Uluslararası toplum BAE-İsrail anlaşmasını memnuniyetle karşılarken Filistin liderliği anlaşmaya karşı

İngiltere Başbakanı Boris Johnson
İngiltere Başbakanı Boris Johnson
TT

Uluslararası toplum BAE-İsrail anlaşmasını memnuniyetle karşılarken Filistin liderliği anlaşmaya karşı

İngiltere Başbakanı Boris Johnson
İngiltere Başbakanı Boris Johnson

Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ile İsrail arasında tam ilişki kurulmasına yönelik bir anlaşmanın duyurusu, Ortadoğu'daki barış sürecini ilerletmek için bir fırsat olarak görülmesi sebebiyle uluslararası toplum tarafından büyük memnuniyetle karşılandı. Mısır, İsrail'in Filistin topraklarını ilhak planını durdurmadaki başarısına dikkat çekerken, Filistin Yönetimi, Hamas ve İran İsrail-BAE anlaşmasını reddettiklerini açıkladı.
Reuters haber ajansına göre, Birleşmiş Milletler (BM)  Sözcüsü, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in Ortadoğu bölgesinde barış ve güvenliği teşvik edebilecek her türlü girişimi' memnuniyetle karşıladığını belirttiğiini aktardı.
ABD’nin Demokrat Parti Başkan adayı Joe Biden, anlaşmayı “cesur bir adım” olarak dikkate aldığını belirterek, anlaşmayı tarihi bir adım  olarak nitelendirdi.
İngiltere Başbakanı Boris Johnson anlaşmayı memnuniyetle karşıladı. Konuyla ilgili Twitter hesabından açıklama yapan Johnson, “BAE ve İsrail'in ilişkileri normalleştirme kararı çok güzel bir haber” ifadelerini kullandı. Johnson ayrıca, “Batı Şeria'daki ilhakın daha fazla ilerlemeyeceğinden çok umutluydum ve bugünkü ilhak planlarını askıya alma anlaşması, daha barışçıl bir Ortadoğu'ya giden yolda iyi bir adımdır” dedi.
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es Sisi ise; BAE, ABD ve İsrail'in,  İsrail'in Filistin topraklarını ilhakına son vermesini öngören üçlü açıklamasından duyduğu memnuniyeti dile getirdi. Sisi Twitter hesabından, “ABD, BAE ve İsrail arasında İsrail'in Filistin topraklarında ilhak planını durdurma ve Ortadoğu'ya barış getirecek adımlar atma anlaşmasına ilişkin üçlü ortak açıklamayı büyük bir ilgi ve takdirle izledim. Anlaşmaya taraf o olanların bölgemiz için refah ve istikrarı sağlama çabalarına değer veriyorum” ifadelerini kullandı.
Filistin anlaşmaya karşı
Diğer yandan Filistin yönetimi ise anlaşmayı reddederek, Arap Birliği'nin yanı sıra İslam İşbirliği Teşkilatı'nın da (İİT)  anlaşmayı reddetmesi için acil bir oturum çağrısında bulundu.
Filistin liderliği, Devlet Başkanı Mahmud Abbas'ın başkanlığında gerçekleşen olağanüstü toplantının ardından anlaşmayı şaşırtıcı olarak niteleyerek, anlaşmanın Arap barış girişimini, Arap ve İslam zirvelerinin kararlarını, uluslararası meşruiyeti ve Filistin halkına yönelik saldırganlığın yanı sıra başta Kudüs ve 4 Haziran 1967 sınırlarında bağımsız Filistin devleti olmak üzere Filistin haklarını ve kutsalını baltaladığı bildirildi.
Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) İcra Komitesi üyesi Hanan Aşravi, İsrail’in BAE ile ilişkilerini normalleşmeyi sağlayarak ödül kazandığını söyledi.
Anlaşma El Fetih yetkilileri tarafından da tepkiyle karşılandı. Fetih Hareketi Merkez Komitesi Üyesi Abbas Zeki anlaşmanın “Filistin davasına yönelik ulusal, dini ve insani sorumluluklardan vazgeçilmesi” olduğuna dikkati çekti. Merkez Komite Üyesi Cemal Muhaysin ise, BAE'nin yaptığı şeyin, Filistin konusundaki ortak Arap tutumundan ayrılmak olduğunu ileri sürerek, Arap Barış Girişimi’nin, İsrail ile ilişkilerin normalleşmesinin, başkenti Doğu Kudüs olan 4 Haziran 1967 sınırlarında bağımsız bir Filistin devletinin kurulmasına ve uluslararası meşruiyet kararlarına uygun olarak Filistin mülteci sorununa adil bir çözüm bulunmasına kadar gerçekleşmeyeceğini belirtti.
Öte yandan Hamas Sözcüsü Fevzi Berhum, anlaşmanın tehlikeli olduğunu ve bunun işgalin Filistin halkına karşı işlediği suçlar ve ihlaller adına verilmiş bir ödül olarak kabul edildiğini dile getirdi. Berhum açıklamasında, işgalciler ile her türlü normalleşmeyi kınıyoruz vurgusu yaptı.
Filistin İslami Cihad Hareketi ise, İsrail ile BAE arasındaki normalleşmenin çatışmanın gerçeklerini değiştirmeyeceğini, aksine işgali daha terörist hale getireceği değerlemdirmesinde bulundu.
Şarku’l Avsat’ın Tasnim haber ajansından aktardığı habere göre ise İran yönetimi, BAE ve İsrail arasında gerçekleşen anlaşmayı ‘utanç verici’ olarak nitelendirdi.



