlerce yıkık bina, başkentte Mehdi Devrimi’nden bu yana ilk kez yaşanan savaşın şiddetini gözler önüne seriyor.

uı8o9
Sudan Merkez Bankası binası ve yakınındaki bir otelde meydana gelen hasarın izleri (Şarku’l Avsat)

Savaşın izleri binalarda ve sokaklarda halen açıkça görülüyor. Başkentin birçok simgesel yapısı tamamen veya kısmen yakıldı ya da yıkıldı, binaların duvarlarında kurşun delikleri var. Bankalar ve devlet daireleri kapısız ve penceresiz hale geldi; içlerinden yangın ve is kokusu yayılıyor.

Toplu taşımaya temkinli dönüş

Hartum'un merkezindeki ana ulaşım istasyonu olan ve Jackson durağı olarak bilinen istasyonda, toplu taşıma araçları eyaletin şehirlerinden ve ilçelerinden vatandaşları taşımaya yeniden başladı, ancak Hartum'un en ünlü pazarlarından biri olan Arap Pazarı’na ulaşmak için halen yürüyerek veya özel araçlarla gitmek gerekiyor.

Yetmişli yaşlarında bir adam yorgun adımlarla pazara doğru yürüyordu. Yürümekten yorgun düşen adam, başındaki takkesini kaldırarak terini sildi. Şarku’l Avsat’a eski dükkanını kontrol etmek ve 200 bin Sudan cüneyhi (73 dolar) değerinde mal ve eşya satın almak istediğini söyledi. Şehrin en büyük ve en ünlü ticaret merkezi olan Vaha Hartum’u çevreleyen yıkıma işaret eden yaşlı adam, gözlerinden umut ışığı saçarak, “Bu yıkım yeniden inşa edilecek, önemli olan dersimizi almamız” dedi ve sonra sessizliğe büründü.

Altınlar nereye gitti?

Yanan Vaha Hartum'un yakınında arabalar hareket ediyor ve insanlar dolaşıyor, ancak dükkanlar henüz açılmadı. Bazıları sadece mallarını kontrol etmekle yetiniyor, diğerleri ise el-Fercabi Eczanesi yazan tabelanın altında arabalarının bakımını yapmaya devam ediyor.

frgthyuı
Savaşın izlerini taşıyan yıkık bir ticaret merkezi (Şarku'l Avsat)

Bir zamanlar Sudan'ın en büyük altın ticaret merkezlerinden biri olan Altın Binası, yangına rağmen halen ayakta duruyor. Öte yandan, Hartum Valisi ile şirket sahipleri arasında bölgedeki altın ticaretini canlandırmanın yollarını görüşmek üzere bir toplantı yapılacağı konuşuluyor.

Hartum Ulu Camii

1901 yılında Hidiv Abbas Hilmi Paşa tarafından açılan ve tarihi bir mimari eser olan Hartum Ulu Camii, savaştan nasibini aldı ve çevresi ile birlikte büyük hasara uğradı. Bakım çalışmaları tamamlanmak üzere olan caminin birkaç gün içinde ibadete açılması planlanıyor. Savaştan önce Hartum Ulu Camii, ibadet etmek ve ders halkalarına katılmak için Hartum'un dört bir yanından gelenlerden yoğun ilgi görüyordu.

yjuı
Başkentin merkezindeki bir ticaret merkezinde meydana gelen yıkımdan (Şarku'l Avsat)

Saray Caddesi

Hartum'un merkezindeki ana caddelerden biri olan Saray Caddesi, adını, güney kapısında bulunan Cumhurbaşkanlığı Sarayı’ndan almıştır. Çatışmalar sırasında büyük bir savaş alanı olan cadde, son dönemde yeniden hareketlendi; özellikle Cumhuriyet Caddesi ile kesiştiği noktada özel araçların gelip gittiği görülüyor.

gthyujı
Cumhuriyet Caddesi'nin çukur kısımlarındaki su birikintileri (Şarku'l Avsat)

Diğer caddelerin aksine Saray Caddesi her iki yanında küçük su birikintileri olmasına rağmen en temiz cadde olarak kabul ediliyor. Seyyid Abdurrahman Caddesi ile kesiştiği noktada ise el-Ehli Bankası binasında bakım çalışmaları başladı; bankanın faaliyetlerine yeniden başlaması için hazırlıklar yapılıyor.

