Suriye’de silahlı muhalif gruplardan İdlib’in güneyine askeri takviye

Suriye’nin kuzeybatısında muhalif grupların yürüttüğü askeri eğitimler (Şarku’l Avsat)
Suriye’nin kuzeybatısında muhalif grupların yürüttüğü askeri eğitimler (Şarku’l Avsat)
TT

Suriye’de silahlı muhalif gruplardan İdlib’in güneyine askeri takviye

Suriye’nin kuzeybatısında muhalif grupların yürüttüğü askeri eğitimler (Şarku’l Avsat)
Suriye’nin kuzeybatısında muhalif grupların yürüttüğü askeri eğitimler (Şarku’l Avsat)

Suriyeli silahlı muhalif gruplar İdlib’in güneyinde rejim güçleriyle olan temas hattına askeri takviye gerçekleştirdi.
Suriye İnsan Hakları Gözlemevi’nden yapılan açıklamada, muhalif grupların İdlib’in güneyindeki Cebel Zaviye bölgelerine askeri takviye gönderdiği bildirildi.
Muhaliflere ait onlarca askeri aracın bölgede rejim güçleriyle olan temas hattına ulaştığı bilgisine yer verilen açıklamada, Türk Silahlı Kuvvetleri’n (TSK) de Cebel Zaviye’ye bağlı köy ve beldelere konuşlandığı aktarıldı.
Gözlemevi 3 gün önce ise rejim güçleri ve bağlı milis grupların İdlib’in doğusu ile Halep’in güney ve batısına yoğun bir askeri takviye gönderdiğini duyurmuştu. Rejimin ayrıca İdlib’in güneyindeki Kefrenbel ve Cebel Zaviye bölgesine de takviye yaptığı bildirilmişti.
İdlib’in güneyinde Suriye rejim güçleri ile muhalif gruplar arasındaki temas hattında karşılıklı top atışları ve füze saldırıları sürüyor. Rejim, İdlib’in güney ve batı bölgelerindeki tüm cephelerde savaş hazırlıklarının üst seviyeye çıkarılması için talimatı verdi.
80'inci Gözetleme Birimi yetkilisi Ebu Satif Hitabi, rejim güçlerinin silahlı muhalif grupların denetimindeki bölgelere yönelik füze saldırılarıyla yaptığı ihlallere yanıt veren muhaliflerin, İdlib’in güneyindeki Kefrenbel ve Maarra’t en-Numan kentlerinde rejime ait askeri mevzileri roketatarlarla ateş altına aldığını aktardı.
Hitabi, muhaliflerin saldırıları sonucu Maarra’t en-Numan’da konuşlu rejim güçlerinden ölü ve yaralılar olduğunu bildirdi.
Muhalif grupların rejimin muhtemel bir askeri operasyonuna karşı koymak için geçtiğimiz saatlerde Hama’nın batısındaki Cebel Şehşebu ile İdlib’in güneyindeki Cebel Zaviye’deki askeri noktalara çok sayıda savaşçı ve askeri araç takviye ettiğini belirten Hitabi, söz konusu hazırlıkların, rejimin “tüm cephelerde savaş hazırlıklarının üst seviyeye çıkarılması” yönünde talimat verdiği ve cephelere askeri takviye yaptığı haberlerinin sızdırılmasının ardından geldiğine dikkat çekti.
Perşembe günü rejim güçlerinin muhaliflerin kontrolündeki bölgelere doğru ilerlemeye çalışması üzerine iki taraf Lazkiye’nin kuzeydoğusundaki Cebelu’l Ekrad’a bağlı Haddade ve Tuffahiye köylerinde karşı karşıya gelmişti. Muhaliflere bağlı bir askeri kaynağın aktardığına göre, taraflar arasında çıkan çatışmalarda rejim güçleri ağır kayıplar vererek çekilmek zorunda kaldı. Kaynak, muhalif grupların Kansiya beldesinde tanksavar füzeleriyle rejim güçleri ile Rus savaşçılarını hedef aldığını, çok sayıda ölü ve yaralı olduğunu ve ölü ve yaralıların taşınması için bölgeye ambulansların ve Rus helikopterlerin gönderildiğini söyledi.
Suriye İnsan Hakları Gözlemevi’nden yapılan açıklamaya göre, rejim güçleri muhaliflere ait bölgelere yönelik füze bombardımanına dün sabah yeniden başladı. Rejim ve desteklediği milis gruplar bu çerçevede Cebel Zaviye’ye bağlı Safuhan, El-Bare, El-Futayra, Fuleyfel ile Lazkiye’nin kuzey kırsalındaki Cebelu’l Ekrad’a bağlı bazı bölgeleri hedef aldı. Rus uçakları ise söz konusu saldırılar sırasında İdlib gerilimi azaltma bölgesinin üzerinde uçuş gerçekleştirdi.
Rejimin artan saldırıları üzerine Cebel Zaviye’ye bağlı köylerde askeri operasyonların hedefi olmaktan endişe eden aileler daha güvenli olan İdlib’in kuzeyindeki bölgelere göç etti.
Gözlemevi ayrıca muhaliflerin çatı kuruluşu Şam Cephesi’nin (El Cephe eş-Şamiye) savaşçılarının çoğu Tel Rıfat sakinlerinden oluşan 23’üncü Tümeni lağvetti.
Gözlemevi’ne göre, TSK’nin ve bağlı muhalif grupların denetimindeki Afrin ve Azez kentlerinde 23’üncü Tümen’e ait karargahlara baskın düzenlenerek birliğin tepe kadrosu ile bazı savaşçıları gözaltına alındı.
Kaynaklardan edinilen bilgiye göre, 23’üncü Tümen’e yöneltilen suçlamalar arasında “fitne çıkarmak, bölgecilik naraları atmak ve savaşa kışkırtmak” yer alıyor. Tümende tutuklananlar dışındaki savaşçıların Suriye Milli Ordusu 3’üncü Kolorduya geçtikleri bildirildi.