Hamas: Gazze’ye ve işgal altındaki topraklara her türlü vesayeti reddediyoruz

Gazze şehrinin doğusundaki El-Tuffah mahallesinde yıkılmış bir bina (EPA)
Gazze şehrinin doğusundaki El-Tuffah mahallesinde yıkılmış bir bina (EPA)
TT

Hamas: Gazze’ye ve işgal altındaki topraklara her türlü vesayeti reddediyoruz

Gazze şehrinin doğusundaki El-Tuffah mahallesinde yıkılmış bir bina (EPA)
Gazze şehrinin doğusundaki El-Tuffah mahallesinde yıkılmış bir bina (EPA)

Hamas, bugün (pazar) yaptığı açıklamada, Gazze Şeridi üzerinde her türlü vesayet ve manda uygulamasını reddettiğini duyurdu. Hareket, yayımladığı bildiride, “Gazze’ye yönelik her türlü vesayet ve mandayı reddediyoruz. İşgal altındaki topraklarımızın herhangi bir karışı üzerinde de vesayeti kabul etmiyoruz; zorla yerinden etme girişimleri ve Gazze’nin yeniden mühendisliğine yönelik çabalarla uyumlu adımlara karşı uyarıyoruz” ifadelerini kullandı.

Açıklamada, “Ulusal birliğin sağlanması ve ulusal uzlaşı inşa edilmesi için seferber olunması, işgalin ve onu destekleyenlerin planlarıyla yüzleşmenin tek yoludur” denildi.

Hamas, arabuluculara ve ABD yönetimine de çağrıda bulunarak, İsrail’e baskı yapılmasını, anlaşmanın maddelerini uygulamaya zorlanmasını ve anlaşmaya yönelik süregelen ve sistematik ihlallerinin kınanmasını talep etti.

gth
Trump'ın planına göre Gazze'den çekilmenin aşamalarını gösteren harita (Beyaz Saray)

Öte yandan dün İsrailli yetkililer, ABD yönetiminin Gazze’de savaşı sona erdirmeyi hedefleyen planın ikinci aşamasını şekillendirmek üzere çalıştığını ve çok uluslu uluslararası bir gücün gelecek aydan itibaren Gazze’de göreve başlamasının planlandığını açıkladı.

