Uluslararası toplum BAE-İsrail anlaşmasını memnuniyetle karşılarken Filistin liderliği anlaşmaya karşı

İngiltere Başbakanı Boris Johnson
İngiltere Başbakanı Boris Johnson
TT

Uluslararası toplum BAE-İsrail anlaşmasını memnuniyetle karşılarken Filistin liderliği anlaşmaya karşı

İngiltere Başbakanı Boris Johnson
İngiltere Başbakanı Boris Johnson

Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ile İsrail arasında tam ilişki kurulmasına yönelik bir anlaşmanın duyurusu, Ortadoğu'daki barış sürecini ilerletmek için bir fırsat olarak görülmesi sebebiyle uluslararası toplum tarafından büyük memnuniyetle karşılandı. Mısır, İsrail'in Filistin topraklarını ilhak planını durdurmadaki başarısına dikkat çekerken, Filistin Yönetimi, Hamas ve İran İsrail-BAE anlaşmasını reddettiklerini açıkladı.
Reuters haber ajansına göre, Birleşmiş Milletler (BM)  Sözcüsü, BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in Ortadoğu bölgesinde barış ve güvenliği teşvik edebilecek her türlü girişimi' memnuniyetle karşıladığını belirttiğiini aktardı.
ABD’nin Demokrat Parti Başkan adayı Joe Biden, anlaşmayı “cesur bir adım” olarak dikkate aldığını belirterek, anlaşmayı tarihi bir adım  olarak nitelendirdi.
İngiltere Başbakanı Boris Johnson anlaşmayı memnuniyetle karşıladı. Konuyla ilgili Twitter hesabından açıklama yapan Johnson, “BAE ve İsrail'in ilişkileri normalleştirme kararı çok güzel bir haber” ifadelerini kullandı. Johnson ayrıca, “Batı Şeria'daki ilhakın daha fazla ilerlemeyeceğinden çok umutluydum ve bugünkü ilhak planlarını askıya alma anlaşması, daha barışçıl bir Ortadoğu'ya giden yolda iyi bir adımdır” dedi.
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es Sisi ise; BAE, ABD ve İsrail'in,  İsrail'in Filistin topraklarını ilhakına son vermesini öngören üçlü açıklamasından duyduğu memnuniyeti dile getirdi. Sisi Twitter hesabından, “ABD, BAE ve İsrail arasında İsrail'in Filistin topraklarında ilhak planını durdurma ve Ortadoğu'ya barış getirecek adımlar atma anlaşmasına ilişkin üçlü ortak açıklamayı büyük bir ilgi ve takdirle izledim. Anlaşmaya taraf o olanların bölgemiz için refah ve istikrarı sağlama çabalarına değer veriyorum” ifadelerini kullandı.
Filistin anlaşmaya karşı
Diğer yandan Filistin yönetimi ise anlaşmayı reddederek, Arap Birliği'nin yanı sıra İslam İşbirliği Teşkilatı'nın da (İİT)  anlaşmayı reddetmesi için acil bir oturum çağrısında bulundu.
Filistin liderliği, Devlet Başkanı Mahmud Abbas'ın başkanlığında gerçekleşen olağanüstü toplantının ardından anlaşmayı şaşırtıcı olarak niteleyerek, anlaşmanın Arap barış girişimini, Arap ve İslam zirvelerinin kararlarını, uluslararası meşruiyeti ve Filistin halkına yönelik saldırganlığın yanı sıra başta Kudüs ve 4 Haziran 1967 sınırlarında bağımsız Filistin devleti olmak üzere Filistin haklarını ve kutsalını baltaladığı bildirildi.
Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) İcra Komitesi üyesi Hanan Aşravi, İsrail’in BAE ile ilişkilerini normalleşmeyi sağlayarak ödül kazandığını söyledi.
Anlaşma El Fetih yetkilileri tarafından da tepkiyle karşılandı. Fetih Hareketi Merkez Komitesi Üyesi Abbas Zeki anlaşmanın “Filistin davasına yönelik ulusal, dini ve insani sorumluluklardan vazgeçilmesi” olduğuna dikkati çekti. Merkez Komite Üyesi Cemal Muhaysin ise, BAE'nin yaptığı şeyin, Filistin konusundaki ortak Arap tutumundan ayrılmak olduğunu ileri sürerek, Arap Barış Girişimi’nin, İsrail ile ilişkilerin normalleşmesinin, başkenti Doğu Kudüs olan 4 Haziran 1967 sınırlarında bağımsız bir Filistin devletinin kurulmasına ve uluslararası meşruiyet kararlarına uygun olarak Filistin mülteci sorununa adil bir çözüm bulunmasına kadar gerçekleşmeyeceğini belirtti.
Öte yandan Hamas Sözcüsü Fevzi Berhum, anlaşmanın tehlikeli olduğunu ve bunun işgalin Filistin halkına karşı işlediği suçlar ve ihlaller adına verilmiş bir ödül olarak kabul edildiğini dile getirdi. Berhum açıklamasında, işgalciler ile her türlü normalleşmeyi kınıyoruz vurgusu yaptı.
Filistin İslami Cihad Hareketi ise, İsrail ile BAE arasındaki normalleşmenin çatışmanın gerçeklerini değiştirmeyeceğini, aksine işgali daha terörist hale getireceği değerlemdirmesinde bulundu.
Şarku’l Avsat’ın Tasnim haber ajansından aktardığı habere göre ise İran yönetimi, BAE ve İsrail arasında gerçekleşen anlaşmayı ‘utanç verici’ olarak nitelendirdi.



