Cüce gezegen Ceres'te geniş bir tuzlu su rezervi keşfedildi

Bilim insanları bulgular sonucu Ceres'in "okyanus dünyası" statüsüne dahil edilmesi gerektiğini vurguladı

NASA'nın Dawn uzay aracının 2017 tarihli bu fotoğrafında Ceres'in üzerindeki Occrator Krateri ve Ahuna Mons Dağı görülüyor (NASA/JPL-Caltech/UCLA/MPS/DLR/IDA)
NASA'nın Dawn uzay aracının 2017 tarihli bu fotoğrafında Ceres'in üzerindeki Occrator Krateri ve Ahuna Mons Dağı görülüyor (NASA/JPL-Caltech/UCLA/MPS/DLR/IDA)
TT

Cüce gezegen Ceres'te geniş bir tuzlu su rezervi keşfedildi

NASA'nın Dawn uzay aracının 2017 tarihli bu fotoğrafında Ceres'in üzerindeki Occrator Krateri ve Ahuna Mons Dağı görülüyor (NASA/JPL-Caltech/UCLA/MPS/DLR/IDA)
NASA'nın Dawn uzay aracının 2017 tarihli bu fotoğrafında Ceres'in üzerindeki Occrator Krateri ve Ahuna Mons Dağı görülüyor (NASA/JPL-Caltech/UCLA/MPS/DLR/IDA)

Bilim insanları Mars ve Jüpiter arasında bulunan asteroit kuşağının en büyük cismi olan cüce gezegen Ceres'in soğuk yüzeyinin altında "büyük bir tuzlu su rezervi" olduğunu açıkladı.
Pazartesi günü hakemli dergi Nature Astronomy'de yayımlanan yeni çalışmaya göre, Amerikan Ulusal Havacılık ve Uzay Dairesi'nin (NASA) 2018'de Ceres yüzeyinin 35 kilometre uzaklığında uçan Dawn uzay aracının elde ettiği veriler, bu cüce gezegen hakkında yeni bilgiler edinilmesini sağladı.
Elde edilen bulgular gezegenin kriyovolkanizme sahip olarak (buzlu materyal sızdıran volkanlar) jeolojik açıdan aktif olduğunu işaret ediyor ayrıca yüzey altındaki tuzlu su rezervi varlığını doğruluyor.
Bu rezerv aşamalı olarak donmakta olan geniş bir yüzeyaltı okyanasununun kalıntısı. Su yaşam için kilit önemdeki bir bileşen. Bilim insanları şimdi Ceres'in mikrobik yaşama sahip olup olmadığını incelemek istiyor.
NASA'nın Jet İtki Laboratuvarı'ndan (JPL) gezegen bilimci Julie Castillo "Bu aşamada özellikle de soğuk ve tuz açısından zengin olması nedeniyle derindeki bu tuzlu su rezervinin olası yaşanabilirliğini ölçmek büyük merak uyandırıyor" dedi.
"Okyanus Dünyası"
Gezegen bilimci Carol Raymond da yaptığı açıklamada "Bu bulgular Ceres'i 'okyanus dünyası' statüsüne yükseltiyor. Bu kategori küresel bir okyanus varlığını gerektirmiyor. Ceres vakasında bu sıvı rezervinin bölgesel ölçekte oldğunu biliyoruz ama bunun küresel ölçekli olup olmadığından emin değiliz. Yine de önemli olan orada geniş ölçekli sıvı olduğu" dedi.
1 Ocak 1801’de İtalyan gökbilimci Giuseppe Piazzi tarafından keşfedilen Ceres 950 kilometrelik bir çapa sahip. Bilim insanları tuzlu su rezervinin gezegenin kuzey yarımküresinde yer alan ve 22 milyon önce bir çarpışma sonucu oluşan Occator Krateri'nin altında olduğunu da belirtti.
Güneş Sistemi'nde Dünya dışında yüzeyaltı okyanusa sahip olduğu bilinen ya da o yönde işaretlere sahip diğer gök cisimleri arasında Jüpiter'in uydusu Europa, Neptün'ün uydusu Triton ve cüce gezegen Plüton yer alıyor.
 