Şarku’l Avsat’ın İsrail Kamu Yayın Kurumu’ndan (Kan 11) aktardığı habere göre Amerikalı yetkililer bu bilgileri son günlerde yapılan görüşmelerde İsrailli muhataplarına iletti.

ABD planına göre, barış komitesinin başkanlığını Birleşmiş Milletler’in eski Orta Doğu Özel Temsilcisi Nikolay Mladenov’un üstlenmesi, Gazze’de konuşlandırılması öngörülen uluslararası gücün komutasının ise bir ABD’li general tarafından yürütülmesi öngörülüyor.

Amerikalı yetkililere göre söz konusu gücün; güvenlik istikrarının korunması, geçiş sürecinin güvence altına alınması ve askeri operasyonların durmasının ardından Gazze’de yeni siyasi ve idari düzenlemelere zemin hazırlanması gibi görevler üstlenmesi planlanıyor.


İsrail tarafından tutulan 23 Lübnanlı mahkumun belgeleri

İsrail tarafından rehin tutulan Lübnanlı mahkumların aileleri Beyrut şehir merkezinde oturma eylemi düzenledi (EPA)
İsrail tarafından rehin tutulan Lübnanlı mahkumların aileleri Beyrut şehir merkezinde oturma eylemi düzenledi (EPA)
TT

İsrail tarafından tutulan 23 Lübnanlı mahkumun belgeleri

İsrail tarafından rehin tutulan Lübnanlı mahkumların aileleri Beyrut şehir merkezinde oturma eylemi düzenledi (EPA)
İsrail tarafından rehin tutulan Lübnanlı mahkumların aileleri Beyrut şehir merkezinde oturma eylemi düzenledi (EPA)

Lübnanlı Esirler ve Serbest Bırakılan Tutukluların Temsilciler Komitesi, İsrail tarafından tutulan Lübnanlı esirler dosyasını aktif hale getirilmesi, siyasi ve diplomatik önceliklerin en başına yerleştirmesi çağrısında bulundu. Bu çağrı, aralarında on yıllardır tutuklu bulunan 3 kişi de olmak üzere 23 Lübnanlı esirin yanı sıra son savaş sırasında ve sonrasında tutuklanan yeni esirler ve akıbeti hala bilinmeyen 42 kayıp kişi dikkate alınarak yapıldı.

Bu, ilgili makam tarafından Lübnan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Joseph Avn'a gönderilen resmi bir muhtıra ile dile getirildi. Bu konuda diplomatik, hukuki ve insani yardım da dahil olmak üzere kapsamlı bir ulusal yaklaşımın benimsenmesi ve yetkili uluslararası kurumlar aracılığıyla uluslararasılaştırılması çağrısında bulunuldu.

On yıllardır tutsaklar

Muhtıraya göre, üç Lübnanlı tutsak savaş öncesinden beri İsrail tarafından tutuluyor; biri 1978'den beri, ikincisi 1981'den beri ve üçüncüsü 2005'ten beri. Buna karşılık, son aşamada belgelenen tutsak sayısı 20 yeni tutsağa yükseldi; bunların 11'i Ekim 2024'teki askeri çatışma sırasında, 9'u ise Kasım 2024'teki büyük savaşın sona ermesinden sonra yakalanan sivillerdi.

Komisyon, yeni tutsakların, askeri operasyonlar bağlamı dışında ve bazı durumlarda doğrudan yaralanmaların ardından, balıkçılar, çobanlar, işçiler ve bir belediye polis memurunun dahil olduğu ayrı olaylarda kaçırıldığını belirtti.

d
Beyrut şehir merkezindeki ESCWA binasının önünde İsrail tarafından gözaltına alınan Lübnanlı tutukluların fotoğrafları sergileniyor (EPA)

Muhtırada ayrıca, aralarında öldürülenlerin de bulunduğu 42 kişinin kayıp olduğu ve İsrail'in Uluslararası Kızılhaç Komitesi ile herhangi bir iş birliği yapmaması nedeniyle cesetlerinin İsrail tarafından tutulup tutulmadığının bugüne kadar bilinmediği ifade edildi.

