Cezayir hükümeti: Son aylardaki krizler dış düşmanların işi

Cezayir Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun (Reuters)
Cezayir Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun (Reuters)
TT

Cezayir hükümeti: Son aylardaki krizler dış düşmanların işi

Cezayir Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun (Reuters)
Cezayir Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun (Reuters)

Cezayir Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun’un yüzlerce hektarlık ormanı kavuran yangınlar, farklı bölgelerde su ve elektrik kesintileri ve posta merkezinde nakit likiditesinin eksikliği hususlarında çağrı yaptığı soruşturmanın ilk sonuçları, ‘durumun bir komplo’ ve ‘Cezayir’i sorunlarını çözemeyen bir ülke olarak göstermeyi amaçlayan kasıtlı bir eylem’ olduğunu ortaya koydu.
Tebbun Cumhurbaşkanlığında, hükümetteki ve ordudaki üst düzey uzmanların huzurunda 3 Ağustos’ta düzenlenen Yüksek Güvenlik Konseyi’nin toplantısı, her yaz mevsiminde tekrarlanan orman yangınları, çok sayıda işçi ve emeklinin likidite eksikliği nedeniyle maaşlarını alamaması, bin 200’den fazla kişinin ölmesine ve 30 binden fazla kişinin hastalanmasına yol açan koronavirüs salgını da dahil olmak üzere ülkenin tanık olduğu krizleri ele aldı. Aynı şekilde ülkede haftalardır içme suyunun ve elektriğin kesintiye uğramasının halk arasında neden olduğu huzursuzluk da toplantının gündemleri arasındaydı. Koşullar ülkede, Kurban Bayramı tatilinde bazı mahallelerde vatandaşların protesto gösterileri düzenlemek için sokaklara akın etmesine yol açtı.
Toplantıya göre ülkedeki yüksek makamlar, vatandaşların hayatlarını tüketen bazı durumların, aktif eylemlerle ortaya koyulduğunu belirtti. Bu çerçevede gözlemcilere göre komplo teorisi ise hükümetin söylemlerine yeniden hakim oldu.
Cumhurbaşkanı Tebbun, 3 Ağustos’ta Başbakan Abdulaziz Cerrad’a geçen pazar günü ‘son günlerde meydana gelen olayların nedenleri hakkında derhal soruşturma açılmasını emretti.
Aynı günün akşamında Cerrad, başkent Cezayir’de gazetecilere yaptığı açıklamada, ‘mevcut olayların örgütlü eylemler olduğunu, istikrarı bozmayı amaçladığını’ vurguladı. Cezayir Başbakanı, “Bir ayda üç olayın yaşanması gerçekten garip. İstikrar hedef alınıyor” dedi. Başbakan Cerrad ayrıca, bankalarda ve postanelerde fon eksikliğine, su kesintilerine ve şiddetli sıcaklıklara neden olan yangınlara dikkati çekti.
Başbakan, postanelerin geçen ay 4 milyarlık bir azalmaya tanık olduğunu belirtirken, “Bu, çok büyük bir rakam” dedi. Abdulaziz Cerrad, “Kurban Bayramı’ndan önceki son günlerde bir tür komplonun nakit kesintisine neden olduğu gözlemlendi. Bu durum, soruşturulması gereken bir arka plana sahip. Bu kötü niyetli faaliyetin de vatandaşlar arasında karışıklık yaratmayı amaçladığına dair işaretler var” değerlendirmesinde bulundu.
Geçen ayın 26’sında Cumhurbaşkanı Tebbun, yetkililerin sağlık krizini yönetme yeteneğini sorgulamak ve doktorların umutlarını kırmak amacıyla koronavirüs nedeniyle ölenleri hastanelerden çıkartan, onları sokaklarda sergileyen ve oksijen depolarını boşaltan suçlu elleri kınamıştı.
Hükümetin karşı karşıya olduğu sorunlar, ‘gizli tarafların ülkeye karşı komploları’ olarak nitelendirilirken, Su Kaynakları Bakanı da dahil sektörde ciddi ihallelerde bulunduğu bilinen bakanların işten çıkarılmasına dair çağrılar yapıldı.
Bu çerçevede gazeteci Necib Belhimer, hükümetin boğucu kriz konusundaki tutumuna dair “Yetkililer, mevcut koşullarda komplo teorisine güvenin ülkenin çıkarına olduğuna mı inanıyor? Vatandaşları ülkenin istikrarına yönelik komplonun varlığına inandırmak için mi çalışılıyor? Vizyonu olmayan ve komplo teorisinin bir sığınak görüp çözümler sağlayamayan başarısız bir politikacı açısından suçlu, sorumluluk almaktan kaçan ve başarısızlık şüphesini bastıran kişidir. Bunun bedeli ise, önemli değil. Bu seçim, basitçe yüksek makamlara sahip olanların bugün sahip oldukları makamların sorumluluğunu almayı reddettikleri anlamına gelir. Bu durum, büyük bir ahlaki ve politik problemin yanı sıra, önümüzdeki aylarda ve yıllarda koşulları daha da karmaşıklaştıracak olan yönetimdeki büyük bir başarısızlığın öngörüldüğünü göstermektedir” ifadelerini kullandı.