Deepfake videoları tespit etmek giderek zorlaşıyor: Artık gerçekçi kalp atışları var

Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
TT

Deepfake videoları tespit etmek giderek zorlaşıyor: Artık gerçekçi kalp atışları var

Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)
Kişilerin rızası ve bilgisi dışında üretilen deepfake görüntüler endişe yaratıyor (Reuters)

Deepfake videoların gelişmiş saptama yöntemlerini yanıltabildiği ve her geçen gün daha gerçekçi hale geldiği tespit edildi. 

Bir kişinin yüzünün ya da vücudunun dijital olarak değiştirilmesiyle oluşturulan deepfake videolar endişe yaratmaya devam ediyor. 

Bu videolar gerçek bir kişinin görüntüsünün yapay zeka kullanılarak değiştirilmesiyle yapılıyor. Aslında bu teknoloji, kullanıcıların yüzünü kediye dönüştüren veya yaşlandıran uygulamalar gibi zararsız amaçlarla da kullanılabiliyor.

Ancak insanların cinsel içerikli videolarını üretmek veya masum insanlara iftira atmak için de kullanılabilmesi ciddi bir sorun teşkil ediyor.

Bu videoların sahte olup olmadığını anlamak için kullanılan gelişmiş yöntemlerden biri kalp atışlarını izlemek. 

Uzaktan fotopletismografi (rPPP) adlı araç, deriden geçen ışıktaki küçük değişiklikleri tespit ederek nabzı ölçüyor. Nabız ölçen pulse oksimetreyle aynı prensiple çalışan bu araç, çevrimiçi doktor randevularının yanı sıra deepfake videoları tespit etmek için de kullanılıyor.

Ancak bulguları hakemli dergi Frontiers in Imaging'de bugün (30 Nisan) yayımlanan çalışmaya göre deepfake görüntülerde artık gerçekçi kalp atışları var.

Bilim insanları çalışmalarına videolardaki nabız hızını otomatik olarak saptayıp analiz eden bir deepfake dedektörü geliştirerek başladı. 

Ardından rPPP tabanlı bu aracın verilerini, EKG kayıtlarıyla karşılaştırarak hassasiyetini ölçtüler. Son derece iyi performans gösteren aracın EKG'yle arasında dakikada sadece iki-üç atımlık fark vardı. 

Ekip aracı deepfake videolar üzerinde test ettiğindeyse rPPP, videoya kalp atışı eklenmese bile son derece gerçekçi bir kalp atışı algıladı. 

Bilim insanları kalp atışlarının videoya kasten eklenebileceği gibi, kullanılan kaynak videodan kendiliğinden geçebileceğini de söylüyor.

Almanya'daki Humboldt Üniversitesi'nden çalışmanın ortak yazarı Peter Eisert "Kaynak video gerçek bir kişiye aitse, bu artık deepfake videoya aktarılabiliyor" diyerek ekliyor: 

Sanırım tüm deepfake dedektörlerinin kaderi bu; deepfake'ler gittikçe daha iyi hale geliyor ve iki yıl önce iyi çalışan bir dedektör bugün tamamen başarısız olmaya başlıyor.

Araştırmacılar yine de sahte videoları saptamanın başka yolları olduğunu düşünüyor. Örneğin sadece nabız hızını ölçmek yerine, yüzdeki kan akışını ayrıntılı olarak takip eden dedektörler geliştirilebilir.

Eisert, "Kalp atarken kan, damarlardan geçerek yüze akıyor ve daha sonra tüm yüz bölgesine dağılıyor. Bu harekette gerçek görüntülerde tespit edebileceğimiz küçük bir gecikme var" diyor.

Ancak bilim insanına göre nihai çözüm deepfake dedektörlerinden ziyade, bir görüntünün üzerinde oynanıp oynanmadığını anlamaya yarayan dijital işaretlere odaklanmaktan geçiyor:

Bir şeyin sahte olup olmadığını tespit etmek yerine bir şeyin değiştirilmediğini kanıtlayan teknolojiye daha fazla odaklanmadığımız sürece, deepfake'lerin saptanmalarını zorlaştıracak kadar iyi olacağını düşünüyorum.

Independent Türkçe, BBC Science Focus, TechXplore, Frontiers in Imaging