عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

20 kişinin ölümüne neden olan şiddetli yağmur ve seller, Yemen’in tarihi yapılarını tehdit ediyor

Sana’daki caddelerden birinin birkaç gün önceki hali (EPA)
Sana’daki caddelerden birinin birkaç gün önceki hali (EPA)
    Aden/Şarku’l Avsat
TT
TT

20 kişinin ölümüne neden olan şiddetli yağmur ve seller, Yemen’in tarihi yapılarını tehdit ediyor

Sana’daki caddelerden birinin birkaç gün önceki hali (EPA)
Sana’daki caddelerden birinin birkaç gün önceki hali (EPA)

Yemenli sağlık kaynakları, son günlerde başta Marib, Sana, Hucce ve Hudeyde olmak üzere bazı Yemen illerini vuran şiddetli yağışlar nedeniyle en az 20 kişinin hayatını kaybettiğini, birçoğunun yaralandığını, binlerce ailenin ise evlerini kaybettiğini bildirdi. Meteorologlar ise yağmurların önümüzdeki günlerde de devam edeceğini öngörüyor.
Sana'daki tarihi surların bir kısmının ve birkaç evin yıkılmasının ardından, başkentte Husi grubuna tabi Eski Eserler ve Tarihi Şehirler Genel Müdürlüğü, yardım çağrısında bulundu.
Marib’deki sağlık dairesi, resmi Facebook sayfasından yaptığı açıklamada, şehri vuran şiddetli yağmur ve sel nedeniyle Sirvah, Cuba, Harib, Vadi ilçeleri ve şehrin kırsalında toplamda 17 kişinin hayatını kaybettiğini, 4 kişinin ise yaralandığını bildirdi. 16 kişinin boğulduğu, 1 kişiye ise şimşek çarptığı, bu kişilerden 8’inin çocuk, 9’unun ise yaşça büyük kişiler olduğu belirtildi. İbb ve Sana şehirlerinden başka bir kaynak ise er-Radma ilçesindeki yağmurlarda yaşanan heyelanda en az 2, Beni Matar ilçesindeki heyelanda ise 1 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı.
Yerlerinden edilmişlerin kaldığı kamplar idaresindeki icra biriminin daha önceki raporunda, Marib, Abyan ve Dali illerindeki şiddetli yağmur ve rüzgarların, bu kamplarda ciddi hasara yol açtığı, 2 bin 242 kişinin kaldığı çadırların bu afetlerden etkilendiği belirtilmişti.
Rapor, Marib’in batısında bulunan Sirvah’daki baraj havzası suyunda yaşanan yükselmenin es-Savabin, er-Ruda, Zennet el-İyal ve Arak kamplarında hasara yol açtığını ortaya koydu. Baraj yakınlarında bulunan bu kamplardaki toplamda 4 bin 871 aileden bin 340’nın taşkından etkilendiği belirtildi. Binaların sulara, çadırların ise erozyona kapıldığı, 430 ailenin çadırının tamamen etkilendiği, bin ailenin kaldığı çadırın ise kısmen etkilendiği bildirildi. 900 ailenin elindeki tüm gıda maddeleri ve diğer eşyaların yağmur sularından etkilendiği, 123 ailenin sahip olduklarının ise kısmen etkilendiği, aynı zamanda kamplardaki lavaboların, kanalizasyon şebekeleri ve su depolarının da zarar aldığı söylendi.
Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği (UNHCR), Twitter hesabından yaptığı açıklamada, “Hacca ve Hudeyde’de yaşanan şiddetli sel ve yağışlar, 9 binden fazla aileye zarar verdi” ifadelerini kullandı. UNHCR ekiplerinin binlerce kişiye yardım etmek, bu kişilere sığınak, yatak ve battaniye gibi elzem malzemeler sağlamakta hızlı davrandığı zikredildi.
Sana'daki Tarihi Eserler Kurulu, şehrin yüzlerce yıldır ayakta duran eski binalarının şiddetli yağmurlar nedeniyle yıkılmaya devam ettiğini dile getirdi. Darbeci Husi otoritelerine bağlı olan kurul, şehrin güney ve kuzeyindeki surların çatı ve duvarlarının da kısmen yıkıldığını aktardı.
Yemen Başbakanı Muin Abdülmelik, Marib Barajı'ndan yükselen sürekli sel akışının getirdiği olası risklere acil çözümler uygulama, bu durumdan zarar görenlere yardım çabalarının yoğunlaştırılması ve yerinden edilmişlerin içinde bulunduğu vaziyete önem verilmesi konularına odaklandı.
Resmi kaynaklara göre, Başbakan Abdülmelik, Marib valisi Tuğgeneral Sultan el-Arade ile gerçekleştirdiği telefon konuşmasında, Sirvah ilçesindeki şiddetli yağmur ve fırtınalardan etkilenenler için güvenli yollar inşa etmek ve geçitler açmak için yapılan çalışmaları gözden geçirdi.
Aynı zamanda, yerel otoritenin tüm Marib bölgelerinde yağışlardan zarar görenlere yapılması gerekli yardımın hızlandırılması, yerinden edilmişler konusunda ise insani yardım ortakları ile işbirliği ve koordinasyonun kurulması gerektiğini vurguladı.
Yemen Çalışma ve Sosyal İşler Bakanı, aynı zamanda Yüksek Yardım Komitesi Başkan Yardımcısı İbtihac el-Kamil, insani müdahalelerin yoğunlaştırılması, etkilenen insanlara yardım ve barınma sağlanması çağrısında bulundu.
Özel ve kamu kuruluşlarında, hayvancılık ve tarım alanlarında ciddi zararların kaydedildiğine, durumun trajik olduğuna değinen Kamil, Hudeyde ve batı kıyılarında yağış ve sellerden ciddi derecede etkilenenlerin gerekli tüm ihtiyaçlarını sağlamak için acil müdahale ihtiyacını vurguladı.
Yemenli Bakan, bölgesel ve uluslararası örgütlere, mağdurların karşı karşıya olduğu zararın karşılanması, bu kişilere gıdadan barınmaya gerekli her türlü ihtiyaç ve yardımın sağlanması ve acılarının hafifletilmesi çağrısında bulundu. Bu konuda toplum ve iş insanları düzeyindeki girişimlerin de önemine vurgu yaptıç
Resmi kaynaklar, Yemen Cumhurbaşkanı Abdurabbu Mansur Hadi’nin Marib, Abyan, Dali, Hacca ve diğerleri gibi şiddetli yağış ve sellerden etkilenen illerde zarar görenlere ve yerinden edilen kimselere yardım edilmesi ve afetlerin yansımalarının üstesinden gelinmesi yönünde gerekli önlemlerin derhal alınması emri verdi.
Saba’nın haberine göre, illerin valileri telefon konuşması gerçekleştiren Cumhurbaşkanı, tüm mağdurların elinden tutmak için yardım ve kurtarma alanındaki saha komitelerinin çalışmalarının etkinleştirilmesi, kaydedilen zararların Yüksek Acil Durum Komitesi ile işbirliği içerisinde giderilmesi gerektiğini vurguladı.

