Koronavirüse karşı plazma tedavisi politik kart mı?

Bolivya'nın başkenti La Paz'da koronavirüs hastasını tedavi etmek için plazma (AP)
Bolivya'nın başkenti La Paz'da koronavirüs hastasını tedavi etmek için plazma (AP)
TT

Koronavirüse karşı plazma tedavisi politik kart mı?

Bolivya'nın başkenti La Paz'da koronavirüs hastasını tedavi etmek için plazma (AP)
Bolivya'nın başkenti La Paz'da koronavirüs hastasını tedavi etmek için plazma (AP)

ABD'de yeni tip koronavirüs (Kovid-19) hastalığının Kovid-19’a karşı antikor içeren kan plazması ile tedavisi için acil durum onayı verildi. Peki bu tedavi etkili ve güvenli mi? Yoksa siyasi nedenlerle mi izin veriliyor? İşte bu konu hakkında bilmemiz gerekenler:
Plazma tedavisi nedir?
Herhangi birine virüs bulaştığında, vücudu buna neden olan virüsle savaşmak için antikorlar üretir. Antikorlar kanın sıvı kısmı olan plazmada yoğunlaşıyor. Önceki gün izni verilen tedavi yöntemi, enfeksiyon geçirmiş ancak iyileşen insanlardan plazma alarak virüs bulaşan insanlara enjekte etmek. Bu yöntem ilk olarak 1892'de difteri ve ardından 1918'de İspanyol gribine karşı denendi.
Tedavi güvenli mi?
Bu soruya bilim dünyasında henüz kesin bir cevap verilmedi ancak geçtiğimiz Haziran ayında çıkan ilk sonuçlar cesaret verici. Mayo Clinic Amerikan Hastaneleri Ağı, 20 bin hastadan oluşan bir grupta plazma nakillerine devam etti ve çok düşük oranda bilinen yan etkiler fark etti.
Çalışmayı yürüten Dr. Scott Wright  konuyla ilgili AFP'ye yaptığı açıklamada, “İyileşen plazma kullanımının güvenli olduğu sonucuna vardık” dedi.
Etkili mi?
Tüm uzmanlar, plazmayı standart bakım yöntemleriyle karşılaştırmak için daha fazla klinik çalışmaya ihtiyaç olduğu konusunda hemfikirler.
Dünya Sağlık Örgütü'nün (WHO) baş bilim insanı Dr. Soumya Swaminathan açıklamasında, “Bazı durumlarda sonuçların faydalı olduğunun kaydedildiği ancak kesin olmadığı” kaydedildi.
Mayo Clinic'ten bir başka çalışma, plazmanın, hastalara erken enjekte edildiğinde ölüm oranını azaltmaya yardımcı olduğunu gösterdi. Ancak çalışma henüz hakem tarafından gözden geçirilmedi.
Johns Hopkins Üniversitesi'nden araştırmacılar, kişilerin hastalanmadan önce koronavirüsüne karşı aşılamak için plazmanın kullanıldığı paralel bir çalışma yürütüyorlar. Denemenin süpervizörü Dr. David Sullivan, bunu kısa süreli bir aşı ile karşılaştırdı. Sullivan AFP’ye yaptığı açıklamada, sonuçlar kesin ise, “yüksek risk altındaki kişilere erken tedavi alabileceklerini ve hastaneye gitme konusunda endişelenmelerine gerek olmadığını söyleyebiliriz” dedi.
Bazı bilim insanları ise, monoklonal antikorlar adı verilen ve kolayca yaygın olarak dağıtılan sentetik antikorlar geliştirmenin önemli olacağına inanıyor.
Politik nedenlerle mi kullanılmasına izin verildi?
Siyasi yorumcular, ABD Gıda ve İlaç İdaresi’nin (FDA) bu tedaviyi ABD başkanlık seçimlerinden sadece iki ay önce kullanma izninin zamanlamasını sorguluyor. ABD Başkanı Donald Trump sağlık krizini yönetme konusundan eleştirildiği sırada kamuoyu yoklamaları Trump’ın Demokrat rakibi Joe Biden'ın gerisinde olduğunu gösteriyor.
FDA geçtiğimiz Pazar günü plazma tedavisinin kullanımına izin verildiğini duyurduğu açıklamada, plazma tedavisinin ölüm oranını yüzde 35 oranında düşürdüğünü dair yanlış bir bilgilendirme yaptı.
Ancak bir FDA sözcüsü daha sonra, bu sayının Mayo Clinic çalışmasında yüksek düzeyde antikor alan kişiler için düşük seviyeli olanlara kıyasla daha düşük bir ölüm riski gösterdiğini açıkladı. FDA Direktörü Dr. Stephen Hahn ise bu sayının anlamını yanlış anlattığı için özür diledi.
Barack Obama dönemi sırasında Sağlık Bakanlığı'nda çalışan Dr. Matthew Haynes olayı kınayarak, bu tarz açıklamaların ABD hükümetinin güvenilirliğini baltaladığını kaydetti.
Johns Hopkins Üniversitesi'ndeki klinik deneyleri yöneten Dr. Daniel Hanley da aksi açıklamada bulunarak, acilen izin vermek için gereken sonuç düzeyine çoktan ulaşıldığını teyit etti.