Ceramana sakin... Güvenlik güçleri, Dürzi sakinleri rahatlatmak için kontrol noktalarını güçlendiriyor

Şam'ın doğu kırsalındaki Ceramana’nın kuzey girişi (Şarku'l Avsat)
Şam'ın doğu kırsalındaki Ceramana’nın kuzey girişi (Şarku'l Avsat)
TT

Ceramana sakin... Güvenlik güçleri, Dürzi sakinleri rahatlatmak için kontrol noktalarını güçlendiriyor

Şam'ın doğu kırsalındaki Ceramana’nın kuzey girişi (Şarku'l Avsat)
Şam'ın doğu kırsalındaki Ceramana’nın kuzey girişi (Şarku'l Avsat)

Şam'ın güneydoğusundaki Ceramana’nın nüfusunun bir kısmını Dürzi mezhebine mensup vatandaşlar oluşturuyor. Şarku'l Avsat dün şehre yaptığı gezide, bölgenin normal ve sakin bir hayat sürdüğüne tanık oldu.

Bu sakinliğe, Suveyda vilayetinde Dürzi militanlar ile Bedevi aşiretler arasında meydana gelen olaylar nedeniyle Sünni nüfusun çoğunlukta olduğu komşu kasaba ve köylerde yaşayanların tepkisinden çekinen bölge sakinlerinin girişlerdeki kontrol noktalarının ve gözetimin arttırılması yönündeki taleplerine Suriye hükümetine bağlı İç Güvenlik Güçleri'nin verdiği yanıt eşlik ediyor.

Ceramana'nın kuzey girişinde, semt merkezine giden araçların hareketi dün öğleden sonra normal görünürken, giriş kontrol noktasında duran bir İç Güvenlik Güçleri görevlisi bölgedeki durumun ‘istikrarlı ve tamamen sakin’ olduğunu doğruladı. Şarku'l Avsat muhabiri Ceramana'nın merkezine giden yolu takip etmekte tereddüt ederken, görevli şöyle dedi: “Bir şeyden mi korkuyorsunuz? İçeride hiçbir gerginlik yok. İçeri girin.”

İç Güvenlik Güçleri görevlisi, geçtiğimiz pazar günü Suriye'nin güneyinde Dürzilerin çoğunlukta olduğu Suveyda vilayetinde kanlı olayların patlak vermesinden bu yana Ceramana'da ‘bir elin parmaklarını geçmeyecek sayıda Dürzi gencin Suveyda'daki gelişmeleri protesto etmek için gösteri yapması ve hemen dağıtılması’ dışında kayda değer bir olay yaşanmadığını bildirdi.

) Şam'ın doğu kırsalında yer alan Ceramana’nın el-Cemiyat bölgesindeki ana cadde (Şarku'l Avsat)Şam'ın doğu kırsalında yer alan Ceramana’nın el-Cemiyat bölgesindeki ana cadde (Şarku'l Avsat)

Dört ana yolun tali bulvarlara açıldığı şehir merkezindeki el-Kerame Meydanı'na ulaştığımızda dükkanların çoğu açıktı, ancak araç ve yaya hareketliliği oldukça zayıf görünüyordu. Kuruyemiş ve şekerleme satan bir dükkânın sahibi bu durumu bugünün cuma ve resmî tatil olmasına bağladı ve ‘normal günlerde daha fazla yoğunluk olduğunu’ vurguladı.

Bölgedeki güvenlik durumuyla ilgili resmi bir güvence işareti olarak, mağaza ve kafelerin iş yaptığı tüm ana yollarda İç Güvenlik Güçleri personeli konuşlandırılmadı. Ancak Ceramana'nın girişlerindeki kontrol noktalarında konuşlanan güvenlik personeli, hem giriş hem de çıkış yollarındaki araçları kapsamlı bir şekilde denetliyor.

