Sudan Dışişleri Bakanlığı: İsrail ile temasları inkar etmiyoruz

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (sağda), Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Abdulfettah el-Burhan (AFP)
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (sağda), Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Abdulfettah el-Burhan (AFP)
TT

Sudan Dışişleri Bakanlığı: İsrail ile temasları inkar etmiyoruz

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (sağda), Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Abdulfettah el-Burhan (AFP)
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu (sağda), Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Abdulfettah el-Burhan (AFP)

Sudan Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Büyükelçi Haydar Bedevi Sadık dün yaptığı açıklamada, ülkesi ile İsrail arasındaki temasların varlığını “inkar etmediklerini” duyurdu.
Fransız Haber Ajansı’nın (AFP), Sudan ile İsrail arasında doğrudan temas olup olmadığı konusundaki bir soruya yanıt olarak Büyükelçi Haydar Bedevi Sadık, “Bunu inkar edemem” dedi.
Sadık, Sudan’ın İsrail ile barış anlaşması imzalaması veya Tel Aviv ile olan ilişkileri normalleştirmenin yolunu açmak için attığı adımlarla ilgili bir başka soruya ise, “Bunları inkar etmiyorum” dedi.
Sudan ile İsrail arasında diplomatik ilişkileri yok.
Geçtiğimiz Şubat ayında, Sudan Egemenlik Konseyi Başkanı Abdulfettah el-Burhan, Uganda’nın başkenti Kampala’da İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile bir araya gelmişti.
Bedevi ayrıca, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ile İsrail arasındaki ilişkilerin normalleşmesini “cesur ve kendinden emin” bir adım olarak nitelendirdi. Bedevi, “Bu, Ortadoğu’da ve dünyada barışı tesis etmek için atılmış kendinden emin ve cesur adımdır. Çünkü İsrail ile Arap ülkeleri arasındaki barış, dünyanın uluslararası barışa ulaşmasına katkı sağlıyor” ifadelerini kullandı. Sadık, önceki gün bir televizyon kanalına verdiği demeçte, “Sudan ile İsrail arasında düşmanlığın devam etmesini gerektirecek hiçbir sebep bulunmuyor” demişti.
Öte yandan, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu yaptığı bir açıklamada, “İsrail, Sudan ve tüm bölge, BAE ile yapılan barış anlaşmasından yararlanacak ve birlikte tüm bölge halkları için daha iyi bir gelecek inşa edecek. Bu vizyonu gerçeğe dönüştürmek için ne gerekiyorsa yapacağız” dedi.
İsrail İstihbaratı Mossad Başkanı Yossi Cohen dün BAE’ye bir ziyaret gerçekleştirdi. Cohen, iki ülke arasındaki ilişkileri normalleştirmek için yapılan anlaşmanın açıklanmasından hemen sonra gerçekleştirdiği ziyaret sırasında BAE Ulusal Güvenlik Müsteşarı Şeyh Tahnun bin Zâyed Âl Nahyan ile bir araya gelerek “güvenlik alanlarındaki işbirliği beklentilerini” ele aldı.
Bu ziyaret, geçtiğimiz Perşembe günü ABD Başkanı Donald Trump’ın iki ülke arasında anlaşma yapıldığını duyurmasından bu yana İsrailli bir yetkili tarafından BAE’ye yapılan ilk ziyaret oldu. Anlaşma maddeleri önümüzdeki haftalarda açıklanacak ve imzalar Beyaz Saray’da atılacak.



Mısır'ın Somali'ye askeri desteğinin sınırları ne?

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
TT

Mısır'ın Somali'ye askeri desteğinin sınırları ne?

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de bir askeri iş birliği protokolünün imza törenine katıldı. (Mısır Cumhurbaşkanlığı)

Somali'nin Mısır'dan askeri destek aldığını tekrar tekrar açıklaması, Addis Ababa ile çatışma halinde olan Mogadişu hükümetine verilen bu desteğin sınırları ve Etiyopya'nın ayrılıkçı Somaliland bölgesinde bir deniz limanı elde etme çabalarına ilişkin soru işaretlerini gündeme getirdi.

Somali Dışişleri Bakanı Ahmed Muallim Fiqi, ülkesinin ‘Mısır'dan askeri yardım ve mühimmat’ aldığını açıkladı. Fiqi cumartesi günü yaptığı basın açıklamasında, ‘Kahire'nin Somali için destekleyici bir rol oynadığını ve tarihsel olarak her zaman Mogadişu'yu savunduğunu’ belirtti.

Uzmanlar ve askeri yetkililer Mısır'ın Somali'ye verdiği askeri desteğin şekillerini sıraladılar. Somali'nin şu anda karşı karşıya olduğu güvenlik sorunları çerçevesinde bu desteğin “ortak savunma ve bilgi alışverişinin yanı sıra Afrika Birliği (AfB) barışı koruma güçlerine katılımı” da içerdiğini ifade ettiler.

Mısır, Etiyopya hükümetinin ocak ayında Somaliland ile imzaladığı ve Etiyopya'nın Somaliland'ı bağımsız bir devlet olarak tanıması karşılığında, Addis Ababa'nın bir deniz limanı alacağı mutabakat zaptına karşı çıktı. Kahire söz konusu anlaşmayı ‘Somali'nin egemenliğine saldırı’ olarak değerlendirdi.