Bu yıl herkes onu konuştu: Sydney Sweeney'nin yerini alıyor

Anora'da filme adını veren karakteri oynayan Mikey Madison, bir Rus oligarkın oğluyla evlenen New Yorklu seks işçisi rolündeydi (Neon)
Anora'da filme adını veren karakteri oynayan Mikey Madison, bir Rus oligarkın oğluyla evlenen New Yorklu seks işçisi rolündeydi (Neon)
TT

Bu yıl herkes onu konuştu: Sydney Sweeney'nin yerini alıyor

Anora'da filme adını veren karakteri oynayan Mikey Madison, bir Rus oligarkın oğluyla evlenen New Yorklu seks işçisi rolündeydi (Neon)
Anora'da filme adını veren karakteri oynayan Mikey Madison, bir Rus oligarkın oğluyla evlenen New Yorklu seks işçisi rolündeydi (Neon)

Oscar ödüllü Mikey Madison, Anora'nın ardından ilk projelerinden birine imza atmaya hazırlanıyor.

Sean Baker imzalı Anora'daki performansıyla Oscar kazanan Amerikalı aktris, rol alacağı yeni filmi belirledi.

26 yaşındaki Madison, Edgar Allan Poe'nun tüyler ürpertici hikayesinin yeniden uyarlanacağı Kızıl Ölümün Maskesi'nde (The Masque of the Red Death) rol almak üzere görüşmeler yürütüyor. Projenin yönetmen koltuğunda Charlie Polinger oturacak. Filmin dünya çapındaki dağıtımını A24 üstlenirken, yapımcılığını ise Picturestart gerçekleştirecek.

Teklif yağsa da çok seçici davranıyor

Madison'ın yıldızı, Anora'nın geçen yıl Cannes Film Festivali'ndeki başarısının ardından parlamıştı. Birçok teklif alan aktris, yer alacağı projeler konusunda son derece seçici davranmıştı. 

Bu süreçte yalnızca iki projede adı geçti: Biri, Shawn Levy'nin yöneteceği bir Yıldız Savaşları (Star Wars) filmiydi. Madison, Starfighter adlı projede kötü karakteri canlandırmak için görüşmeler yaptı. Ancak bu toplantılar, ücret konusundaki anlaşmazlık nedeniyle sonuçsuz kaldı. 

Diğeri ise bir diş hijyenistinin bir denizkızına aşık olmasını konu alan Reptilia adlı proje. Madison, Monos'la tanınan Alejandro Landes Echavarría'nın yöneteceği bu filmde Kirsten Dunst'la birlikte kamera karşısına geçecek.

Şimdiyse Madison'ın kariyeri için anlamlı bir devam projesi bulduğu konuşuluyor. Hollywood Reporter'a konuşan kaynaklara göre Madison, filmde birbirinden farklı hayatlar süren ikiz kardeşleri canlandıracak. 

Hikayede, halkı kırıp geçiren bir veba salgını sırasında soyluları şatosuna toplayan çılgın bir prens ve onun ihtişam, entrika, intikam ve idamlarla dolu dünyası konu ediliyor. Soylular arasında yıllar önce kaybolmuş olan ikiz kardeş, halkın arasından çıkıp bu şatoya girerek olayların seyrini değiştirecek.

Sweeney yoğun takvimi nedeniyle projeden ayrıldı

Proje, A24 imzası taşıyan, bolca sansasyonel ve sosyal medyada gündem yaratacak, TikTok kuşağında yankı bulması beklenen sahnelerle dolu; tam anlamıyla "A24 klasiği" olarak tanımlanıyor.

Madison, bu filmde Hollywood'un bir diğer yükselen yıldızı Sydney Sweeney'nin yerini alıyor. Daha önce filmde başrol oynaması planlanan Sweeney, yoğun takvimi nedeniyle projeden ayrıldı. Şu sıralar Euphoria'nın yeni sezon çekimleriyle meşgul olan Sweeney, sonbaharda ise Japon anime serisi Gundam uyarlamasında rol almaya hazırlanıyor.

Kızıl Ölümün Maskesi'nin çekimlerinin bu yılın sonunda ya da gelecek senenin başında başlaması planlanıyor.

BAFTA ve Oscar'a damga vurdu

Madison, Anora'daki performansıyla büyük övgü toplamıştı. BAFTA ve Oscar dahil pek çok ödül kazanıp önemli başarılar elde etmişti. 

Anora, En İyi Film de dahil toplam 5 Oscar kazanarak geceye damgasını vurmuştu. Madison daha önce Çığlık 5 (Scream) ve Bir Zamanlar... Hollywood'da (Once Upon a Time... in Hollywood) gibi yapımlarla da sinemaseverlerin karşısına çıkmıştı.

Kızıl Ölümün Maskesi, Vincent Price'ın başrolünü oynadığı 1964 yapımı bir film de dahil olmak üzere birçok kez beyazperdeye uyarlanmıştı.

Independent Türkçe, Hollywood Reporter, Variety