Sirte’de gerginlik artarken Hafter, Cufra’yı ziyarete hazırlanıyor

Libya’nın başkenti Trablus’taki mayın temizleme operasyonlarından biri (AFP)
Libya’nın başkenti Trablus’taki mayın temizleme operasyonlarından biri (AFP)
TT

Sirte’de gerginlik artarken Hafter, Cufra’yı ziyarete hazırlanıyor

Libya’nın başkenti Trablus’taki mayın temizleme operasyonlarından biri (AFP)
Libya’nın başkenti Trablus’taki mayın temizleme operasyonlarından biri (AFP)

Mareşal Halife Hafter liderliğindeki Libya Ulusal Ordusu’nun (LUO) şehrin dış mahallelerinde gerçek mühimmatla askeri tatbikatlarını sonlandırdığı Sirte şehrinde, 10 Ağustos’ta da askeri gerginlik devam etti. İsminin belirtilmesini istemeyen LUO’dan askeri kaynaklar, Mareşal Hafter’in, Cufra şehrine yakın bir ziyaret yapmayı planladığını belirtti.
Fayiz es-Serrac başkanlığındaki Ulusal Mutabakat Hükümeti’nin (UMH) yürüttüğü Burkan el-Gadab (Öfke Volkanı) operasyon odası, Brega bölgesinden Sirte’ye doğru ilerlerken, LUO’ya bağlı 70 silahlı aracın ve mühimmat kamyonlarının görüntülerini yayınladı. UMH’ye bağlı Sirte ve Cufra Operasyon Odası medya yetkilisi de kuvvetlerin, hala Sirte’nin batısında ve el-Cufra’nın kuzeyinde askeri hareketliliği takip ettiğini belirtti. Yetkili, UMH kuvvetlerinin hala talimat beklediğini ve herhangi bir harekete cevap vermeye hazır olduğunu vurguladı. Yetkili ayrıca, UMH kuvvetlerinin suç çetelerini kovuşturmak üzere el-Vişka’nın güneyinde güvenlik devriyelerini sürdürdüğüne dikkati çekti.
Öte yandan Fayiz es-Serrac’ın yardımcısı Ahmed Maitik, UMH içerisindeki artan anlaşmazlık uçurumunu derinleştirirken, geçen pazar akşamı Ortak Güvenlik Gücü Komutanı Fituri Gribel ile gerçekleştirdiği görüşmesi sırasında, hayati önem taşıyan alanlarda güvenlik ve istikrar sağlamak için gücün oynadığı rolün önemine dikkati çekti.
Maitik, yayınladığı bir bildiride, Fituri’nin, kendisine ‘sabotaj eylemlerini önlemek amacıyla elektrik santrallerinin güvenliğini sağlamak için görev üstlenecek olan gücün ihtiyaçları’ hakkında bilgi verdiğini belirtti.
Görüşme öncesinde, UMH’nin üst düzey askeri komutanlarından biri olan batı bölgesi ortak operasyon odası direktörü Tuğgeneral Usame Cuveyli, ortak güç tarafından yayınlanan bir bildiriyi eleştirerek, ortak gücün siyasi liderler arasındaki görüş ayrılıklarına hiçbir şekilde müdahalede bulunmaması gerektiğini söylemişti. Cuveyli, “Bu gücün görevi, kurulma kararında açıkça belirtilmiştir” ifadelerini kullanmıştı.
Başkent Trablus’ta silahlı milislerin etkisini sınırlandırmaya yönelik çekingen çabalar çerçevesinde UMH’ye bağlı yerel basın organları, şehrin önde gelen silahlı milislerinden biri olan ve hükümete bağlı Trablus Devrimci Güçleri’nin, 10 Ağustos’ta el-Farnac’daki Ahlaki Rehberlik Dairesi karargahını, UMH’de ilgili bir komiteye devrettiğini açıkladı.
Öte yandan geçen pazar akşamı geç saatlerde, Tarhuna şehrinde UMH yandaşı silahlı milisler arasında 1 haftada art arda dördüncü kez çatışmalar patlak verdi. Çatışmalarda, 1 kişi ölürken, 9 kişi de yaralandı. Şehri kontrol eden UMH, olaya ilişkin olarak sessizliğini korurken, Emniyet Müdürlüğü de yorum yapmayı reddetti.
Diğer taraftan Mareşal Halife Hafter ve Mısır’ı ziyaret eden Libya Temsilciler Meclisi Başkanı Akile Salih arasında 10 Ağustos’ta bazı anlaşmazlıklar yaşandı. İlgili kaynaklar, Şarku’l Avsat’a yaptıkları açıklamada, Hafter’in ABD ordusunun ‘Sirte ve Cufra şehirlerinden geri çekilme ve Petrol Hilali bölgesini tahliye etme talebine’ itiraz ettiğini belirtti. Salih’in ise Hafter’i siyasi sahneden çıkarmak için ABD baskısıyla karşı karşıya olduğunu söyleyen kaynaklar, Akile Salih’in bu hususta yürüttüğü uluslararası ve bölgesel müzakerelerin de Hafter’in onayını almadığına dikkati çekti. Kaynaklar, Salih’in Mısır’a yönelik resmi ziyareti öncesinde iki tarafın bir araya gelmediğinin de altını çizdi.
Salih, ABD'nin Trablus Büyükelçisi Richard Norland ile 10 Ağustos’ta Kahire’de gerçekleştirdiği görüşmede, ‘servetin adil bir şekilde dağıtılmasının’ önemine vurgu yaparken, uluslararası toplumun petrol gelirlerinin adil dağıtımı ve bu gelirlerin UMH yandaşı milislere ya da UMH safında savaşmak amacıyla Suriye’den getirilen paralı askerlere sızdırılmaması talebine ilişkin devam eden tartışmalara dikkati çekti.
Akile Salih, ABD Büyükelçisi ile ‘Libya’daki çözüm girişimlerini’, ‘Berlin Konferansı’nın çıktıları uyarınca Salih’in, Kahire Bildirgesi ile zirveye ulaşan girişimleri çerçevesinde ilerlemek üzere atılan fiili adımları’ ayrıntılı şekilde ele aldı. Ayrıca görüşmede, Sirte ve Cufra’daki silah tezahürlerinin kaldırılması, LUO kuvvetlerinin söz konusu iki şehirden geri çekilmesi olasılığı da masaya yatırıldı. Kaynaklar, ABD Büyükelçisinin ‘Libya’da barışçıl bir çözüm gerekliliği, ABD’nin Libya’daki ateşkese yönelik tavrı ve krize askeri bir çözümün bulunamaması hususundaki tutumuna’ değindiğini ifade etti. Aynı şekilde ‘ateşkesin devamlılığı, siyasi diyalog yeniden başlayana kadar Sirte ve Cufra şehirlerinin silahtan arındırılması ve diyalog masasına geri dönülmesi’ hususlarında uzlaşı sağlandığı belirtildi.