Gazze halkı, savaşın neden olduğu yıkımın ardından kültürel mirasını korumak için zamanla yarışıyor

Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)
Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)
TT

Gazze halkı, savaşın neden olduğu yıkımın ardından kültürel mirasını korumak için zamanla yarışıyor

Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)
Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)

Gazze Şeridi’nde 70 bin kişinin hayatını kaybetmesi, çok sayıda kişinin yaralanması, yüz binlerce insanın yerinden edilmesi ve neredeyse bütün mahallelerin yok olmasının ardından, yeniden inşa artık hayal gücünü zorlayan, neredeyse tasavvur edilemez bir görev haline geldi.

Buna rağmen, bölgede en değerli tarihi yapılar arasında yer alıp ağır hasar gören az sayıdaki noktada, işçiler şimdiden çalışmaya başladı. Amaç, geçmişten geriye kalan az sayıdaki kalıntıyı toprak altından çıkarmak.

Bu alanlar arasında, Gazze’nin eski kent merkezinde bulunan ve savaş sırasında İsrail güçlerinin hedef aldığı en önemli kültürel miras olan Büyük Ömer Camii de bulunuyor. İsrail ordusu, avlularının altında savaşçılar tarafından kullanılan bir tünel bulunduğunu öne sürerek yapıyı bombaladığını açıklamıştı. Filistinliler ise böyle bir tünelin varlığını reddediyor ve saldırının Gazze’nin dini ve kültürel mirasını yok etmeye yönelik olduğunu savunuyor.

dfrgt
Gazze şehrinde bulunan Büyük Ömer Camii'nin içindeki enkazı temizleyen bir işçi, 17 Kasım 2025 (Reuters)

Batı Şeria’daki Beytüllahim’de bulunan Miras Koruma Merkezi’nde mimar ve kültürel miras uzmanı olarak görev yapan ve şu anda savaşta zarar gören alanları kurtarmak için Gazze’de çalışan Hammude ed-Dehdar, İsrail’in bu yapıların yıkımının Filistin tarihini silebileceğini düşünerek ‘yanıldığını’ söyledi.

Dehdar, Gazze’de Reuters’a yaptığı açıklamada, bu yapıların kadim bir halkın ortak hafızasını temsil ettiğini belirterek, “Bu miras, korunması ve savunulması için ortak çaba gerektiren bir bellektir” dedi.