İhlal iddiaları ve harekete geçme talepleri

Komisyon, İsrail'i Uluslararası Kızılhaç ile iş birliği yapmayı reddetmeye devam etmekle, mahkumları ziyaret etmeyi engellemekle veya durumları hakkında bilgi vermeyi önlemekle suçladı. Son zamanlarda serbest bırakılan Filistinli mahkumların ifadelerine dayanarak, Lübnanlı mahkumların fiziksel ve psikolojik işkenceye, yiyecek ve sudan mahrum bırakılmaya, kasıtlı tıbbi ihmale ve özellikle yaralı olanlar için aşağılayıcı ve onur kırıcı muameleye maruz kaldıklarını vurguladı.

sdgt
İsrail tarafından esir tutulan Lübnanlı mahkumların akrabaları ve aileleri, Beyrut şehir merkezinde oturma eylemi düzenleyerek fotoğraflarını sergilediler (EPA)

Komisyon, Cumhurbaşkanlığı ve hükümete, yemin konuşmasında ve bakanlar açıklamasında belirtilen, tutuklular meselesinin ulusal bir öncelik olarak ele alınması yönündeki hususun, Dışişleri Bakanlığı tarafından Arap ve uluslararası düzeylerde, Birleşmiş Milletler ve Uluslararası Kızılhaç Komitesi ile koordinasyon içinde, ilgili Birleşmiş Milletler mekanizmalarından yararlanılarak ve dosyayı takip edecek bağımsız bir ulusal komite kurularak derhal hayata geçirilmesi çağrısında bulundu.


Hizbullah, uluslararası yaptırımlardan kaçınmak için mali yapısını yeniden düzenliyor

Beyrut'un güney banliyölerinde bulunan Karz-ı Hasen Vakfı'na ait binalardan biri (AP)
Beyrut'un güney banliyölerinde bulunan Karz-ı Hasen Vakfı'na ait binalardan biri (AP)
TT

Hizbullah, uluslararası yaptırımlardan kaçınmak için mali yapısını yeniden düzenliyor

Beyrut'un güney banliyölerinde bulunan Karz-ı Hasen Vakfı'na ait binalardan biri (AP)
Beyrut'un güney banliyölerinde bulunan Karz-ı Hasen Vakfı'na ait binalardan biri (AP)

Hizbullah, uluslararası ve yerel yaptırımlardan ve kapatılması yönündeki baskılardan kaçmak için, Karz-ı Hasen Vakfı adlı mali kolunu parçalara ayırmaya başladı. Bu amaçla, Karz-ı Hasen’in eskiden güvendiği altın teminatına alternatif olarak, taksitler halinde altın satışı yapan bir kurum kurdu; bu girişim "yasal konumlandırma politikası" olarak görülüyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan finans kaynakları, bu önlemin ABD Hazine Bakanlığı'nı tatmin etmesinin pek olası olmadığını, Bakanlığın Lübnan'dan kurumu kapatmasını ve para sektöründeki kontrolsüz faaliyetlere son vermesini talep ettiğini belirtti. Kaynaklar, "Temel sorun devam ettiği sürece, şekli değiştirmek Amerikalıları tatmin etmeyecektir" değerlendirmesinde bulundu.

Bu sırada, Lübnan'ın güneyindeki Litani Nehri'nin güneyinde, Lübnan ve İsrail orduları arasında dolaylı bir çatışma yaşandı. İsrail, Lübnan ordusunun sabah saatlerinde arama yaptığı bir bina için tahliye uyarısı verdi. İletişim sayesinde bombardıman "geçici olarak" durduruldu, ancak ordu binayı tekrar aradı ve içinde herhangi bir silah bulamadı.