Daha fazlasını oku

 
 
DÜNYA

Ortadoğu'da Dürziler: Gizemli doktrin ve önemli siyasi rol

Suriye’de bir cenaze sırasında Dürzi şeyhleri (AFP)
Suriye’de bir cenaze sırasında Dürzi şeyhleri (AFP)
TT
TT

Ortadoğu'da Dürziler: Gizemli doktrin ve önemli siyasi rol

Suriye’de bir cenaze sırasında Dürzi şeyhleri (AFP)
Suriye’de bir cenaze sırasında Dürzi şeyhleri (AFP)

Dürziler, dini ve sosyal gizliliğini korumaya çalışırken, Ortadoğu'da Lübnan, İsrail ve Suriye gibi yayıldığı ülkelerde siyasi roller oynayan bir azınlığı oluşturuyorlar.

Son birkaç gün boyunca, Güney Suriye'deki Suveyda şehrinde Dürzi milisler, Bedevi milislerle çatışmaya girdiler ve bunun sonucunda yaklaşık 100 kişi hayatını kaybetti. Suriye hükümeti güçleri salı günü Suveyda şehrine girip ateşkes ilan ederken, İsrail Suriye güçlerini hedef alan hava saldırıları düzenlediğini duyurdu. Zira Tel Aviv daha önce azınlık Dürzi halkını korumaya ve Güney Suriye'de asker konuşlandırmayı önlemeye çalışacağına söz vermişti.

Peki Dürziler kimdir ve inançları, siyaset ve toplumdaki rolleri hakkında ne biliyoruz?

Dini inançları

Dürzilik, 11’inci yüzyılın başında, İmamiye’den (İsna Aşeriye) sonra Şiiliğin ikinci en büyük dalı olan İsmâiliyye mezhebinin bir fırkasıdır.