İsrail ordusu ise Hamas hedeflerine yönelik her saldırının, bu tür alanları tehlikeye atabilecek olması nedeniyle sıkı bir onay sürecinden geçtiğini açıkladı.

fgt
Gazze şehrinde savaş sırasında hasar gören tarihi Paşa Sarayı'nda restorasyon çalışmaları yürüten işçiler, 11 Kasım 2025 (Reuters)

İsrail ordusu tarafından yapılan açıklamada, “İsrail ordusu, kültürel miras alanları ile tarihi ve kültürel önemi bulunan mekânlara azami hassasiyetle yaklaşmaktadır. Bu alanlar ve sivillerin zarar görmesini en aza indirmek, saldırı planlamasında temel bir önceliktir” ifadeleri yer aldı.

Zamansız hikayeler

Nüfusunun büyük bölümü, bugün İsrail sınırları içinde kalan şehir ve köylerden zorla göç ettirilmiş mülteciler ya da onların çocuklarından oluşan Gazze Şeridi’nde, Büyük Ömer Camii, Gazze halkını kendi kültürel mirasına ve Ortadoğu’nun zengin mimari tarihine bağlayan temel unsurlardan biriydi.

Halk arasında anlatılan geleneksel hikâyelere göre Samson’un onu esir alanların üzerine tapınağı yıktığı yer olduğu söylenen bu alan, İslam’ın 7. yüzyılda Halife Ömer bin Hattab döneminde Akdeniz’e ulaşmasından önce bir Bizans kilisesine de ev sahipliği yapıyordu. Bölge İslam hâkimiyetine girdikten sonra yapı camiye dönüştürüldü.

Sonraki yüzyıllar boyunca yapı; Memlükler, Haçlılar ve Osmanlılar tarafından pek çok kez yeniden şekillendirildi ve Orta Çağ’da bölgenin mimari harikalarından biri olarak ün kazandı.

Caminin minaresi, Gazze siluetinin en belirgin unsurlarından biriydi. Cemaat, kubbeli tavanlar altında ve cilalı taşlarla döşeli avlularda ibadet eder; namazın ardından caminin görkemli cephesinin önünden geçerek kapılarından dışarı çıkar ve eski kentin çevresindeki çarşı sokaklarına doğru akardı.

frgt
Gazze şehrinde savaş sırasında hasar gören tarihi Paşa Sarayı'nda restorasyon çalışmaları yürüten işçiler, 11 Kasım 2025 (Reuters)

Yakındaki Kayseriyye Çarşısı, dükkânlarıyla ünlüydü; esnafı ve komşuları, âşıkların düğün takılarından kıskanç kayınvalidelerin hikâyelerine uzanan unutulmaz öyküler anlatırdı. Bugün bunlardan geriye neredeyse hiçbir iz kalmadı.

Ağır hasar gören bir diğer yapı da 13. yüzyıla uzanan tarihi Paşa Sarayı oldu. Bir müzeye ev sahipliği yapan yapının sergilediği eserler artık kayıp.

Dehdar, kültür ve miras söz konusu olduğunda bunun yalnızca eski bir bina ya da tarihi taşlardan ibaret olmadığını vurgulayarak, “Her taş bir hikâye anlatır” dedi.

Filistin’in Batı Şeria merkezli Turizm ve Eski Eserler Bakanlığı Müsteşarı Cihad Yasin ise Filistinli yetkililer ve Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü’nün (UNESCO) tarihi alanların restorasyonu için üç aşamalı bir plan hazırladığını, ilk maliyetin 133 milyon dolar olarak öngörüldüğünü belirtti.

Yasin, önceliğin çökme riski taşıyan yapıların hızlı müdahaleyle desteklenmesi olduğunu söyledi. Ancak beyaz çimento ve alçı sıkıntısı yaşandığını, Gazze’deki kaynakların sınırlı olduğunu ve restorasyon malzemelerinin fiyatlarının ciddi şekilde arttığını ifade etti.

sdfgt
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta İsrail hava saldırıları sırasında hasar gören, kısmen yıkılmış Berkuk Kalesi, 16 Kasım 2025 (Reuters)

Gazze Şeridi’nde kültürel mirasın yıkımı, evlerini ve geçim kaynaklarını kaybetmiş yaslı aileler arasında bile ayrı bir acı yaratmaya devam ediyor.

Münzir Ebu Asi, küçük kızı Kenzi’nin Büyük Ömer Camii’nin vurulduğunu duyunca hissettiği derin üzüntü nedeniyle onu teselli etmek zorunda kaldığını söyledi.

Ebu Asi, “Küçük kızım Kenzi çok üzüldü. Camiye saldırı haberini duyduğumuzda biz de şaşırdık; neden böyle bir şey yapıldı?” dedi.

