Lübnan tarihinin en büyük faciası olarak tarihe geçen Beyrut limanında yaşanan patlama uluslarası kamuoyunda Lübnan bağlantılı amonyum nitrat operasyonlarını tekrar gündeme getirdi.
Reuters tarafından yaklaşık 5 yıl önce yayınlanan bir haberi yeniden gündemde. Söz konusu haberde (Güney) Kıbrıs’taki bir güvenlik kaynağı ülkesinin yaklaşık beş ton amonyum nitrat ele geçirerek belki de patlayıcılarla yapılması planlanan büyük bir saldırıyı engellemiş olabileceğini aktarmıştı. İsrail ise bu olayda Hizbullah örgütünün parmağı olabileceğini iddia etmişti. (Güney) Kıbrıslı yetkililer 2015 yılının Mayıs ayının sonlarında Lübnan asıllı Kanada pasaportuna sahip bir şahsın evinin bodrum katında sakladığı muhtemel patlayıcı madde olan amonyum nitratı ele geçirdikten sonra zanlının yakalandığını duyurmuştu. O zamanlar güvenlik güçleri bu kadar yüklü bir miktarın kötü bir olaya neden olabileceğini söyleyerek bunu önlediklerini belirtmişti. (Güney) Kıbrıs’a gelen ve kıyı kenti Larnaka’da ikamet eden 26 yaşındaki zanlı polisin evine baskın düzenlemesiyle yakalanmıştı.
Amonyum nitrat kimyasal bir gübre olmasına rağmen başka maddelerle karıştırıldığında çok güçlü bir patlayıcıya dönüşebiliyor.
Amonyum Nitrat Gemisi de Kıbrıs bağlantılı
Geminin sahibi aslen Rusya’nın uzak doğu kentlerinden Habarovsklu olduğu biliniyor. Ancak Grechushkin işlerini (Güney) Kıbrıs'tan yürütüyordu. Şirketini 2012 yılında Marshall Adaları'nda tescil ettirdi ve şirket Eylül 2014'te kapatıldı.
Rus medyasının denizcilere yönelik forum sitelerinden aktardığı haberde, Igor Grechushkin ve şirketinin faaliyetlerine yönelik tekrarlayan şüphelerin olduğunu ve bazı denizcilerin maaş gecikmeleri ve "geminin çok kötü durumu" hakkında birçok şikayet yazdığını bildirmesi dikkat çekti. Gemi sahibinin akıbeti bilinmemekle birlikte veriler Temmuz 2013'te İspanya Sevilla'da tutuklandığını gösteriyor.
2 bin 750 ton amonyum nitrat
Lübnan Cumhurbaşkanı Mişel Avn, Beyrut Limanı'ndaki patlamada 6 yıldır bir depoda tutulan 2 bin 750 ton amonyum nitratın infilak ettiğini açıklamıştı.
Avn'ın, Cumhurbaşkanlığına ait Twitter hesabından yaptığı yazılı açıklamasında, herhangi bir güvenlik önemli alınmadan 2 bin 750 ton amonyum nitratın 6 yıl boyunca bir depoda tutulmasının 'kabul edilemez' olduğunu ifade etmişti.
Patlama Lübnan iç siyasetinde de uluslararası camiada da karşılıklı suçlamalara yol açtı. Lübnan Hükümeti’nde etkin olan Hizbullah patlamadan İsrail’i sorumlu tutarken İsrail yönetimi söz konusu iddiayı reddediyor. ABD Başkanı Donald Trump ise ABD Ordusu’ndaki generallerin Beyrut’u sarsan patlamanın “bir tür bomba ile yapılmış korkunç bir saldırı olduğu” görüşünde olduklarını ifade etti.
Lübnan muhalefeti ise Beyrut Refik Hariri Uluslararası Havalimanı ile ülke limanlarını kontrol eden Hizbullah’ın ihmal ve sorumluluğu bulunduğunu dillendiriyor.
Milyarlarca dolar zarar
Lübnan resmi ajansı Ulusal Haber Ajansı (NNA), Beyrut Limanı'nda patlayıcı maddelerin bulunduğu Hizbullah’ın kontrolündeki 12 numaralı depoda yangın çıktığı ve ardından şiddetli patlama meydana geldiğini duyurmuştu.
Beyrut Valisi Mervan Abbud, Beyrut Limanı'nda meydana gelen patlamanın yol açtığı zararın 3 ila 5 milyar dolar aralığında olduğunu belirtti.
Abbud, televizyon kanalına yaptığı açıklamada, "Hasar çok büyük. Doğrudan ve dolaylı zararın 3 ila 5 milyar doları aştığını tahmin ediyoruz" dedi.
Beyrut Valisi, patlamayı "Lübnan'ın modern çağda yaşadığı en büyük kriz ve felaket" olarak nitelendirdi.
Yüzlerce kişi evsiz kaldı
Beyrut İtfaiyesinden 10 çalışanın hayatını kaybettiğini açıklayan vali, Beyrut halkından yüzlerce kişinin evsiz kaldığını sözlerine eklemişti.
Abbud, "Beyrut'un sokakları yıkık birer şehir haline geldi. Şehrin yarısı yıkıldı. Binlerce beyrutlu 2 veya 3 aydan önce evlerine dönemeyebilir" ifadelerini kullanmıştı.
Liman patlaması: Enkaz altında onlarca kayıp var
Lübnanlı yetkililer, altı yıl boyunca bir depoda tutulan 2 bin 750 ton amonyum nitratın Afrika’da bir ülkeye sevk edilmek istenirken limanda infilak ettiğini açıkladı. Patlama sonucunda bölgenin en önemli ticaret limanlarından biri olan Beyrut Limanı harabeye dönüştü.
Sağlık Bakanı Hamad Hasan, son verilere göre patlamada 135 kişinin hayatını kaybettiğini, yaklaşık 5 bin kişinin yaralandığını ve enkaz altında ve denize savrulan onlarca kayıp bulunduğunu açıklamıştı.