İzzeddin Ebu İşe
Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas ve Başbakan Muhammed Iştiyye, daha önceki birçok açıklamalarında, Filistinli esir ve şehit ailelerinin maaşlarını en zor mali koşullarda bile ödemeye ve bu ödeneğin kesilmesi yönündeki baskılara boyun eğmemekte kararlı olduklarını vurguladılar.
Ancak bu açıklamalar, İsrail’in “söz konusu ödenekler terörist tutuklular ve vandalların ailelerine” tahsis ediliyor şeklinde bir kampanya yürütmesinin ardından uluslararası toplum ve örgütlerin tepkisini çekmeye başladı. İsrail ayrıca daha önce Filistinliler adına sınır geçişlerinden topladığı vergilerden Filistinli esir ve şehit ailelerine ayrılan ödeneğin kesilmesini öngören yasa tasarısını onaylamıştı.
ABD’de Cumhuriyetçi Senatör Doug Lamborn, Başkan Donal Trump’a gönderdiği mektupta, Abbas, yardımcıları, Fetih Hareketi üyeleri ve Filistinli üst düzey yetkililere ağır yaptırımlar uygulamasını istedi. Trump ise şu ana kadar mektuba herhangi bir yanıt vermedi.
Lamborn’un mektubunda şu ifadelere yer verildi:
“Uluslararası eleştirilere rağmen Ebu Mazın (Abbas) geçtiğimiz yıllarda Filistinli terörist ve vandallara maaş ödemesini durdurmayı reddetti. On binlerce tutuklu vandal ve saldırı operasyonlarında ölen vandalların aileleri ayda binlerce dolar alıyorlar. Masum İsraillilere karşı toplu katliamlar karşılığında aylık ödenen miktar 3 bin 500 dolara ulaşıyor. Bu arka plan doğrultusunda bizzat Abbas’ın yanı sıra bu politikayı uygulayan diğer Filistinli yetkililere karşı caydırıcı bireysel yaptırımlar uygulanmalıdır.”
Lamborn daha önce de UNRWA’dan destek alan mültecilerin tanımının yeniden yapılmasını ve çoğu kez UNRWA’ya mali yardımların kesilerek İsrail hükümetine tam destek verilmesini talep etmişti.
Beklenen yaptırımlar
Abbas’ın ofisinden bir kaynak, ABD’nin muhtemel bir yaptırım kararı alması halinde, Filistin yönetimi bütçesine yapılan ABD yardımının kesilmesi, Abbas başta olmak üzere Filistinli yetkililerin ABD bankalarındaki mal varlıklarının dondurulması ve birçok Avrupa ve Arap ülkesinden benzer bir tavır almaları için baskı uygulanması gibi seçenekler üzerinde durulacağını düşündüğünü söyledi.
Kaynağın dile getirdiği seçeneklere ilave olarak Abbas’ın ABD topraklarına girişinin yasaklanması, ABD veya diğer ülkelerde emlak veya ticari kuruluş satın almasının engellenmesi de yine ihtimaller arasında yer alıyor. Kaynak, Trump ve Abbas arasında şu anda iletişim olmadığını ve ABD yönetiminden hiç kimsenin şuana dek yaptırımlarla ilgili bir şey göndermediğini belirtti.
Kabinet kararı
Şarku'l Avsat'ın Independent Arabia kaynaklı haberine göre, Filistinli yetkililere yönelik yaptırım iddiaları, İsrail'in Güvenlik İşleri için Küçültülmüş Bakanlar Kurulu’nun (Kabinet) Filistin bölgesine ithal edilmek üzere İsrail limanlarına gelen mallardan aldığı vergilerden oluşan 138 milyon dolardan fazla ödeneği, terör eylemlerine tahsis edildiği gerekçesiyle dondurma kararı almasının ardından geldi.
İsrail bu kararı daha sonra uygulamış ve söz konusu ödenekten yaklaşık 190 milyon dolar kesinti yapmıştı. Filistin yönetimi ise ödeneği teslim almayı reddetmiş ve bu durum 6 ay sürmüştü. Ancak buna rağmen yönetim Filistinli esir ve şehit ailelerinin maaşlarını ödemeye devam etti.
Abbas’ın hamlesi işe yaramadı
Abbas, Hamas Hareketi, İslami Cihad ve Halk Cephesi’ne yakın bazı Filistinli esir ve şehit ailelerin maaşlarını kesme yoluna başvursa da bu işe yaramadı. Nitekim ABD ve İsrail ödeneğin tamamen kesilmesinde ısrar etti.
Filistin üzerine araştırmalar yapan Talal Avkal, “Abbas’ın aldığı tedbirlere karşı memnuniyetsizlik vardı. Bu da Abbas’ı Filistinli esir ve şehit ailelerinin maaşlarını ödeme noktasında ısrarcı olmaya sevk etti. Elbette bu durum ABD ve İsrail tarafından kabul görmedi. Asıl mesele ödeneğin ayrılıp ayrılmaması değildi. Bilakis Filistin yönetiminin İsrail’in tüm taleplerine boyun eğmesi ve çöküşe geçmesinden dolayı (Abbas üzerinde) bir baskı oluştu” dedi.
İsrail’i destekleyen lobi merkezlerinin, Filistin yönetimine yaptırım uygulanması ve Filistinli esir ve şehit ailelerinin ödenekten mahrum kalması için mevcut ABD yönetimi üzerinde baskı oluşturduğunu söyleyen Avkal, Abbas aleyhindeki projelerin, İsrail ile daha önce imzalanan anlaşmaların ilhak planı nedeniyle feshedilmesinin ardından hayata geçirildiklerine dikkat çekti.
Fetih Hareketi, ABD’nin hâlihazırda yaptıklarını ‘kışkırtıcı’ diye niteliyor. Fetih Hareketi Devrim Konseyi Genel Sekreter Yardımcısı Fayiz Ebu Ayta, ABD’nin, Filistin’in özel ilkelerinden geri adım atması ve siyasi tutumlarla kışkırtmak için Abbas’a baskı uyguladığını söyledi.
Demokrat Cephe ise yaptırım çağrılarını ‘utanç verici’ olarak niteledi. Demokrat Cephe Merkez Komite üyesi Visam Zagber, bu yöndeki baskıların ABD politikasına boyun eğdirme ve Filistin davası ile ulusal meşru hakları tasfiye etme hesapları kapsamında değerlendirilmesi gerektiğini söyledi. Zagber, kapsamlı ulusal bir strateji doğrultusunda Oslo Anlaşması’ndan, Paris Protokol’ünden ve bu ikisinin sınırlamalarından kurtulma yolunda ilerlemeleri gerektiğini vurguladı.
Trump yönetimi daha önce Filistin güvenlik güçlerine tahsis edilen 60 milyon dolar dahil Filistinlilere yönelik tüm yardımları askıya almıştı. ABD ayrıca UNRWA projelerine aktardığı mali yardımları, Filistinli öğrencilere verilen bursu durdurmuş ve ABD tarafından finanse edilen programlarda çalışan yüzlerce Filistinliyi işten çıkarmıştı.
Ancak ABD, Aralık ayında yaklaşık 1 yıl süren askıya alma kararından sonra Filistin yönetiminin bütçesine 150 milyon dolar tutarında mali yardımda bulundu. Bu tutarın yarısı yönetime bağlı Batı Şeria’daki güvenlik güçlerine geri kalan ise Kudüs ve Batı Şeria’daki projelere tahsis edildi. Avkal, ABD’nin bu yardımı tekrar durdurmasını beklediğini söyledi.