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah Sisi ve Somalili mevkidaşı Hasan Şeyh Mahmud geçtiğimiz ağustos ayında Kahire'de ‘askeri iş birliği protokolü’ imzaladı. Sisi ayrıca ülkesinin Ocak 2025'ten itibaren AfB’nin barışı koruma güçlerine katılacağını duyurdu.

Mısır Askeri Akademisi danışmanlarından Tümgeneral Pilot Dr. Hişam el-Halebi'ye göre Mısır'ın Somali'ye askeri desteği ‘Somali tarafından gelen ve Somali Cumhurbaşkanı tarafından sunulan resmi bir talebe’ dayanıyor.

El-Halebi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte, “Kahire'nin Mogadişu'ya sağladığı güvenlik ve askeri yardım iki şekilde gerçekleşiyor. Birincisi, AfB'nin barışı koruma güçleri çerçevesinde, hafif silahlı Mısır güçlerinin de katılımıyla, güvenliğin sağlanması ve insani yardımların ulaştırılması. İkincisi ise iki ülkenin silahlı kuvvetleri arasında ikili iş birliği çerçevesinde gerçekleşiyor. Somali ordusunun etkinliğini ve yeteneklerini arttırmak için eğitim programlarını içeriyor” ifadelerini kullandı.

El-Halebi, ‘Mısır'ın askeri desteğinin kimseye karşı olmadığını ve diğer bölgesel taraflarla savaşmayı amaçlamadığını’ belirtti. ‘Mısır'ın Somali'yi terör örgütlerinin tehdidi ve Kızıldeniz bölgesinin güvenliğiyle ilgili güvenlik sorunları çerçevesinde desteklemeyi amaçladığını’ ifade eden el-Halebi, bunun, ‘Mısır'ın Libya, Sudan, Yemen ve Suriye'ye yönelik politikasıyla aynı olan, egemenliklerini korumak için çatışmalarla karşı karşıya olan ülkelerin ulusal kurumlarını desteklemeye dayanan dış politika parametreleriyle tutarlı olduğunu’ kaydetti.

Somali geçtiğimiz ağustos sonunda, Mısır'ın barışı koruma güçlerine katılımının bir parçası olarak Mısır askeri teçhizatının ve heyetlerinin başkent Mogadişu'ya geldiğini duyurdu. Bunu, Etiyopya'nın ‘bölge için risk oluşturan bazı ülkelerin dış müdahalesini eleştiren’ açıklaması izledi. Söz konusu açıklamada, ‘buna karşı kayıtsız kalınmayacağı’ belirtildi.

Öte yandan el-Halebi, Etiyopya'nın Kızıldeniz'de bir liman elde etme hamlesini eleştirerek, bunun ‘uluslararası hukuk kurallarını ihlal ettiğini ve Somali'nin endişesinin meşru olduğunu, zira Etiyopya'nın hamlesinin, bölgenin resmi olarak bölünmesinin bir başlangıcı olduğunu’ vurguladı.

Mısırlı Afrika uzmanı Rami Zuhdi, Mısır'ın Somali'ye verdiği askeri desteğin sınırlarını ve şeklini sıralayarak, bunun ‘ortak savunma anlaşması, bilgi alışverişi, Somali silahlı kuvvetleri için eğitim programları ve AfB barışı koruma güçlerine katılımı’ içerdiğini belirtti. Zuhdi, ‘barışı koruma misyonundaki Mısır güçlerinin 10 bin personele ulaşabileceğini, bunların 7 bininin sınır korumasına, 3 bininin ise şehirlerdeki güvenlik durumunun korunmasına katılacağını’ söyledi.

Şarku’l Avsat'a konuşan Zuhdi, “Mısır'ın istikrarı sağlama ve Somali'yi koruma arzusu, karşılıklı savunma anlaşması ve uluslararası hukuk kuralları doğrultusunda askeri iş birliği seviyesini mümkün olduğunca sınırsız hale getirebilir” dedi.

“Kahire, Somali'nin bağımsızlığından bu yana Mogadişu'ya her zaman destek olmuştur” diyen Zuhdi, ‘bu desteğin kriz dönemlerinde arttığını ve şekillerinin çoğaldığını’ belirtti. Zuhdi ayrıca ‘mevcut Somali Cumhurbaşkanı’nın Mayıs 2022’de göreve gelmesinden bu yana Kahire'yi üç kez ziyaret ettiğini’ vurguladı.

Somali, topraklarında Etiyopya birliklerinin varlığını sürdürmesi nedeniyle bir güvenlik sorunuyla karşı karşıya. Zuhdi, Addis Ababa'nın AfB barış gücü misyonunun bir parçası olarak bu yılın sonunda görev süresi dolacak olan birliklerini sürdürmekte ısrar etmesi halinde gerilimin artabileceğini kaydetti.

Somali Dışişleri Bakanı geçtiğimiz günlerde basına yaptığı açıklamada, AfB barış gücü misyonuna katılan Etiyopya güçlerinin bu yılki görev sürelerinin sonunda Somali topraklarını terk etmelerini talep etti. Etiyopya güçlerinin bölgede kalışını ‘ülkesinin mevcut tüm imkanlarla mücadele edeceği askeri bir işgal’ olarak değerlendiren Fiqi, ‘Addis Ababa'nın sadece deniz limanlarını elde etmeye değil, Somali topraklarını kontrol etmeye ve egemenliğine katmaya çalıştığına’ işaret etti.