ABD'de yeni tip koronavirüs (Kovid-19) hastalığının Kovid-19’a karşı antikor içeren kan plazması ile tedavisi için acil durum onayı verildi. Peki bu tedavi etkili ve güvenli mi? Yoksa siyasi nedenlerle mi izin veriliyor? İşte bu konu hakkında bilmemiz gerekenler:
Plazma tedavisi nedir?
Herhangi birine virüs bulaştığında, vücudu buna neden olan virüsle savaşmak için antikorlar üretir. Antikorlar kanın sıvı kısmı olan plazmada yoğunlaşıyor. Önceki gün izni verilen tedavi yöntemi, enfeksiyon geçirmiş ancak iyileşen insanlardan plazma alarak virüs bulaşan insanlara enjekte etmek. Bu yöntem ilk olarak 1892'de difteri ve ardından 1918'de İspanyol gribine karşı denendi.
Tedavi güvenli mi?
Bu soruya bilim dünyasında henüz kesin bir cevap verilmedi ancak geçtiğimiz Haziran ayında çıkan ilk sonuçlar cesaret verici. Mayo Clinic Amerikan Hastaneleri Ağı, 20 bin hastadan oluşan bir grupta plazma nakillerine devam etti ve çok düşük oranda bilinen yan etkiler fark etti.
Çalışmayı yürüten Dr. Scott Wright konuyla ilgili AFP'ye yaptığı açıklamada, “İyileşen plazma kullanımının güvenli olduğu sonucuna vardık” dedi.
Etkili mi?
Tüm uzmanlar, plazmayı standart bakım yöntemleriyle karşılaştırmak için daha fazla klinik çalışmaya ihtiyaç olduğu konusunda hemfikirler.
Dünya Sağlık Örgütü'nün (WHO) baş bilim insanı Dr. Soumya Swaminathan açıklamasında, “Bazı durumlarda sonuçların faydalı olduğunun kaydedildiği ancak kesin olmadığı” kaydedildi.
Mayo Clinic'ten bir başka çalışma, plazmanın, hastalara erken enjekte edildiğinde ölüm oranını azaltmaya yardımcı olduğunu gösterdi. Ancak çalışma henüz hakem tarafından gözden geçirilmedi.
Johns Hopkins Üniversitesi'nden araştırmacılar, kişilerin hastalanmadan önce koronavirüsüne karşı aşılamak için plazmanın kullanıldığı paralel bir çalışma yürütüyorlar. Denemenin süpervizörü Dr. David Sullivan, bunu kısa süreli bir aşı ile karşılaştırdı. Sullivan AFP’ye yaptığı açıklamada, sonuçlar kesin ise, “yüksek risk altındaki kişilere erken tedavi alabileceklerini ve hastaneye gitme konusunda endişelenmelerine gerek olmadığını söyleyebiliriz” dedi.
Bazı bilim insanları ise, monoklonal antikorlar adı verilen ve kolayca yaygın olarak dağıtılan sentetik antikorlar geliştirmenin önemli olacağına inanıyor.
Politik nedenlerle mi kullanılmasına izin verildi?
Siyasi yorumcular, ABD Gıda ve İlaç İdaresi’nin (FDA) bu tedaviyi ABD başkanlık seçimlerinden sadece iki ay önce kullanma izninin zamanlamasını sorguluyor. ABD Başkanı Donald Trump sağlık krizini yönetme konusundan eleştirildiği sırada kamuoyu yoklamaları Trump’ın Demokrat rakibi Joe Biden'ın gerisinde olduğunu gösteriyor.
FDA geçtiğimiz Pazar günü plazma tedavisinin kullanımına izin verildiğini duyurduğu açıklamada, plazma tedavisinin ölüm oranını yüzde 35 oranında düşürdüğünü dair yanlış bir bilgilendirme yaptı.
Ancak bir FDA sözcüsü daha sonra, bu sayının Mayo Clinic çalışmasında yüksek düzeyde antikor alan kişiler için düşük seviyeli olanlara kıyasla daha düşük bir ölüm riski gösterdiğini açıkladı. FDA Direktörü Dr. Stephen Hahn ise bu sayının anlamını yanlış anlattığı için özür diledi.
Barack Obama dönemi sırasında Sağlık Bakanlığı'nda çalışan Dr. Matthew Haynes olayı kınayarak, bu tarz açıklamaların ABD hükümetinin güvenilirliğini baltaladığını kaydetti.
Johns Hopkins Üniversitesi'ndeki klinik deneyleri yöneten Dr. Daniel Hanley da aksi açıklamada bulunarak, acilen izin vermek için gereken sonuç düzeyine çoktan ulaşıldığını teyit etti.
Koronavirüse karşı plazma tedavisi politik kart mı?

Bolivya'nın başkenti La Paz'da koronavirüs hastasını tedavi etmek için plazma (AP)
Koronavirüse karşı plazma tedavisi politik kart mı?

Bolivya'nın başkenti La Paz'da koronavirüs hastasını tedavi etmek için plazma (AP)
لم تشترك بعد
انشئ حساباً خاصاً بك لتحصل على أخبار مخصصة لك ولتتمتع بخاصية حفظ المقالات وتتلقى نشراتنا البريدية المتنوعة