Kendilerine Muvahhidun diyen Dürziler, Lübnan'daki en yüksek dini otorite olan el-Akl Şeyhliğinin web sitesine göre, “Bir ve tek olan, yeri ve göğü yaratan Allah’a” meleklerine, peygamber ve resullerine, ahiret gününe inanırlar.

Mezhep mensupları ile sınırlı olan öğretilerinin gizliliğini açıklar şekilde, ritüellerine aşina olan ve adının açıklanmasını istemeyen birinin AFP’ye vurguladığı gibi, Dürziler inançlarında “zahiri mesaj ile batini mesaj”ı temel alırlar.

Bahsi geçen kişi, tek tanrılı dinlerin uzun bağlamlarına dayanan, dini kavramları felsefe ile karıştırma yoluyla Platon'un fikirlerinden etkilenen, “Allah’ın gerçek tevhidinde olgun bir aşamaya” dayanan öğretilerden bahsediyor.

Dürzilik, sözde doğruluk, iman kardeşlerini koruma ve karşılıklı yardım, İblis'i ve bütün şer güçleri tanımama gibi yedi temel tavsiyeyi (esası) benimser ve reenkarnasyonun “mezhebin bir parçası” olduğuna inanır.

Dini günler

Dini günleri, diğer mezhepler ile aynıdır. Ek olarak, kurban bayramından önceki on gün boyunca yapılan günlük toplantılar vardır. Bu toplantılarda dini okumalar, bazı ibadetler, bazı şiirler ve manevi okumalar yapılır. Bunlar Muvahhid birisinin yerine getirmesi halinde gerçek tevhidi uygulamış kabul edileceği yedi esası pekiştirmektedir.

Aynı şekilde, Hicri yeni yılı ihya ederler ve herkes gücü yettiğince zekat öder.

Şeyhleri iman kardeşlerini koruma ve iletişimi koruma ilkesini yerine getirmek için perşembe-cuma gecesi ritüelleri ve ibadetleri eda etmek, dini okumalar yapmak amacıyla toplanırlar.

Mezhebin öğretileri mensupları arasında gizli kalır ve bazı karma evliliklerin varlığına rağmen, genellikle Dürzilerin kendilerine mezhep mensuplarının dışında hayat arkadaşı seçmeleri hoş karşılanmaz.

Yayıldıkları bölgeler

Dindar erkeklerinin siyah kıyafetler giyinip başlarına beyaz sarık sardıkları, kadınlarının ise yine siyah kıyafetler giyip, başlarını ve yüzlerinin bir kısmını örten beyaz bir başörtü taktıkları Dürzilerin sayısının 1 milyondan fazla olduğu tahmin ediliyor.  

Dürzi mezhebi mensupları çoğunlukla Lübnan, Suriye, Filistin toprakları ve Ürdün'deki dağlık bölgelerde yoğun bir şekilde yaşıyorlar.

Suriye'deki nüfuslarının 700 bin olduğu tahmin ediliyor ve çoğu kaleleri sayılan Suveyda şehrinin bulunduğu ülkenin güneyinde yaşıyor. Ayrıca Şam kırsalındaki Ceramana ve Sahnaya ilçeleri ile ülkenin kuzeybatısındaki Idlib'de sınırlı sayıda bulunuyorlar.

Lübnan'da sayılarının yaklaşık 200 bin olduğu tahmin ediliyor ve yoğun olarak ülkenin merkezindeki dağlarda, özellikle de Şuf, Aliya ve el-Metn el-Ala bölgelerinde, ayrıca Cebel el-Şeyh’in batı eteklerindeki Hasbaya ve Raşiya gibi bölgelerde yaşıyorlar.

İsrail'de ise Celile, Karmel Dağı ve işgal altındaki Golan Tepeleri'nde 20'den fazla köyde dağınık bir şekilde yaşıyorlar. Merkezi İstatistik Bölümü'ne göre, İsrail vatandaşlığına sahip olanların sayısı 153 bin. Ek olarak, Golan'da yaşayan yaklaşık 23 bin Dürzi’nin büyük çoğunluğu kalıcı İsrail ikametgah belgesine sahip.

İsrail'deki Dürzi Mirası Merkezi'ne göre, İsrail mezhebi “kendi mahkemeleri ve bağımsız manevi liderliği ile tek başına bir oluşum olarak” tanıyor.