Sözlerini sürdüren Ebu Asi, Paşa Sarayı’nın da bombalanmasının ardından artık kesin bir kanaate vardıklarını belirterek, “Bu işgalin, Filistin kimliğini yok etmek, her türlü Filistin eserini silmek istediği artık bizim için kesinleşti” ifadesini kullandı.


Etiyopya, Mısır'ı Afrika Boynuzu'nda ‘istikrarsızlaştırma kampanyası’ yürütmekle suçluyor

Rönesans Barajı (Reuters)
Rönesans Barajı (Reuters)
TT

Etiyopya, Mısır'ı Afrika Boynuzu'nda ‘istikrarsızlaştırma kampanyası’ yürütmekle suçluyor

Rönesans Barajı (Reuters)
Rönesans Barajı (Reuters)

Etiyopya Dışişleri Bakanlığı dün yaptığı açıklamada, Mısır’ı Afrika Boynuzu bölgesinde ‘Etiyopya’yı hedef alan bir istikrarsızlaştırma kampanyası yürütmekle’ ve ‘gerilimi artırmaya zemin hazırlamakla’ suçladı.

İki ülke arasında Mavi Nil üzerindeki Rönesans Barajı konusunda süren anlaşmazlığa atıfta bulunan bakanlık, açıklamasında Mısır’ın ‘Afrika Boynuzu’nda Etiyopya’yı merkeze alan, ancak onunla sınırlı olmayan bir istikrarsızlaştırma kampanyası yürüttüğünü’ savundu.

Bakanlık, Mısır’ın ‘diyaloğu reddettiğini ve gerilimi artırma niyetini açıkça ortaya koyan düşmanca söylemini yoğunlaştırdığını’ iddia etti.

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati ise dün yaptığı açıklamada, ülkesinin Etiyopya’nın Rönesans Barajı’na ilişkin tek taraflı adımlarını reddettiğini yineleyerek, “Etiyopya’nın uygulamaları tüm Afrika kıtasının istikrarını tehdit eden ciddi bir tehlike oluşturuyor” dedi.

Mısır Su Kaynakları ve Sulama Bakanlığı da geçen ay yaptığı açıklamada, Etiyopya’nın baraj yönetiminde ‘tek taraflı ve kontrolsüz uygulamalarını’ sürdürdüğünü, bunun ‘havza ülkelerinin hak ve çıkarlarını tehdit eden ciddi riskler barındırdığını’ vurguladı.

Etiyopya, milyarlarca dolara mâl olan dev Rönesans Barajı’nın inşasına Nil Nehri üzerinde 2011 yılında başladı. Mısır ise projeyi, Afrika’nın en uzun nehrindeki tarihi su haklarını tehdit eden bir girişim olarak görüyor.

Afrika Birliği (AfB) arabuluculuğunda Mısır ile Etiyopya arasında yürütülen müzakereler Nisan 2021’de sonuçsuz kalmış; bunun üzerine Kahire, Addis Ababa’ya baskı uygulanması için konuyu Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi’ne taşımıştı.


İsrail, Gazze’nin güneyine düzenlediği hava saldırılarında 2’si çocuk 6 Filistinli hayatını kaybetti

İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)
İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)
TT

İsrail, Gazze’nin güneyine düzenlediği hava saldırılarında 2’si çocuk 6 Filistinli hayatını kaybetti

İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)
İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)

Filistin merkezli Ma'an haber ajansının bildirdiğine göre, dün akşam (Çarşamba) Gazze Şeridi’nin güneyine düzenlenen İsrail hava saldırılarında 6 Filistinli hayatını kaybetti, çok sayıda kişi de yaralandı.

Ajans, İsrail ordusunun Han Yunus kentinin batı bölgelerini en az dört füzeyle vurduğunu aktardı.

Filistinli sağlık kaynakları, “aralarında iki çocuğun da bulunduğu 6 kişinin İsrail bombardımanında yaşamını yitirdiğini” bildirdi.

Saldırının, Han Yunus’un batısındaki Mevasi bölgesinde bulunan bir çadırı hedef aldığı belirtilirken, gelişmenin İsrail ordusunun gün içinde Refah’ın güneyinde yaşanan çatışmalarda 5 askerinin yaralandığını duyurmasının ardından geldiği ifade edildi.