Suriye: Gürültünün ortasında hukuk devleti talepleri

Fotoğraf: SANA
Fotoğraf: SANA
TT

Suriye: Gürültünün ortasında hukuk devleti talepleri

Fotoğraf: SANA
Fotoğraf: SANA

Aliya Mansur

Yeni Suriye ulusal logosunun (görsel kimlik) lansman töreni, Suriye'deki her etkinlik gibi Suriyeliler arasında geniş çaplı bir tartışmanın eşlik ettiği, etkileyici ve güzel bir etkinlikti. Suriye Devlet Başkanı Ahmed eş-Şara'nın katıldığı Halk Sarayı'ndaki görkemli törene, “Suriye Demokratik Güçleri”nin kontrolü altındaki Rakka ve Haseke hariç olmak üzere Suriye'nin çeşitli bölgelerinde aynı anda düzenlenen kutlamalar eşlik etti. Gösteriler ve sloganlar Suriye devriminden sahneleri çağrıştırdı.

Şara'nın tören sırasında yaptığı etkileyici konuşma Suriye'nin birliğinin ve çeşitliliğinin altını çizdi ama daha tören bitmeden önce Suriyeliler arasında şu tartışma başlamıştı; bu ulusal logo gerçekten Suriyeli mi yoksa başka ülkelerden “ilham mı” alındı? Bazıları bunun bir alkollü içecek şirketnin ticari logosu olduğunu söyleyecek kadar şüphelerinde ileri gittiler.

Suriye şahininin “çalıntı” olduğu suçlamaları - ki bu kesinlikle doğru değil - ve bunlara verilen karşılıklar arasında meselenin özü neredeyse kayboldu. Oysa meselenin özü şu: Nasıl bir Suriye istiyoruz? Hukuk devleti olan bir Suriye mi yoksa halkın ruh hallerinin dalgalanmalarına tabi bir Suriye mi?

Konuya ilişkin yorumunda Anayasa Bildirgesi Taslağı Komitesi üyesi Dr. Ahmed el-Karbi, resmi logoların kabulü tartışılırken yasal temellere dayanmanın gerekliliğini vurguladı. Anayasa Bildirgesi'nin 5. maddesinde açıkça “devletin logosu kanunla belirlenir” ifadesinin yer aldığına ve hukuka dayalı bir devletin anayasal çerçevelere uygun olarak onaylanmamış bir logoya indirgenemeyeceğine işaret etti.