Tarihçi Sami Nesib Makarem, “Dürzi İnancı” adlı kitabında, özellikle Lübnan ve Kuzey Suriye'deki bazı Dürzilerin “16. yüzyıldan itibaren Cebel-i Havran'a göç ettiğini” ve bölgenin “Cebel-i Dürzi” olarak anılmaya başladığını belirtiyor.

Buradan bazıları, özellikle kuzeyde yaklaşık 15 bin ila 20 bin Dürzi'nin yaşadığı Ürdün'e göç etti.

Az sayıda Dürzi de Latin Amerika, Güneydoğu Asya ve Avustralya gibi dünyanın çeşitli bölgelerine ve ayrıca Amerika Birleşik Devletleri, Kanada ve Meksika'ya göç etti.

Sosyal ve politik rol

Dürziler, farklı ülkelere yayılmalarına rağmen yakın bağlarını sürdürmeye çalıştılar.

Beyrut Amerikan Üniversitesi'nden tarihçi Profesör Makram Rabah, Dürziler, Maruniler ve Lübnan Dağı'ndaki çatışmalar üzerine yazdığı bir diğer kitapta şu açıklamayı yapıyor: “Karma evlilikler ve Dürziler arasında ilişkiler var ve din adamları bu ilişkinin sürdürülmesinde önemli bir rol oynuyorlar. Sınırlar çizilmiş olsa da, Dürziler onları gerçekte tanımadılar.”

Makram'a göre, bir azınlık olmalarına rağmen, Ortadoğu'da Dürziler “bölgenin siyasi ve sosyal yaşamında, ekonomik ve sosyal meselelerinde önemli ve bazen öncü bir rol” oynadılar.

Bu durum genellikle, azınlığın rolünü, büyüklüğünün ötesinde şekillendirmede önemli bir etkiye sahip olan feodal liderlerden veya aile liderlerinden kaynaklanıyordu.

Örneğin Lübnan'da lider Kemal Canbolat, 1950'lerden iç savaşın başlangıcı (1975-1990) ve 1977'deki suikastına kadar önemli bir siyasi rol oynadı.

Suriye'de Fransız manda yönetimi, 1921'de Cebel el-Dürzi bölgesine idari bağımsızlık verdi ve bu statü 1937'ye kadar devam etti. Ancak bu dönemde, en önde gelen Dürzi liderlerinden biri olan Sultan Paşa el-Atraş, 1925'te Fransızlara karşı patlak veren büyük bir ayaklanmaya liderlik etti.

İsrail'e gelince, Makram Rabah, Dürzilerin “devlete tamamen entegre olduklarını ve orduda görev yaptıklarını, bunun da onlara devlet nezdinde daha fazla nüfuz sağladığını” açıklıyor.

Suriye'de çatışmanın patlak vermesinin ardından Dürziler, kendilerini çatışmadan ve sonuçlarından uzak tuttular. Birkaç istisna dışında, genellikle rejime karşı silahlanmadılar veya muhalefete katılmadılar. Bulundukları bölgelerde çeşitli silahlı grupların parçası olan Dürziler, Beşşar Esed'in devrilmesinden sonra iktidara gelen yeni yetkililerle henüz bir anlaşmaya varamadılar.

Nisan ayı sonlarında Şam kırsalındaki iki bölgede patlak veren ve Suveyda'ya uzanan çatışmalar, Dürzi milisler ile güvenlik güçlerinin de aralarında olduğu en az 119 kişinin ölümüne yol açtı. Bu kanlı çatışmaya İsrail hava saldırılarıyla müdahale etti ve Şam’ı, Dürzilere zarar verilmemesi konusunda uyardı.

Nadir görülen bir siyasi ayrışmayla, Dürziler arasında son olaylara ilişkin tutumlar farklılaştı. Kemal Canbolat’ın oğlu Lübnanlı lider Velid Canbolat, Dürzileri Müslümanlar ile “sonsuz bir savaşa” sürüklemek konusunda uyarıda bulunurken, dini otoriteler ve Suriyeli Dürzi askeri gruplar, Dürzilerin ülkenin “ayrılmaz bir parçası” olduğunu vurguladılar. Buna karşılık, Suriyeli din adamları ve İsrail’deki Dürzilerin dini lideri Şeyh Muvaffak Tarif, İsrail'e Suriye Dürzilerini koruma çağrısında bulundular.

Rabah, bu tarafların “farklı ajandalara sahip olduğunu ve daha da önemlisi, üç ülkeye uzanan bir nüfuz mücadelesi olduğunu” belirtti.