Hamaney: İran balistik ve nükleer programlarını durdurmayacak

İran’ın dini lideri Ali Hamaney (AP)
İran’ın dini lideri Ali Hamaney (AP)
TT

Hamaney: İran balistik ve nükleer programlarını durdurmayacak

İran’ın dini lideri Ali Hamaney (AP)
İran’ın dini lideri Ali Hamaney (AP)

İran’ın dini lideri Ali Hamaney, İran’ın ABD’nin talep ettiği gibi balistik ve nükleer programlarını durdurmayacağını vurgulayarak, ABD Başkanı Donald Trump’ın yeniden seçilme şansını artırmaya yönelik yeni müzakere davetini kabul etmeyeceğini de ekledi.
Hamaney’in bu açıklaması, ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’ın İran’ın nükleer, askeri ya da balistik füze programları ile ilgili kullanılan 22 özel metalin daha yaptırım listesine eklendiğini açıklamasının ardından geldi.
Ali Hamaney devlet televizyonundan canlı yayınlanan konuşmasında, ABD’nin 2018’de nükleer anlaşmadan çekilmesinin ardından Avrupa ülkelerinin İran’ın anlaşmadaki çıkarlarının koruma noktasında verilen sözleri tutmadığını vurgulayarak, “İçi boş sözlerle bizi geriye ittiler ve ekonomimizi sekteye uğrattılar” ifadelerini kullandı.
ABD’nin İran’a yönelik yaptırımlarının ekonomiyi çökermek amacı taşıdığını belirten Hamaney, “Amaçları bölgedeki etkimizi zayıflatmak, füze ve nükleer kapasitemizi ortadan kaldırmak. Petrol ihracatına olan bağlılığımızı azaltmamız, ABD’nin baskılarına direnişimizi arttırmaya yardımcı olacak” dedi.
ABD’nin müzakere çağrısının İran’ın bölgesel rolü, nükleer teknolojisi ve caydırıcı askeri gücünden vazgeçirerek, savunmasız bir hale gelmesi amacı taşıdığını savunan Hamaney, “ABD ile müzakere etmeyeceğimizi söylüyorum” şeklinde konuştu.
ABD’nin ekonomik yaptırımlarını atlatmak için kurulan Avrupa ticaret mekanizması INSTEX’i ‘saçma bir oyun’ olarak nitelendiren Hamaney, “Kimseye güvenmiyoruz. Almanya, Fransa ve İngiltere tarafından kurulan mekanizma ile ilgili vaatleri ciddiye almıyoruz” ifadelerini kullandı.
Hamaney, “ABD’nin İran’a karşı uyguladığı yaptırımlar, şüphesiz büyük bir suçtur. Görünüşte yaptırımlar İran’a yönelik olabilir ancak aslında bu yaptırımlar İran halkının tümüne karşı uygulanmaktadır” diyerek, İranlıların bu yaptırımları kendilerine güveni artırmanın bir yolu olarak kullandığını öne sürdü.
ABD’yi İran’a uyguladığı yaptırımlarla hükümet karşıtı protestoları kışkırtmakla suçlayan Hamaney, “Washington’un hedefi kısa vadede insanları yorarak, onları rejime karşı çıkmaya zorlamak. Ancak General Kasım Süleymani’nin öldürülmesi, İran ile Iraklılar arasındaki birliğin derinleşmesine katkıda bulundu” dedi.
Pompeo, geçtiğimiz Perşembe günü Senato Dış İlişkiler Komitesi’nde yaptığı konuşmada,  ABD’nin İran’a yönelik uluslararası silah ambargosunun uzatılması için yakında Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ne (BMGK) bir yasa tasarısı sunacağını dile getirerek, buna onay verilmesini umduklarını söylemişti.
Fransa ve İngiltere, İran’a yönelik silah ambargosunun uzatılmasını destekliyor ancak önceliğin İran’ın nükleer programının gelişimini durdurmak için diplomatik bir çözüm sağlamak olduğunu vurguluyor.
Bu konu, Kasım ayında yapılması planlanan ABD başkanlık seçimlerinden önce zirveye ulaşabilir.



Çin yapay zekayla “yumuşak gücünü” artırıyor

Çin ve ABD arasındaki yapay zeka yarışı kızışıyor (Reuters)
Çin ve ABD arasındaki yapay zeka yarışı kızışıyor (Reuters)
TT

Çin yapay zekayla “yumuşak gücünü” artırıyor

Çin ve ABD arasındaki yapay zeka yarışı kızışıyor (Reuters)
Çin ve ABD arasındaki yapay zeka yarışı kızışıyor (Reuters)

Çin yapay zeka yarışında öne geçmek için milyarlarca dolarlık yatırım yapıyor.

Çinli firmalar, 10 yılı aşkın süredir yapay zeka, elektrikli araç ve güneş panelleri gibi stratejik sektörlerde yerli üretimi artırmaya çalışıyor.

New York Times, Çinli şirketlerin Pekin yönetiminin sağladığı fonlarla özellikle yapay zeka alanında ABD’li firmaları geçmek için yatırımları artırdığını yazıyor. 

ABD’de yapay zeka altyapısının büyük ölçüde özel sektör yatırımlarıyla geliştiğine, Çin’deyse veri merkezleri, sunucular ve yarı iletkenler gibi kritik altyapıların devlet tarafından finanse edildiğine dikkat çekiliyor.

Pekin yönetimi, 2014’ten bu yana sadece yarı iletken sanayisine 100 milyar dolar yatırım yaptı. 

Bu yıl nisanda alınan kararla, yeni yapay zeka girişimlerine destek için 8,5 milyar dolarlık fon ayrıldı. 

Bunlara ek olarak ABD merkezli OpenAI ve Google ücretli, kapalı sistemler sunarken, Çinli firmalar açık kaynak sistemlerle dünya genelindeki mühendislerin ilgisini çekmeyi hedefliyor.

Alibaba, ByteDance, Huawei ve Baidu gibi büyük Çinli şirketler, son bir yılda üst düzey açık kaynak modeller yayımladı. Bu stratejiyle sadece teknik ilerleme değil, küresel nüfuz artışı da hedefliyor.

Yapay zeka teknolojilerine yatırım yapan ABD merkezli serbest yatırım fonu Interconnected Capital'in kurucusu Kevin Xu, şunları söylüyor: 

Açık kaynak, teknolojik anlamda yumuşak güçtür. Teknolojinin Hollywood’u veya Big Mac'i gibidir.

Diğer yandan analizde, devlet yönlendirmesinin baskın olması nedeniyle yapay zeka sektörünün bazı teknolojik değişimlere adaptasyonunun geciktiğine dikkat çekiliyor. Çinli şirketlerin uzun süre yüz tanıma gibi geleneksel yapay zeka sistemlerine odaklandığı, üretken yapay zeka modellerindeki sıçramalara ilk etapta yetişemediği aktarılıyor. 

Analizde, iki ülke arasındaki rekabetin ideolojik bir boyutu olduğu değerlendirmesi de paylaşılıyor. Popüler yapay zeka destekli sohbet botlarından ChatGPT’yi tasarlayan OpenAI’ın kurucusu Sam Altman, Amerikan ve Çinli şirketler arasındaki rekabeti “demokratik ve otoriter yapay zeka” mücadelesi gibi gördüğünü söylemişti. 

Independent Türkçe, New York Times, Washington Post