Trump’ın açıklaması ateşkesi tehlikeye mi attı? 17. Maddeyle Gazze'de fiili bölünme ihtimali masada mı?

Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
TT

Trump’ın açıklaması ateşkesi tehlikeye mi attı? 17. Maddeyle Gazze'de fiili bölünme ihtimali masada mı?

Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)
Filistinliler, Gazze Şeridi'nin merkezindeki Nuseyrat mülteci kampında kaplarını suyla dolduruyor (AFP)

ABD Başkanı Donald Trump’ın, Gazze’deki ateşkes anlaşmasının “ikinci aşamasının değiştirileceği” yönündeki kısa ve belirsiz açıklaması, bu değişikliğin ne anlama geldiğine ilişkin soruları gündeme taşıdı.

Uzmanlara göre Trump’ın işaret ettiği değişiklik, anlaşmanın uygulanma biçiminde bir revizyon anlamına geliyor. Buna göre, İsrail’in hâlihazırda yüzde 55’ini kontrol ettiği Gazze’den çekilmesi ve Hamas’ın silahsızlandırılmasına geçilmesi yerine, 17. maddenin devreye alınması söz konusu olabilir. Bu madde, barış planının taraflardan biri kabul etmese bile tek taraflı olarak ilerletilmesine imkân tanıyor.

10 Ekim’de yürürlüğe giren ateşkes anlaşmasındaki 17. madde, Hamas’ın öneriyi geciktirmesi veya reddetmesi halinde, “yardımların genişletilmesi dahil, planın belirtilen unsurlarının, İsrail ordusunun terörden arındırılmış olarak uluslararası istikrar gücüne devrettiği bölgelerde uygulanacağını” düzenliyor.

Geçen ekim ayında Hamas ile İsrail arasında imzalanan “barış belgesi” sadece birinci aşamayla ilgili maddeleri içeriyordu. Bu aşama; ilk ateşkes, İsrail güçlerinin geri çekilmesi, esir takası ve insani yardım girişlerinin kolaylaştırılmasını kapsıyor. Ancak savaş sonrası Gazze’nin yönetimine ilişkin “ikinci aşama” konusunda resmî bir mutabakat sağlanmış değil.

Perşembe günü yaptığı açıklamada Trump, planın ikinci aşamasının “çok yakında değiştirileceğini” söyledi. Açıklama, sürecin tıkanması ve sahadaki ilerlemenin sınırlı kalması nedeniyle endişelerin arttığı bir döneme denk geldi; ancak Trump değişikliğin içeriğine dair ayrıntı vermedi.

