Temmuz ayı enflasyonu açıklandı!

Temmuz ayı enflasyonu açıklandı!
TT

Temmuz ayı enflasyonu açıklandı!

Temmuz ayı enflasyonu açıklandı!

Tüketici fiyat endeksinde, Temmuz ayında bir önceki aya göre yüzde 0,58, on iki aylık ortalamalara göre yüzde 11,51 artış gerçekleşti.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2020 yılı Temmuz ayı enflasyon rakamlarını açıkladı. Buna göre, tüketici fiyat endeksinde (TÜFE) Temmuz ayında bir önceki aya göre yüzde 0,58, bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 6,37, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 11,76 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 11,51 artış gerçekleşti.

Yıllık en düşük artış yüzde 5,81 ile haberleşme grubunda gerçekleşti
Bir önceki yılın aynı ayına göre artışın düşük olduğu diğer ana gruplar sırasıyla, yüzde 6,04 ile eğlence ve kültür, yüzde 7,78 ile ev eşyası ve yüzde 8,81 ile ulaştırma oldu. Buna karşılık, bir önceki yılın aynı ayına göre artışın yüksek olduğu ana gruplar ise sırasıyla, yüzde 21,90 ile çeşitli mal ve hizmetler, yüzde 21,78 ile alkollü içecekler ve tütün ve yüzde 14,17 ile sağlık oldu.

Aylık en yüksek azalış yüzde 3,48 ile giyim ve ayakkabı grubunda oldu
Ana harcama grupları itibarıyla 2020 yılı Temmuz ayında azalış gösteren diğer ana grup ise yüzde 1,28 ile gıda ve alkolsüz içecekler oldu. Buna karşılık, ana harcama grupları itibarıyla 2020 yılı Temmuz ayında artışın yüksek olduğu gruplar ise sırasıyla, yüzde 2,44 ile ulaştırma, yüzde 2,39 ile çeşitli mal ve hizmetler ve yüzde 2,38 ile ev eşyası oldu.
Temmuz 2020'de, endekste kapsanan 418 maddeden, 111 maddenin ortalama fiyatında düşüş gerçekleşirken, 54 maddenin ortalama fiyatında değişim olmadı. 253 maddenin ortalama fiyatında ise artış gerçekleşti.

Özel kapsamlı TÜFE göstergesi yıllık yüzde 10,49, aylık yüzde 0,71 arttı
İşlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler ve tütün ile altın hariç TÜFE'de 2020 yılı Temmuz ayında bir önceki aya göre yüzde 0,71, bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 6,47, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 10,49 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 10,88 artış gerçekleşti.

Yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) yıllık yüzde 8,33, aylık yüzde 1,02 arttı
Yİ-ÜFE (2003=100) 2020 yılı Temmuz ayında bir önceki aya göre yüzde 1,02, bir önceki yılın Aralık ayına göre yüzde 7,98, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 8,33 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 6,81 artış gösterdi.

Sanayinin dört ana sektöründen imalat endeksi yıllık yüzde 7,95 arttı
Sanayinin dört sektörünün yıllık değişimleri; madencilik ve taşocakçılığında yüzde 8,94, imalatta yüzde 7,95, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında yüzde 12,69, su temininde yüzde 12,06 artış olarak gerçekleşti.
Ana sanayi gruplarının yıllık değişimleri; ara malında yüzde 8,47, dayanıklı tüketim malında yüzde 14,54, dayanıksız tüketim malında yüzde 8,38, enerjide yüzde 0,65, sermaye malında yüzde 13,50 artış olarak gerçekleşti.

