Kovid-19 hastaları, koronavirüsün yeni etkisini bildirdi: Saç dökülmesi

Dermatolog Shilpi Khetarpal, “İki ila üç ay önce Kovid-19’a yakalanan ve şu anda saçları dökülen hastalar görüyoruz” diyor

Uzmanlar, saç dökülmesinin muhtemelen geçici olduğunu söylüyor (Pixabay)
Uzmanlar, saç dökülmesinin muhtemelen geçici olduğunu söylüyor (Pixabay)
TT

Kovid-19 hastaları, koronavirüsün yeni etkisini bildirdi: Saç dökülmesi

Uzmanlar, saç dökülmesinin muhtemelen geçici olduğunu söylüyor (Pixabay)
Uzmanlar, saç dökülmesinin muhtemelen geçici olduğunu söylüyor (Pixabay)

Bilim insanları koronavirüs pandemisine çare bulmak için adeta yarışırken, virüsle ilgili yeni bilgiler gelmeye devam ediyor. Uzmanlar, virüse dair hala birçok belirsizlikle karşı karşıya. Bu nedenle hastaların tedavisinde her ihtimal değerlendiriliyor.
Şimdi de uzmanlar, koronavirüsün olası bir etkisine dair çok sayıda bildirim aldı: Saç dökülmesi. Indiana Üniversitesi Tıp Fakültesi’yle işbirliği yapan Dr. Natalie Lambert, kısa süre önce yayımlanan bir raporda söz konusu bildirimlere yer verdi.
Hakemli bir çalışma olmadığı belirtilen raporda şu açıklamalar yer aldı:
"Bu çalışmanın sonuçları, halk arasında ‘uzun süre taşıyanlar’ olarak bilinen, Kovid-19’un uzun süreli etkilerinden mustarip kişilerin bildirdiği deneyimleri içerir."
Cleveland Clinic’e göre koronavirüs vakaları genellikle iki gruba ayrılıyor. Hafif seyreden hastalıkta vakaların çoğu iki hafta içinde iyileşiyor. Hatalığı şiddetli geçiren hastalarda ise normale dönüş, üç ila 6 hafta sürebiliyor.
Öte yandan bu gruplardan birine dahil olmayan hastalar da bulunuyor. “Uzun süre taşıyanlar” diye bilinen bu Kovid-19 mağdurları, hastalığın etkilerini iki veya üç ay boyunca deneyimlemeye devam ediyor.
“Kovid-19’u ‘uzun süre taşıyanların’ anket raporu” başlıklı raporda da koronavirüsün çoklu vücut sistemleri üzerindeki etkileri açıklandı. Belgede “Beyin, tüm vücut, göz ve cilt semptomları da Kovid-19’u atlatan kişilerde sık görülen sağlık problemleri” ifadeleri yer aldı.
Bu belirtilerin yanı sıra, raporda şok edici bir belirtiden de bahsedildi. Buna göre ankete katılan 423 kişi, saçlarının döküldüğünü bildirdi.
Forbes’un haberine göre geçen hafta Cleveland Clinic de benzer bir rapor yayımlamıştı. Cleveland Clinic'ten dermatolog Shilpi Khetarpal, “İki ila üç ay önce Kovid-19’a yakalanan ve şu anda saçları dökülen hastalar görüyoruz” diye yazmıştı.
Dr. Khetarpal’a göre bu belirti, muhtemelen "telogen effluvium" ismi verilen dermatolojik bir rahatsızlıktan kaynaklanıyor. Söz konusu rahatsızlık “vücut sisteminin yaşadığı şoktan kaynaklanan geçici saç dökülmesine” yol açıyor. Bu rahatsızlığı tetikleyen durumlar arasında ameliyatlar, fiziksel veya psikolojik travmalar, enfeksiyonlar ve yüksek ateş gibi etmenler bulunuyor.
Kanada Saç Dökülmesi Vakfı Başkanı Dr. Jeff Donovan ise bunun muhtemelen geçici bir durum olduğunu söyledi. Donovan, konuyla ilgili şu ifadeleri kullandı:
"Hastaya bu durumdan kurtulacağına dair güvence vermenin önemli olduğunu düşünüyorum. Çünkü birçok hasta, özellikle kadınlar kel kalmaktan çok korkuyor. Bu saç dökülmesi geçecek ama durumun normale dönmesi zaman alıyor."
Saç dökülmesi, koronavirüsle ilgili olası bulgulardan yalnızca biri. Ancak Covid-19'un uzun vadeli sonuçlarının anlaşılmasına katkı sağlayacağı düşünülüyor.



