عربي English Türkçe اردو فارسى
Logo
Son Haberler
ARAP DÜNYASI

İsrail ordusu, Hizbullah’a geri çekilme fırsatı vermek için Lübnan sınırındaki teyakkuz seviyesini düşürüyor

Yine de bir savaşın patlak verebileceği ihtimali göz ardı edilmiyor

İsrail-Lübnan sınırı yakınındaki İsrail askerleri. (Arşiv-Reuters)
İsrail-Lübnan sınırı yakınındaki İsrail askerleri. (Arşiv-Reuters)
    Tel Aviv/Şarku’l Avsat
TT
TT

İsrail ordusu, Hizbullah’a geri çekilme fırsatı vermek için Lübnan sınırındaki teyakkuz seviyesini düşürüyor

İsrail-Lübnan sınırı yakınındaki İsrail askerleri. (Arşiv-Reuters)
İsrail-Lübnan sınırı yakınındaki İsrail askerleri. (Arşiv-Reuters)

İsrail ordusu, savaş ihtimaline rağmen dün Lübnan sınır hattındaki teyakkuz derecesini düşürmeye ve Celile bölgesindeki askeri varlığını azaltmaya başladı. Tel Aviv’den bir askeri yetkilinin ifadelerine göre bu adım Hizbullah’a, İsrail’in Şam’a düzenlediği hava saldırısında ölen saha komutanı Ali Kamil Muhsin’in intikamını almak için yaptığı plandan geri adım atma fırsatı verdi.
İsrailli askeri yetkili Hizbullah’ın intikam almayı planladığını ve kendisine geri çekilmesi için fırsatı verilmesine rağmen intikam operasyonu düzenleme niyetini duyurduğunu aktardı. Yetkili sözlerini şöyle sürdürdü:
“Bugün Lübnan’da durum değişti ve Hizbullah ile müttefikleri Beyrut Limanı’ndaki korkunç patlamanın ardından Lübnan vatandaşları ve tüm dünya ile şiddetli bir krizin içerisine girdi. Yapılan tahminler bu olayın Hizbullah’ın İsrail’le savaşa girme isteğini kıracağına işaret ediyor. Lübnanlıların başına birçok talihsizlik geliyor. Hizbullah’a geri adım atma ve iç işleriyle ilgilenme fırsatı vermek istiyoruz.”
Savunma Bakanı Benny Gantz, Hizbullah’ın iç krizini İsrail’le savaşarak dışarı aktarmasının sonuçları hakkında uyarıda bulunarak böyle bir adıma ölümcül karşılık vermeye hazır olduğunu belirtti.
İsrail’in Lübnan ve Suriye ile olan kuzey sınırında Hizbullah’ın saldırısı ihtimaline karşı üç haftadır yüksek alarm seviyesinde olduğu biliniyor. Ordu tarafından dün akşam yapılan kısa açıklamada şu ifadeler kullanıldı:
“Durum, İsrail ordusu içinde değerlendirildi. Askeri araçların hareketlerine getirilen bazı kısıtlamalar kaldırıldı. Kuzey sınırında (Lübnan ile) kapalı olan bir dizi yol tekrar trafiğe açıldı ve bölgedeki askeri takviyeler de azaltıldı.”
Askeri kaynaklar, söz konusu kısıtlamaların gevşetilmesiyle birlikte sınır bölgelerine yakın beldelerdeki ana yollarda barikatların kaldırıldığını ve İsrail askeri araçlarının Hizbullah tarafından hedef alınma endişesiyle sınırın yakınındaki bölgelerde hareketlerini azalttığını teyit ettiler.
Diğer taraftan İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu dün ülkenin güneyindeki Hatzor Hava Kuvvetleri Üssü’nde bir güvenlik ziyareti yaparak İsrail Savunma Kuvvetleri (IDF) Genelkurmay Başkanı Aviv Kochavi ve Hava Kuvvetleri Komutanı Amikam Norkin’den güvenlik raporlarını dinledi. Özel olarak 105. “Akrep Filosu” mürettebatıyla görüştü ve Hava Kuvvetleri’nin elindeki ileri düzey araçların ve özel savaş araçlarının yer aldığı bir sergiyi ziyaret etti. Çatışmalar sırasında ve acil durumlarda yürütülen operasyonlarda görev pilotlar ve hava savunma unsurları ile görüştü.
Netanyahu söz konusu ziyaretinin ardından şu açıklamalarda bulundu:
“Hava Kuvvetleri, İsrail devletini saran, karşı karşıya olduğumuz tehditlere karşı tüm cephelerde yılmadan çalışıyor. Bu tehditlerin yüzde 95’i İran’dan geliyor. İran bizi yalnızca nükleer silahlar, hassas güdümlü füzeler ve roketlerle tehdit etmekle kalmıyor, aynı zamanda Lübnan, Gazze ve diğer bölgelerdeki uzantıları aracılığıyla tehdit ediyor. Gazze’dekiler de dahil olmak üzere İran’ın tüm uzantıları için şunu açıklığa kavuşturmak istiyorum; balon terörizminin çok ağır bir bedeli olacak. Buna göz yummayarak kendilerine ağır bir bedel ödetmek için harekete geçeceğiz. Bunu geçmişte yaptığımızı unutmamalılar. Çünkü şimdi de aynı şeyi yapacağız.”