Görsel kaldırıldı.
Filistinli bir kadın, İsrail'in Han Yunus'ta düzenlediği bir baskın sonucu akrabalarından birinin öldürülmesine tepki gösteriyor (AFP)

Ahram Siyaset ve Strateji Merkezi İsrail Çalışmaları uzmanı Dr. Said Okaşa, (Saeed Okasha) Trump’ın sözünü ettiği değişikliğin büyük olasılıkla 17. maddeye dayanacağını belirtiyor. Okaşa’ya göre bu adım, “eski Gazze” ve “yeni Gazze” ayrımını güçlendirecek bir fiili bölünmeye kapı aralayabilir. Bu yaklaşımı geçen ay ABD’nin bölge özel temsilcisi Steve Witkoff’un da çeşitli görüşmelerde dile getirdiğini hatırlattı.

Okkaşa, anlaşmanın geçen ay Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi tarafından onaylandığını anımsatarak, Hamas’ın silahsızlanma sürecine yanıt vermemesi gibi gerekçelerle 17. maddenin yeniden devreye sokulmasının mümkün olduğunu söyledi. Uzman, böyle bir senaryonun Gazze’de “ne savaş ne barış” şeklinde sürecek bir çıkmaz yaratabileceğini ifade etti.

Görsel kaldırıldı.
Filistinliler, Cebaliye'de yıkılan binaların enkazı arasında sokaklara kurulmuş çadırların yanından geçiyor (AFP)

Filistinli siyaset analisti Dr. Ayman el-Rakkab da, Trump’ın değişiklik açıklamasının içeriğinin belirsizliğine işaret ederek, “İsrail’in bölgede kalma isteğiyle birleştiğinde, Gazze’nin fiilen ikiye bölünmesi ihtimali güçleniyor” değerlendirmesinde bulundu.

Bu belirsizlik sürerken, Axios haber sitesi Trump’ın 25 Aralık’tan önce Gazze’de barış sürecinin ikinci aşamasına geçileceğini açıklamayı planladığını duyurdu. Habere göre Washington, Gazze’de oluşturulacak yeni yönetim yapısı ve uluslararası istikrar gücünün son hazırlıklarını tamamlıyor. ABD Başkanı’nın, bu adımları görüşmek üzere İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile ay sonundan önce bir araya gelmesi bekleniyor.

İkinci aşamanın önünde ciddi engellerin olduğunu ifade eden Rakkab: “Barış Konseyi ile teknokrat hükümet henüz kurulmadı. Güvenliği devralacak polis gücü ve uluslararası istikrar kuvveti oluşturulmadı. Bu nedenle somut bir hareketin en erken ocak ayında mümkün olabileceğini düşünüyorum” dedi.

Okaşa, yakın vadede İsrail’in kontrolde tuttuğu bölgeyi yüzde 60 seviyesine çıkarmaya çalışabileceğini, ancak anlaşmanın genel çerçevesinde büyük bir tırmanış beklemediğini belirtti.

Geçtiğimiz günlerde Yedioth Ahronoth, İsrail’in yaklaşık iki milyon Filistinliyi sarı çizginin doğusunda İsrail kontrolündeki yeni bölgelere yeniden yerleştirmeyi, Hamas kontrolündeki bölgeleri tamamen sivillerden boşaltmayı ve Hamas unsurlarını bu bölgelerde aşamalı şekilde takip etmeyi içeren bir plan hazırladığını yazmıştı. Şarku’l Avsat’ın  Telegraph gazetesinin Batılı diplomatlara dayandırdığı haberinden aktardığı bilgilere göre ABD planının Gazze’nin kalıcı biçimde ikiye ayrılması riskini barındırdığını bildirmişti.

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati ise geçtiğimiz günlerde Barselona’da AB Dış Politika Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas ile yaptığı görüşmede, Gazze ile Batı Şeria’nın birliğinin korunması gerektiğini vurgulayarak, ayrıntıları tartışılan hiçbir adımın “bölünmeyi pekiştirmesine” izin verilemeyeceğini söyledi. Abdulati, çarşamba günü yaptığı başka bir açıklamada da, “Gazze’nin bölünmesini konuşmak dahi mümkün değildir. Gazze, Doğu Kudüs dâhil olmak üzere, kurulacak Filistin devletinin ayrılmaz bir parçasıdır” dedi.

Uzman Okaşa’ya göre Mısır, hem Gazze’nin bölünmesini hem de anlaşmayı zayıflatacak her türlü değişikliği engellemek için diplomatik çabalarını sürdürecek. Buna karşın, Trump’ın planı etrafındaki belirsizlik nedeniyle önümüzdeki döneme ilişkin tüm senaryolar hâlâ masada.