Mavi köpekbalıklarının bukalemun gibi renk değiştirdiği keşfedildi

Fotoğraf: Wikimedia Commons
Fotoğraf: Wikimedia Commons
TT

Mavi köpekbalıklarının bukalemun gibi renk değiştirdiği keşfedildi

Fotoğraf: Wikimedia Commons
Fotoğraf: Wikimedia Commons

Yeni bir araştırmaya göre mavi köpekbalığının derisindeki benzersiz yapılar, bukalemun gibi renk değiştirebileceğine işaret ediyor.

Bu hafta Anvers'te düzenlenen Society for Experimental Biology konferansında sunulan çalışma, mavi köpekbalığının (Prionace glauca) derisindeki renkleri üreten küçük nano yapıları ortaya çıkardı. Köpekbalığının renginin sırrı, deriyi zırh gibi kaplayan pulların, dermal dentiküller diye bilinen pulpa boşluklarında saklı.

Çalışmada yer alan araştırmacılardan Viktoriia Kamska, "Mavi, hayvanlar alemindeki en nadir renklerden biri ve hayvanlar bunu üretmek için evrim boyunca çeşit çeşit benzersiz strateji geliştirdi. Bu da bu süreçleri bilhassa büyüleyici kılıyor" diyor.

Pulpa boşlukları içindeki guanin molekülü kristalleri, mavi reflektör görevi görüyor. Buna ek olarak melanin pigmenti içeren hücre bileşenleri diğer dalga boylarını emerek köpekbalığının karakteristik rengini üretiyor.

Dr. Kamska, "Bu bileşenler, aynalarla dolu torbaları ve siyah emicilerle dolu torbaları anımsatan şekilde ayrı hücrelerde toplanıyor ancak yakın ilişki içinde durarak birlikte çalışabiliyorlar" diye açıklıyor.

Melanin, belirli kalınlık ve aralıklara sahip guanin kristalleriyle işbirliği yaparak köpekbalığının derisindeki renk doygunluğunu artırıyor.

Bir diğer araştırmacı Mason Dean "Bu malzemeler bir araya getirilince, renk üretme ve değiştirmeyi sağlayan güçlü bir yetenek de ortaya çıkıyor" diyor.

Büyüleyici olan şey, kristalleri içeren hücrelerdeki küçük değişiklikleri gözlemleyerek bunların tüm organizmanın rengini nasıl etkilediğini görüp modelleyebilmemiz.

xsdfrgt
Mavi köpekbalığının dermal dentikülleri (Viktoriia Kamska)

Araştırma, renk üreten küçük yapıların biçimini, işlevini ve mimarisini tanımlayan gelişmiş görüntüleme teknikleri sayesinde mümkün oldu.

Dr. Dean "Rengi organizma düzeyinde, metre ve santimetre ölçeğinde incelemeye başladık ancak yapısal renk nanometre düzeyinde elde edildiğinden, bir dizi farklı yaklaşım kullanmamız gerekti" diyor.

Araştırmacılar daha sonra küçük deri yapılarındaki hangi yapısal parametrelerin, gözlemlenen görünümü üretmekten sorumlu olduğunu doğrulamak için bilgisayar simülasyonları kullandı.

Bu renk değişimi mekanizmasının, guanin kristal aralığını etkileyecek çevresel faktörler tarafından da yönlendirilebileceğini gösterdiler.

Dr. Dean, "Bu şekilde nem veya su basıncı değişiklikleri gibi basit bir şeyden kaynaklanan çok ince ölçekteki değişiklikler, vücut rengini değiştirebilir ve bu da hayvanın nasıl kamufle olacağını şekillendirir" ifadelerini kullanıyor.

Örneğin köpekbalığı daha derine yüzdüğünde, deriye daha fazla basınç uygulanması sonucu guanin kristallleri birbirine doğru itiliyor ve köpekbalığının rengi koyulaşarak çevresine daha iyi uyum sağlıyor.

Bu küçük yapıların davranış mekanizması köpekbalığının deri rengini de değiştiriyor olabilir. Dr. Dean şöyle diyor: 

Böylesine çok işlevli bir yapısal tasarım (yüksek hızlı hidrodinamik ve kamufle edici optik özellikleri birleştiren bir deniz canlısı yüzeyi) bildiğimiz kadarıyla daha önce görülmedi.

Independent Türkçe