Daha fazlasını oku

 
 
DÜNYA

Ortadoğu'da Dürziler: Gizemli doktrin ve önemli siyasi rol

Suriye’de bir cenaze sırasında Dürzi şeyhleri (AFP)
Suriye’de bir cenaze sırasında Dürzi şeyhleri (AFP)
TT
TT

Ortadoğu'da Dürziler: Gizemli doktrin ve önemli siyasi rol

Suriye’de bir cenaze sırasında Dürzi şeyhleri (AFP)
Suriye’de bir cenaze sırasında Dürzi şeyhleri (AFP)

Dürziler, dini ve sosyal gizliliğini korumaya çalışırken, Ortadoğu'da Lübnan, İsrail ve Suriye gibi yayıldığı ülkelerde siyasi roller oynayan bir azınlığı oluşturuyorlar.

Son birkaç gün boyunca, Güney Suriye'deki Suveyda şehrinde Dürzi milisler, Bedevi milislerle çatışmaya girdiler ve bunun sonucunda yaklaşık 100 kişi hayatını kaybetti. Suriye hükümeti güçleri salı günü Suveyda şehrine girip ateşkes ilan ederken, İsrail Suriye güçlerini hedef alan hava saldırıları düzenlediğini duyurdu. Zira Tel Aviv daha önce azınlık Dürzi halkını korumaya ve Güney Suriye'de asker konuşlandırmayı önlemeye çalışacağına söz vermişti.

Peki Dürziler kimdir ve inançları, siyaset ve toplumdaki rolleri hakkında ne biliyoruz?

Dini inançları

Dürzilik, 11’inci yüzyılın başında, İmamiye’den (İsna Aşeriye) sonra Şiiliğin ikinci en büyük dalı olan İsmâiliyye mezhebinin bir fırkasıdır.

Kendilerine Muvahhidun diyen Dürziler, Lübnan'daki en yüksek dini otorite olan el-Akl Şeyhliğinin web sitesine göre, “Bir ve tek olan, yeri ve göğü yaratan Allah’a” meleklerine, peygamber ve resullerine, ahiret gününe inanırlar.

Mezhep mensupları ile sınırlı olan öğretilerinin gizliliğini açıklar şekilde, ritüellerine aşina olan ve adının açıklanmasını istemeyen birinin AFP’ye vurguladığı gibi, Dürziler inançlarında “zahiri mesaj ile batini mesaj”ı temel alırlar.

Bahsi geçen kişi, tek tanrılı dinlerin uzun bağlamlarına dayanan, dini kavramları felsefe ile karıştırma yoluyla Platon'un fikirlerinden etkilenen, “Allah’ın gerçek tevhidinde olgun bir aşamaya” dayanan öğretilerden bahsediyor.