Bölgedeki Dürzi toplumundan bir aktivist, Ceramana'daki durumun ‘Suveyda'daki olaylar başladığından beri sakin olduğunu ve herhangi bir değişiklik olmadığını’ doğruladı. Aktivist, “Hükümet birimleri her zamanki gibi çalışmalarına devam ediyor. İç Güvenlik Güçleri, güvenlik, istikrar ve sivil barışı koruma görevlerini yerine getiriyor” ifadelerini kullandı.

Şarku'l Avsat'a konuşan aktivist, aşılmaması gereken kırmızı çizgiler olduğunu, Ceramana'nın Doğu Guta'nın komşusu olduğunu, Şam ile ilişkilerin iyi ve etkili olması gerektiğini, ayrıca kent ve çevresinde iç barışın korunmasına bağlı kalınması gerektiğini belirtti.

Ceramana'nın kuzey girişinde kurulan kontrol noktasının önünde toplanan yerel Dürzi militanlar, 29 Nisan 2025 (Arşiv – Şarku'l Avsat)Ceramana'nın kuzey girişinde kurulan kontrol noktasının önünde toplanan yerel Dürzi militanlar, 29 Nisan 2025 (Arşiv – Şarku'l Avsat)

Aktivist, ‘Suveyda'daki ihlallerin faillerinin sorumlu tutulması ve vilayetteki sivillere yardım ulaştırmak için insani yardım geçişlerinin açılması talepleri’ olduğunu belirtti. Aktivist, ‘bölgenin komşu kasaba ve köylerden herhangi bir tacize maruz kalmadığını ve Suveyda'daki olayların patlak vermesinden bu yana herhangi bir iç sorun yaşanmadığını’ vurguladı.

Bir başka yerel kaynak ise ‘semt sakinlerinin herhangi bir çatışma ya da anlaşmazlıktan uzak durmak istediklerini, çünkü Ceramana'nın devletin bir parçası olduğunu’ vurgulayarak, “Bu bölgeyi korumak devletin sorumluluğudur ve semt sakinleri de bu konuda devlete yardımcı olmaktadır” dedi.

Ancak kaynak Şarku’l Avsat'a ‘bazı sakinlerin Suveyda'da yaşananlar ışığında banliyönün komşu kasabalardan taciz ya da saldırılara maruz kalacağına dair korkuları olduğunu’ gizlemedi. Kaynak, “Bu korkulara yanıt veren, bölgenin girişlerine ek kontrol noktaları kuran ve kontrol noktaları ile banliyö çevresinde gözetimi artıran İç Güvenlik Güçleri ile iletişim halindeyiz” şeklinde konuştu.

İdari olarak Rif Şam'ın bir parçası olan ve Şam'ın merkezine yaklaşık beş kilometre uzaklıkta bulunan Ceramana, 1990'ların sonunda kentsel bir rönesansa tanıklık etti.

Yerel tahminlere göre 2011 başlarında Beşşar Esed rejimine karşı Suriye devriminin patlak vermesinden önce nüfusu 600 bin civarındaydı ve çoğunluğu Dürzi ve Hıristiyanlardan oluşuyordu.

Savaş yıllarında çatışmalara sahne olan tüm Suriye vilayetlerinden yüz binlerce yerinden edilmiş insana sığınak görevi gören bölgenin nüfusu, 14 yıl süren iç savaş boyunca önemli ölçüde arttı. Bazı sakinlerinin tahminlerine göre şu anda Ceramana’nın nüfusu yaklaşık iki milyon.

Ceramana'ya yönelik büyük göç dalgalarından sonra, nüfus tüm vilayetlerin, milliyetlerin, dinlerin ve mezheplerin bir karışımı haline geldi.

Silahlı muhalif gruplar Kasım 2024'ün sonlarında ülkenin kuzeybatısında Saldırganlığı Caydırma Operasyonu'nu başlatıp Şam'a yaklaşırken, Ceramana halkı eski başkan Hafız Esed'in heykelini devirdi ve Beşşar Esed rejimi 8 Aralık'ta düştü.

Ancak Ceramana, 28 Nisan'da İslam'a hakaret içeren bir ses kaydının dolaşıma girmesinin ardından çok sayıda kişinin ölümüne yol açan şiddet olaylarına sahne oldu.

Suriyeli yetkililer o dönem, yerel aktörler ve ileri gelenlerle yaptıkları anlaşmalar çerçevesinde Ceramana'da kontrollerini genişletmeyi ve güvenlik ve istikrarı yeniden sağlamayı başardılar.