ABD Fransa’nın Hizbullah ile yakınlaşmasından endişeli

2010 yılında Hizbullah milisleri (AP)

Lübnan hükümetinin öfkeli halkın veya ‘siyasi elitlerin’ baskısı altında istifa etmesi sonrasında Başbakan Hassan Diyab’ın, Beyrut limanındaki patlamayı takiben yaşanan olayları mevcut boyutundan daha yanlış bir şekilde okuduğu açıkça görülmüş oldu.
Temsilciler Meclisi Başkanı Nebih Berri’nin kotasından Maliye Bakanı seçilen Gazi Vezni’nin istifasını sunacağını sızdırmasından bu yana Lübnanlı siyasi elitlerin, Diyab hükümetinden desteğini çektiği belirtildi.
Bu çerçevede Washington’daki bazı kesimler, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’un hükümetin durumunu yeniden düzenlemek için ABD Başkanı Donald Trump yönetimi ile Beyrut’a yönelik siyasi eylemini koordine ettiğini belirtti. Ancak Washington, Lübnan’daki durumdan, doğrudan mevcut siyasi elitlerin sorumlu olduğunu düşündüğü gerekçesiyle en azından bu aşamada ‘ulusal birlik hükümetinin’ kurulmasını desteklemediğini vurguladı.
Bu çevreler, ister Trablus’ta isterse de Beyrut’ta olsun Ankara’nın aktif diplomasi yürüttüğüne dikkati çekti. ABD ve Fransa, Türkiye’nin Lübnan’daki siyasi boşluğu doldurmaya çalışarak nüfuzunu arttırmasından endişe ederken, İran’ın da açık ya da gizli koordinasyon halinde ülkedeki İslamcı gruplarla ilişkilerini derinleştirebileceğine dikkati çekiyor. Bu ABD’li çevrelere göre korkunç siyasi sonuçlara yol açabilir. Bu çerçevede söz konusu ABD çevreleri, Körfez ülkelerinin Lübnan’da yeniden güçlenmesi ve Lübnanlılarla iletişim kanallarının sağlanması çağrısında bulunuyor.
Washington, büyük bir bölgesel çözümün olgunlaştırılması beklentisiyle, bazılarının ‘kurtarma hükümeti’ olarak isimlendirebileceği ‘tarafsız’ bir hükümet kurma konusunda uzlaşı çabalarını sürdürmek için Fransa’ya yönelik ısrarını sürdürüyor. ABD’deki söz konusu çevreler, Washington’un, (ABD’nin Özel Temsilcisi David Hale’nin bu hafta Beyrut’ta ele alacağı bir mesele olarak) İsrail ile kara ve deniz sınırları çizmek için Şii ikilinin uzlaşısına ulaştığına inanıyor. Ancak ABD’nin, Fransa’nın başta Hizbullah olmak üzere Lübnanlı taraflarla gerçekleştirdiği söylenen görüşmelere karşı ihtiyatlı davrandığı belirtiliyor.
Fransa, 17 Ekim’den bu yana Lübnan’da art arda sokak hareketleri ve son olarak limandaki patlama sonra patlak veren olaylar nedeniyle, ayrıca Uluslararası Mahkeme’nin eski Başbakan Refik Hariri suikastına ilişkin sonuçlarını yakın zamanda açıklayacak ve Acil Durum Kuvvetleri’nin bu ay yenilenecek olması dolayısıyla Hizbullah’ın savunma haline geçtiği kanaati taşıyor. Ancak Washington, ülkenin Hizbullah’a devredilmesine ilişkin bir anlaşmayı kabul etmiyor. Aynı şekilde İran ile ‘sadece nükleer hedeflerini değil, aynı zamanda bölgedeki istikrarsızlaştırıcı davranışını da terk etmesini şart koştuğu’ büyük bir anlaşmanın parçası olmaması halinde, Washington’un bu çözümü kabul etmesi de zor görünüyor.
ABD’deki aynı çevreler, şu andan bu yılın sonuna kadar beklenebilecek durumun, yalnızca uluslararası kurumlarla sağlanabilecek olan insani yardım köprüsü aracılığıyla yaşam koşullarının çökmesini durduran bir hükümetin kurulmasını engellemediğine inanıyor.
Beyrut’un yeniden inşasıyla ilgili araştırmalara gelince maliyetin 15 milyar dolara ulaşabileceği belirtildi. Bu konu ise Suriye’den Irak’a kadar zarar gören bölgedeki diğer yeniden yapılanma meseleleri dolayısıyla bu yılın sonuna kadar ertelenmiş bir mesele olarak görülüyor.