Dürzilik, sözde doğruluk, iman kardeşlerini koruma ve karşılıklı yardım, İblis'i ve bütün şer güçleri tanımama gibi yedi temel tavsiyeyi (esası) benimser ve reenkarnasyonun “mezhebin bir parçası” olduğuna inanır.

Dini günler

Dini günleri, diğer mezhepler ile aynıdır. Ek olarak, kurban bayramından önceki on gün boyunca yapılan günlük toplantılar vardır. Bu toplantılarda dini okumalar, bazı ibadetler, bazı şiirler ve manevi okumalar yapılır. Bunlar Muvahhid birisinin yerine getirmesi halinde gerçek tevhidi uygulamış kabul edileceği yedi esası pekiştirmektedir.

Aynı şekilde, Hicri yeni yılı ihya ederler ve herkes gücü yettiğince zekat öder.

Şeyhleri iman kardeşlerini koruma ve iletişimi koruma ilkesini yerine getirmek için perşembe-cuma gecesi ritüelleri ve ibadetleri eda etmek, dini okumalar yapmak amacıyla toplanırlar.

Mezhebin öğretileri mensupları arasında gizli kalır ve bazı karma evliliklerin varlığına rağmen, genellikle Dürzilerin kendilerine mezhep mensuplarının dışında hayat arkadaşı seçmeleri hoş karşılanmaz.

Yayıldıkları bölgeler

Dindar erkeklerinin siyah kıyafetler giyinip başlarına beyaz sarık sardıkları, kadınlarının ise yine siyah kıyafetler giyip, başlarını ve yüzlerinin bir kısmını örten beyaz bir başörtü taktıkları Dürzilerin sayısının 1 milyondan fazla olduğu tahmin ediliyor.  

Dürzi mezhebi mensupları çoğunlukla Lübnan, Suriye, Filistin toprakları ve Ürdün'deki dağlık bölgelerde yoğun bir şekilde yaşıyorlar.

Suriye'deki nüfuslarının 700 bin olduğu tahmin ediliyor ve çoğu kaleleri sayılan Suveyda şehrinin bulunduğu ülkenin güneyinde yaşıyor. Ayrıca Şam kırsalındaki Ceramana ve Sahnaya ilçeleri ile ülkenin kuzeybatısındaki Idlib'de sınırlı sayıda bulunuyorlar.

Lübnan'da sayılarının yaklaşık 200 bin olduğu tahmin ediliyor ve yoğun olarak ülkenin merkezindeki dağlarda, özellikle de Şuf, Aliya ve el-Metn el-Ala bölgelerinde, ayrıca Cebel el-Şeyh’in batı eteklerindeki Hasbaya ve Raşiya gibi bölgelerde yaşıyorlar.

İsrail'de ise Celile, Karmel Dağı ve işgal altındaki Golan Tepeleri'nde 20'den fazla köyde dağınık bir şekilde yaşıyorlar. Merkezi İstatistik Bölümü'ne göre, İsrail vatandaşlığına sahip olanların sayısı 153 bin. Ek olarak, Golan'da yaşayan yaklaşık 23 bin Dürzi’nin büyük çoğunluğu kalıcı İsrail ikametgah belgesine sahip.

İsrail'deki Dürzi Mirası Merkezi'ne göre, İsrail mezhebi “kendi mahkemeleri ve bağımsız manevi liderliği ile tek başına bir oluşum olarak” tanıyor.

Tarihçi Sami Nesib Makarem, “Dürzi İnancı” adlı kitabında, özellikle Lübnan ve Kuzey Suriye'deki bazı Dürzilerin “16. yüzyıldan itibaren Cebel-i Havran'a göç ettiğini” ve bölgenin “Cebel-i Dürzi” olarak anılmaya başladığını belirtiyor.

Buradan bazıları, özellikle kuzeyde yaklaşık 15 bin ila 20 bin Dürzi'nin yaşadığı Ürdün'e göç etti.