Sanayinin dört ana sektöründen imalat endeksi aylık yüzde 0,99 arttı
Sanayinin dört sektörünün aylık değişimleri; madencilik ve taşocakçılığında yüzde 4,11, imalatta yüzde 0,99 artış, elektrik, gaz üretimi ve dağıtımında yüzde 0,44 azalış ve su temininde yüzde 3,74 artış olarak gerçekleşti.
Ana sanayi gruplarının aylık değişimleri; ara malında yüzde 0,94, dayanıklı tüketim malında yüzde 2,15, enerjide yüzde 3,62, sermaye malında yüzde 1,22 artış; dayanıksız tüketim malında yüzde 0,21 azalış olarak gerçekleşti.

Yıllık en yüksek azalış yüzde 28,90 ile ham petrol ve doğal gaz endeksinde gerçekleşti
Yıllık en fazla azalış; yüzde 28,90 ile ham petrol ve doğal gaz, yüzde 19,89 ile kok ve rafine petrol ürünleri olarak gerçekleşti. Buna karşılık metal cevherleri yüzde 29,10, diğer mamul eşyalar yüzde 23,54, tütün ürünleri yüzde 23,11, ile endekslerin en fazla arttığı alt sektörler oldu.

Aylık en yüksek azalış yüzde 2,19 ile tütün ürünleri endeksinde gerçekleşti
Aylık en fazla azalış; yüzde 2,19 ile tütün ürünleri, yüzde 0,46 ile kağıt ve kağıt ürünleri, yüzde 0,44 ile elektrik-gaz üretim ve dağıtımı alt sektörlerinde gerçekleşti. Buna karşılık ham petrol ve doğalgaz yüzde 39,72, kok ve rafine petrol ürünleri yüzde 11,71, metal cevherleri yüzde 5,25 ile endekslerin en fazla arttığı alt sektörler oldu.



Trump bir sonraki FED başkanını erken açıklayacak mı?

FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)
FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)
TT

Trump bir sonraki FED başkanını erken açıklayacak mı?

FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)
FED Başkanı Jerome Powell, Temsilciler Meclisi Finansal Hizmetler Komitesi oturumunda konuşurken (EPA)

ABD Başkanı Donald Trump, 11 ay sonra görev süresi dolacak olan Jerome Powell'ın yerine FED'in yeni başkanı olarak seçeceği ismi alışılmadık bir şekilde erken açıklamayı düşünüyor.

Wall Street Journal'ın (WSJ) yakın tarihli bir haberinde yer alan bu karar, Trump'ın yönetim kurulunun faiz oranlarını düşürme konusundaki yavaş yaklaşımından duyduğu hayal kırıklığının bir sonucu olarak ortaya çıktı. Powell'ın halefi, üç ila dört aylık geçiş döneminin çok öncesinde, bu yaz ya da eylül veya ekim aylarında açıklanabilir.

ghyj
FED Başkanı Jerome Powell, FED Yönetim Kurulu toplantısında (EPA)

Trump'ın mevcut para politikasına karşı sabırsızlığının artması, onu seçim sürecini hızlandırmayı düşünmeye sevk etti. Şarku’l Avsat’ın WSJ’den aktardığına göre erken bir duyuru, başkan adayının mayıs ayında resmi olarak göreve başlamadan önce bile piyasa beklentilerini etkilemesine ve para politikasını yönlendirmesine olanak sağlayabilir.

Favori adaylar

FED başkanlığı için aralarında şu isimlerin de bulunduğu çok sayıda kişi yarışıyor:

  • Kevin Warsh: Eski bir FED yöneticisi ve Başkan George W. Bush'un danışmanı olan Warsh favoriler arasında. Trump, Warsh ile sekiz yıl önce bu pozisyon için ve geçen sonbaharda da Hazine Bakanlığı için görüşmüştü. Geçmişte bir ‘şahin’ (istihdamdan çok enflasyonla ilgilenen) olarak tanınmasına rağmen Warsh geçtiğimiz günlerde Trump'ın erken bir aday göstermesi halinde şaşırmayacağını belirtti. Ancak Trump'a yakın bazı isimler Warsh'ın fazla bağımsız olacağından endişe ediyor.
  •  Kevin Hassett: Ulusal Ekonomi Konseyi'nin şu anki direktörü olan Hassett'in bu göreve ilgisiz olduğu bildirildi.
  • Scott Bessent: ABD Hazine Bakanı'nın ismi çeşitli adayların müttefikleri tarafından dillendiriliyor. Uzun süredir yatırımcı olan Bessent, kamuoyu önünde mevcut görevine bağlı olmasına rağmen FED Başkanı olma fikrine sıcak baktığını ifade etti. Temsilcilere “Başkan Trump ne isterse onu yapmaktan mutluluk duyacağını” söyledi.
  • David Malpass: Trump'ın ilk döneminde atadığı Dünya Bankası eski başkanı, düşük faiz oranlarını desteklemesi ve FED'in ‘eski’ modellerini eleştirmesi nedeniyle Başkan'ın gözüne girmeyi başardı.
  • Christopher Waller: FED Yönetim Kurulu Üyesi Waller, Trump tarafından 5 yıl önce FED Yönetim Kurulu’na atanmış olsa da zayıf bir aday olarak görülüyor. Waller, yönetimin büyüme odaklı bir para politikası arzusu doğrultusunda, temmuz sonundaki bir sonraki FED toplantısında mümkün olan en kısa sürede faiz indirimi çağrısında bulunan ilk isim olarak Beyaz Saray'ın dikkatini çekti.

Beyaz Saray'ın tutumu ve FED'in bağımsızlığı

Beyaz Saray Sözcüsü Kush Desai, yönetimin ‘ekonomik büyümeyi, istihdamı ve yatırımı hızlandırmak için zemin hazırladığını ve para politikasının bu gündemi tamamlama ve ABD'nin ekonomik toparlanmasını destekleme zamanının geldiğini’ belirtti.

dfgrthy
FED Başkanı Jerome Powell, FED Yönetim Kurulu'nun bir toplantısına başkanlık ederken (AFP)

Siyasi baskılara rağmen FED Başkanı Jerome Powell, siyasetin Merkez Bankası’nın görüşlerini etkilemediğini sürekli olarak savundu. Powell bir Senato komitesine verdiği demeçte, faiz oranlarını düşürme konusundaki temkinli yaklaşımını şu sözlerle savundu: “Eğer burada bir hata yaparsak, bedelini insanlar öder... ödeyecektir.”

Erken açıklamanın riskleri ve dinamikleri

Erken bir açıklama, hem Trump hem de gelecek başkan için potansiyel dezavantajlar barındırıyor. Bu adım yeni başkanı zor bir duruma sokabilir, potansiyel olarak gelecekteki meslektaşlarının kamuoyu önünde eleştirilmesine yol açabilir veya çok uyumlu olarak algılanabilir, bu da Senato onayını tehlikeye atabilir. Ekonomist Douglas Rediker'in belirttiği gibi, ‘Trump seçimini ne kadar erken yaparsa, o kişinin karşılaşacağı zorluklar o kadar artar ve Powell'ın gerçek halefi olma ihtimali o kadar azalır.’

Dahası, Powell'ın FED'deki görev süresi 2028 yılına kadar devam ediyor, yani başkan olarak görev süresi sona erdikten sonra 18 ay daha Yönetim Kurulu’nda kalmayı seçebilir, ki o bu konuda yorum yapmayı reddetti.

Trump'ın sadık bir başkan arzusu, daha kolay bir faiz politikası isteğiyle uyumlu olsa da, mevcut Yönetim Kurulu üyeleri görevden erken ayrılmadığı sürece üyelerin çoğunluğunu atayamayacağı için, 12 üyeli faiz belirleme komitesini etkilemekte büyük bir zorlukla karşı karşıya. FED, Başkan Richard Nixon'ın faiz oranlarını düşük tutması için FED Başkanı’na gizlice baskı yaptığı 1970'lerden bu yana bağımsızlığını şiddetle koruyor.