Avn, BM Güvenlik Konseyi heyetinden İsrail'e ateşkes ve geri çekilme anlaşmasını uygulaması için baskı yapmasını istedi

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)
Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)
TT

Avn, BM Güvenlik Konseyi heyetinden İsrail'e ateşkes ve geri çekilme anlaşmasını uygulaması için baskı yapmasını istedi

Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)
Lübnan Cumhurbaşkanı Joseph Avn'ın bugün Baabda'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle yaptığı görüşmeden (Lübnan Cumhurbaşkanlığı’nın resmi X hesabı)

Lübnan Cumhurbaşkanlığı, Cumhurbaşkanı Joseph Avn’ın bugün ülkede bulunan Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi temsilcilerinden oluşan bir heyetle bir araya geldiğini açıkladı. Görüşmede Avn, Lübnan ordusunun görevini tamamlaması için destek çağrısında bulunarak, İsrail’in Güney Lübnan’dan çekilmesi için baskı yapılmasını talep etti.

Cumhurbaşkanlığı, heyetin ‘uluslararası kararların uygulanması yoluyla Lübnan’da istikrarı destekleme ve ülkelerin Lübnan ordusuna yardım ederek birliklerini tamamlamaya ve silah tekelini sağlamaya hazır olduklarını’ belirttiğini duyurdu.

Açıklamada Avn’ın, Lübnan’ın uluslararası kararları uygulama taahhüdünü yinelediği ve “İsrail tarafını ateşkesi uygulamaya ve çekilmeye zorlamamız gerekiyor; bu konuda sizden destek bekliyoruz” ifadelerini kullandığı kaydedildi.

Geçen yıl kasım ayında, ABD arabuluculuğunda İsrail ile Hizbullah arasında bir ateşkes sağlanmıştı. Bu ateşkese rağmen, İsrail hâlâ Güney Lübnan’daki bazı noktalarda kontrolünü sürdürüyor ve ülkenin doğusu ile güneyine yönelik saldırılarını devam ettiriyor.


Ukrayna: Rusya ile taviz değil, gerçek barış peşindeyiz

Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)
Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)
TT

Ukrayna: Rusya ile taviz değil, gerçek barış peşindeyiz

Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)
Ukrayna'nın güneydoğusunda Rus araçları ve askerleri (Reuters)

Ukrayna Dışişleri Bakanı Andriy Sibiga, dün Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'na (AGİT) yaptığı açıklamada, Ukrayna'nın Rusya ile "taviz değil, gerçek barış" istediğini söyledi.

Güvenlik ve insan haklarına odaklanan bir kuruluş olan AGİT, savaş sonrası Ukrayna'da rol oynamayı hedefliyor.

ABD Başkanı Donald Trump, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile ABD elçileri arasında "oldukça iyi" olarak nitelendirdiği görüşmelerin ardından çarşamba günü yaptığı açıklamada, barış görüşmelerine giden yolun şu anda belirsiz olduğunu söyledi.

Sibiga, örgütün yıllık bakanlar kurulu toplantısından önce, "Münih'te gelecek nesillere ihanet edenlerin isimlerini hâlâ hatırlıyoruz" diyerek, "Bu bir daha asla olmamalı. İlkelerden taviz verilmemeli ve uzlaşmaya değil, gerçek barışa ihtiyacımız var" ifadelerini kullandı.

devfdr
Rus askerleri Kursk bölgesindeki Sudzha’da devriye geziyor (Arşiv- AP)

Bakan, görünüşe göre İngiltere, Fransa ve İtalya'nın Adolf Hitler'in o dönem Çekoslovakya olan toprakları ilhak etmesini kabul ettiği 1938 tarihli Nazi Almanyası anlaşmasına atıfta bulunuyordu. Bu anlaşma, tehditkâr bir güçle yüzleşmemenin işareti olarak yaygın olarak kullanılıyor.

Sibiga, ABD'ye barışı sağlama çabalarından dolayı teşekkür etti ve Ukrayna'nın "bu savaşı sona erdirmek için mümkün olan her fırsatı değerlendireceğine" söz verdi. "Avrupa geçmişte çok fazla adaletsiz barış anlaşması imzaladı. Hepsi yeni felaketlere yol açtı" diye ekledi.

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy dün, ekibinin Amerika Birleşik Devletleri'ndeki toplantılara hazırlandığını ve Trump'ın temsilcileriyle diyaloğun devam edeceğini söyledi.

Amerika Birleşik Devletleri, Kanada, Rusya ve Avrupa ile Orta Asya'nın büyük bir bölümünü içeren 57 üye ülkeyi kapsayan Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT), Soğuk Savaş döneminde Doğu-Batı diyaloğu için kilit bir forum olarak ortaya çıktı.

Örgüt son yıllarda, Rusya'nın kilit kararların uygulanmasını engellemesi ve örgütü Batı kontrolü altında olmakla suçlamasıyla sık sık çıkmaza giriyor. Rusya, açıklamasında Ukrayna'nın AGİT gündemine "tamamen hakim olmasından" şikayet etti.