Suriye'deki tartışma ve çekişmenin özü bu olmak yerine, bazı Suriyeliler binlerce yıllık Suriye anıtlarına kazınmış olan Suriye şahininin kökeni ve sembolizmiyle ilgili suçlamalarda bulunmakla meşgul oldular.

Esed rejiminin devrilmesinden ve Şara'nın yönetime gelmesinden bu yana, Suriye halkı hükümetin, özellikle de Başkan Şara'nın her eylemini mutlak biçimde destekleyenler ile hükümetin yaptığı her eylemi veya açıklamayı mutlak biçimde reddedenler arasında bölündü. İki grup arasında, bir şeyleri düzeltmek amacıyla eleştirenlerin ve teşvik etmek amacıyla destekleyenlerin sesleri kayboldu.

Esed rejiminin devrilmesinden bu yana 7 ay geçti ve yeni otoritenin en belirgin özelliği Suriyelilerle ilişkilerinde şeffaf olmamak

Şarku'l Avsat'ın Al Majalla'dan aktardığı analize göre Esed rejiminin devrilmesinden bu yana yedi ay geçti ve yeni otoritenin en belirgin özelliği Suriyelilerle ilişkilerinde şeffaf olmamak. Bu da yorumlara kapıyı açıyor ve Suriye halkının doğasını ve doğruluğunu bilinmediği söylentilerin yayılmasına katkıda bulunuyor.

17 Mayıs'ta Suriye Cumhurbaşkanlığı, eski rejim tarafından işlenen ihlallerle ilgili gerçekleri ortaya çıkarmak, sorumlularından hesap sormak, mağdurlara tazminat ödemek ile görevli bir geçiş adaleti komisyonu kurulacağına dair bir kararname yayınladı. Kararname, Abdulbasıt Abdullatif'in komisyon başkanı olarak atanmasını ve duyuru tarihinden itibaren 30 günü geçmeyecek bir süre içinde bir çalışma grubu oluşturma ve iç yönetmelikler hazırlama görevini üstlenmesini öngörüyordu.

Bu kararnamenin yayınlanmasının üzerinden yaklaşık bir buçuk ay geçti, yani komisyonun kurulması için öngörülen 30 günlük süre geçti. Peki bu komisyon hangi aşamada? Cevap yok. Bu sadece şeffaflığın eksik olduğunu değil, aynı zamanda hükümetin kendi yayınladığı kararnamelere ve mevzuata, örneğin Anayasa Bildirgesi'nin 5. maddesine bağlı olmadığının da bir örneği.

İşte meselenin özü de budur: Nasıl bir Suriye istiyoruz?

Hukuk ve kurumlar devleti Suriye'nin sesi, iki grubun kopardığı gürültü arasında neredeyse duyulmuyor. Bir tarafta destekçiler var ve bunların çoğu Suriyelilerin “Aralık 2024 devrimcileri” olarak adlandırdığı, devrimin 14 yılı boyunca önemli bir rol veya sese sahip olmayan, şimdiyse hükümetin sağ tarafında yer alan kişiler. Diğer taraftaki hükümetin muhalifleri arasındaysa, hükümetin her türlü eylemini çarpıtmakla meşgul olan, çoğunluğu eski rejim kalıntısı ve solcu olan sesler bulunuyor. İkisi arasında aklın sesi kayboluyor.

Suriye'nin istikrarı sadece Suriye için değil, bölge için de bir öncelik. İstikrarlı bir Suriye, komşu ülkelerin istikrarının başlangıcıdır ve bir vatandaşlık devleti ve hukukun üstünlüğünün inşası, Suriyelilerin onlarca yıllık geleceğinin temel taşıdır. Sağlam olmayan temeller üzerine inşa edilen her yapı, özellikle Suriye'nin düşmanları hâlâ pusuda beklediğinden, çökme riski altındadır. Hukukun üstünlüğü, adalet, özgürlük, vatandaşlık ve şeffaflık, istediğimiz devleti inşa etmek için önceliklerdir.