Hürriyet Caddesi

Hürriyet Caddesi, Hartum'un batı kesiminde, elektrikli ev aletleri mağazalarının bulunduğu bölgede yer alıyor. Esnaflardan bazıları dükkanlarına geri döndü; yetkililerin bölgeyi güvenli hale getirecekleri ve yıl sonuna kadar devlet vergilerinden muaf tutacakları sözü vermeleri üzerine, caddede nispeten canlanma başladı.

Dükkân sahipleri kurban kesip, şeker ve meyve suyu dağıttılar. Özgürlük Caddesi'ni Sudan bayraklarıyla süslediler ve hoparlörlerden milli marşlar çalarak Hartum'un ticaret merkezinde hayatın normale döndüğünü ilan ettiler.

jukılo
Başkent Hartum’un batısındaki Hürriyet Caddesi'nde hareketlilik yaşandı. (Şarku'l Avsat)

40 yıldır elektrikli ev aletleri satıcısı olan Babekir Hasan, “Bu dönüş, Hartum'da hayatın normale döndüğü anlamına geliyor. Tüm esnafı geri dönmeye çağırıyorum, çünkü durum şu anda istikrarlı” diyerek mutluluğunu dile getirdi. Bir diğer esnaf Salah Surkti ise, mallarını makul fiyatlarla satabilmek için vergilerin düşürülmesini talep etti ve savaş sırasında 200 milyon Sudan cüneyhi (73 bin dolar) kaybettiğini belirterek, “Tüccar kaybını üzülerek günlerini geçirmemeli, ayağa kalkıp yeniden başlamalı” dedi.

dvfgbh
Başkent Hartum'da işlerine geri dönen dükkanlar (Şarku'l Avsat)

Devlet ayağa kalkmaya çalışıyor

Başkent Hartum’daki yeni boyanmış binalar, istikrara dönüşün işaretlerini yansıtıyor. Öte yandan Hartum genelindeki birçok devlet kurumunda restorasyon çalışmaları başladı. Hartum Yasama Konseyi'ndeki (eyalet parlamentosu) hasara rağmen, bazı çalışanlar elektrik ve su olmadan çalışıyor. Yakındaki Elektrik İdaresi binası ise tamamen yanmış gibi görünüyor.

hyjuk
Başkent Hartum’da yaşanan savaş nedeniyle onlarca dükkân ve alışveriş merkezi yıkıma uğradı. (Şarku'l Avsat)

Bir çalışan, hizmetlerin yeniden sağlanmasının yakın olduğunu, ancak ‘en önemli konunun güvenliğin sağlanması’ olduğunu vurguladı.

Nil Nehri'nin iki kolunun birleştiği nokta, Hartum'un Omdurman'a açılan kapısı

El-Mukran bölgesi, adını Beyaz ve Mavi Nil nehirlerinin kesiştiği noktadan alıyor. Hartum ve Omdurman arasında yoğun trafik hareketliliğine sahne olan bu bölge, Omdurman'a giriş kapısı olmasının yanı sıra, Sudan Merkez Bankası Başkanlığı, Zain Telekomünikasyon Şirketi binaları, oteller, Sudan Müzesi ve diğer büyük kurumların da bulunduğu bir bölgedir. Ancak bu bölge de yıkım ve tahribattan nasibini aldı.

sdfghy
Başkent Hartum’daki bir çarşıda dükkanının yıkıntıları önünde duran bir esnaf (Şarku'l Avsat)

Büyük kayıplara ve geniş çaplı yıkıma rağmen Hartum yavaş ama emin adımlarla yeniden ayağa kalkmaya başladı. Dükkanların ve çarşıların yeniden açılması, camilerin ve devlet binalarının onarılması, savaşın yaralarını yaşayan bu şehrin, halkının desteği ve azmiyle yeniden ayağa kalkabileceğinin işaretleri.