Lübnanlılar, başkent Beyrut’ta ‘Hesap Günü’ gösterisi için toplandı

Lübnanlılar Beyrut'taki Şehitler Meydanı'nda  toplandı (EPA)
Lübnanlılar Beyrut'taki Şehitler Meydanı'nda toplandı (EPA)
TT

Lübnanlılar, başkent Beyrut’ta ‘Hesap Günü’ gösterisi için toplandı

Lübnanlılar Beyrut'taki Şehitler Meydanı'nda  toplandı (EPA)
Lübnanlılar Beyrut'taki Şehitler Meydanı'nda toplandı (EPA)

Geçtiğimiz Salı günü Beyrut limanında yaşanan 154 kişinin hayatını kaybettiği ve 5 binden fazla insanın yaralandığı şiddetli patlamanın ardından Lübnanlılar bugün, siyasi otoriteden memnun olmadıklarını dile getirmek adına geniş katılımlı bir gösteri düzenledi.
Beyrut'ta meydana gelen patlamanın ardından binlerce kişi sokaklara döküldü. Beyrut'un merkezindeki Şehitler Meydanında toplanan protestocular patlamadan sorumlu tuttukları yöneticiler karşı sloganlar attı. Protestocular, parlamento binasına gireceklerini ve tüm siyasetçileri düşüreceklerini söyledi. Güvenlik güçlerinin parlamento binası yakınındaki kurduğu barikatı aşmaya çalışan protestoculara gaz bombasıyla müdahale edilmesi sonucu bazı protestocuların yaralandığı bildirildi. 
Beyrut’ta yaşanan şiddetli patlama sebebiyle 300 bini aşkın kişi evlerinin harap olmasıyla yerlerinden edildi. Batılı ve Arap ülkeler Lübnan’ı desteklerken, Birleşmiş Milletler’in (BM) desteğiyle yarın Fransa tarafından Lübnan için video konferans yöntemiyle bağış toplantısı gerçekleşecek.
Bu bağlamda Lübnan Sağlık Bakanlığı, Beyrut Limanı’nda meydana gelen patlamanın üzerinden 4 gün geçmesine rağmen 60’tan fazla kişinin kayıp olduğunu bildirdi.
Lübnan’da 17 Ekim’den bu yana kötü yönetime duyulan memnuniyetsizliğe karşı gösteriler düzenlenirken, çok sayıda eylemci bu gösterilerde hükümeti yolsuzluk yapmakla suçladı. Koronavirüs salgını nedeniyle eylemlerine bir süre ara veren Lübnanlılar, patlamanın ardından sokaklara dökülerek bugün yeniden bir araya geldi.
Vatandaşlar başkent şehir merkezinin yanında bulunan Şehitler Meydanı’ndaki şehit heykelinin üzerine sembolik olarak darağacı asarken, patlamadan sorumlu olanların cezalandırılmasını dile getirdi.
Yeni tip koronavirüs salgının da etkilediği ekonomik krizi çaresizce seyreden Lübnanlılar için Beyrut limanı patlaması büyük bir felaket oldu.
Gösteriler, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un Beyrut ziyareti sırasında önerdiği ve ülkesi tarafından yarın öğleden sonra Birleşmiş Milletler ile işbirliği içinde geniş uluslararası ve Arap katılımıyla düzenlenecek Lübnan için uluslararası bir destek konferansının arifesinde geliyor.
Avrupa Birliği Konseyi Başkanı Charles Michel’in Lübnan’a destek konferansında üye ülkeleri temsil etmek üzere bugün Beyrut'a gelmesi bekleniyor.
Diğer yandan Arap Birliği Genel Sekreteri Ahmed Ebu Gayt, Türkiye Cumhurbaşkanı Yardımcısı Fuat Oktay ve Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu Beyrut’a gerçekleştirdikleri ziyaret sırasında Lübnan’da yardım için hazır olduklarını ifade etti.



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.