Az sayıda Dürzi de Latin Amerika, Güneydoğu Asya ve Avustralya gibi dünyanın çeşitli bölgelerine ve ayrıca Amerika Birleşik Devletleri, Kanada ve Meksika'ya göç etti.

Sosyal ve politik rol

Dürziler, farklı ülkelere yayılmalarına rağmen yakın bağlarını sürdürmeye çalıştılar.

Beyrut Amerikan Üniversitesi'nden tarihçi Profesör Makram Rabah, Dürziler, Maruniler ve Lübnan Dağı'ndaki çatışmalar üzerine yazdığı bir diğer kitapta şu açıklamayı yapıyor: “Karma evlilikler ve Dürziler arasında ilişkiler var ve din adamları bu ilişkinin sürdürülmesinde önemli bir rol oynuyorlar. Sınırlar çizilmiş olsa da, Dürziler onları gerçekte tanımadılar.”

Makram'a göre, bir azınlık olmalarına rağmen, Ortadoğu'da Dürziler “bölgenin siyasi ve sosyal yaşamında, ekonomik ve sosyal meselelerinde önemli ve bazen öncü bir rol” oynadılar.

Bu durum genellikle, azınlığın rolünü, büyüklüğünün ötesinde şekillendirmede önemli bir etkiye sahip olan feodal liderlerden veya aile liderlerinden kaynaklanıyordu.

Örneğin Lübnan'da lider Kemal Canbolat, 1950'lerden iç savaşın başlangıcı (1975-1990) ve 1977'deki suikastına kadar önemli bir siyasi rol oynadı.

Suriye'de Fransız manda yönetimi, 1921'de Cebel el-Dürzi bölgesine idari bağımsızlık verdi ve bu statü 1937'ye kadar devam etti. Ancak bu dönemde, en önde gelen Dürzi liderlerinden biri olan Sultan Paşa el-Atraş, 1925'te Fransızlara karşı patlak veren büyük bir ayaklanmaya liderlik etti.

İsrail'e gelince, Makram Rabah, Dürzilerin “devlete tamamen entegre olduklarını ve orduda görev yaptıklarını, bunun da onlara devlet nezdinde daha fazla nüfuz sağladığını” açıklıyor.

Suriye'de çatışmanın patlak vermesinin ardından Dürziler, kendilerini çatışmadan ve sonuçlarından uzak tuttular. Birkaç istisna dışında, genellikle rejime karşı silahlanmadılar veya muhalefete katılmadılar. Bulundukları bölgelerde çeşitli silahlı grupların parçası olan Dürziler, Beşşar Esed'in devrilmesinden sonra iktidara gelen yeni yetkililerle henüz bir anlaşmaya varamadılar.

Nisan ayı sonlarında Şam kırsalındaki iki bölgede patlak veren ve Suveyda'ya uzanan çatışmalar, Dürzi milisler ile güvenlik güçlerinin de aralarında olduğu en az 119 kişinin ölümüne yol açtı. Bu kanlı çatışmaya İsrail hava saldırılarıyla müdahale etti ve Şam’ı, Dürzilere zarar verilmemesi konusunda uyardı.

Nadir görülen bir siyasi ayrışmayla, Dürziler arasında son olaylara ilişkin tutumlar farklılaştı. Kemal Canbolat’ın oğlu Lübnanlı lider Velid Canbolat, Dürzileri Müslümanlar ile “sonsuz bir savaşa” sürüklemek konusunda uyarıda bulunurken, dini otoriteler ve Suriyeli Dürzi askeri gruplar, Dürzilerin ülkenin “ayrılmaz bir parçası” olduğunu vurguladılar.Şarku'l Avsat'ın Independet Arabia'dan aktardığı analize göre buna karşılık, Suriyeli din adamları ve İsrail’deki Dürzilerin dini lideri Şeyh Muvaffak Tarif, İsrail'e Suriye Dürzilerini koruma çağrısında bulundular.

Rabah, bu tarafların “farklı ajandalara sahip olduğunu ve daha da önemlisi, üç ülkeye uzanan bir nüfuz mücadelesi olduğunu” belirtti.