Ürdün, Mısır ve Irak Amman'da Filistin için 3'lü zirve gerçekleştirdi

Ürdün, Mısır ve Irak Amman'da Filistin için 3'lü zirve gerçekleştirdi
TT

Ürdün, Mısır ve Irak Amman'da Filistin için 3'lü zirve gerçekleştirdi

Ürdün, Mısır ve Irak Amman'da Filistin için 3'lü zirve gerçekleştirdi

Ürdün Kralı 2. Abdullah, Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi ile Irak Başbakanı Mustafa el-Kazımi, Filistin için üçlü zirve gerçekleştirdi. Zirvede, İsrail’in Filistin topraklarını ilhak etmekten vazgeçmesine ve iki devletli çözüme vurgu yapıldı.
Ürdün'ün başkenti Amman'da Ürdün Kralı 2. Abdullah, Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi ve Irak Başbakanı Mustafa el-Kazımi üçlü zirve gerçekleştirdi. Görüşmede bölgedeki son gelişmeler, Filistin sorunu ve 3 ülke arasındaki ekonomik, ticari ve yatırım iş birliğinin ortak menfaatler çerçevesinde genişletilmesi ele alındı.

Bağımsız Filistin vurgusu
Kraliyet Köşkü'nde gerçekleştirilen zirvede konuşan Ürdün Kralı 2. Abdullah, "Bölgemizin ve dünyanın şahit olduğu bu istisnai koşullar ışığında bugünkü toplantımız çok önemli. Bölgemizdeki hızlı olaylar ve bazı dış ülkelerin müdahalesi yakın koordinasyon ve ortak eylem gerektiriyor" dedi.
İsrail'in Arap ülkeleri ile normalleşme adımları çerçevesinde Filistin sorununa değinen Kral 2. Abdullah, "İsrail işgalini sona erdiren ve 4 Haziran 1967 sınırlarında bağımsız bir Filistin devletinin kurulmasına yol açan iki devletli çözümden yanındayız" ifadelerini kullandı.

“Birleştirme çabalarının önemi konusunda anlaştık”
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi ise ülkesinin tüm zorlukların üstesinden gelmesi için 3 ülke arasındaki iş birliğini, koordinasyonu ve istişareyi geliştirme konusundaki istekliliğini dile getirerek, çözüm bulmak için çalıştıklarını kaydetti. Es-Sisi, ekonomik alanda iş birliğinin 3 ülkeye ve halklarına fayda sağlayacak şekilde geliştirilmesinin önemine işaret ederek, "Krizlerle yüzleşmek için koordinasyon ve birleştirme çabalarının önemi konusunda Kral 2. Abdullah ile anlaştık" diye konuştu.

"Irak'ın Filistin davasını destekleyen kararlı tavrını yineliyoruz"
Irak Başbakanı Mustafa el-Kazımi ise, bölgenin yeni savaşlara ve çatışmalara ihtiyacının olmadığına dikkat çekti. El-Kazımi, şunları söyledi:
“Bunun yerine hepimizin birbirimizin yanında durması ve güvenliğini, istikrarını, gelişmesini ve daha iyi bir yaşam sağlaması için çalışmalıyız. Irak'ın Filistin davasını destekleyen kararlı tavrını ve Filistin halkının başkenti kutsal Kudüs olan devletini kurma hakkını yineliyoruz.”

3 ülkeden ortak bildiri
Üçlü zirvenin sonunda 3 ülke arasında ekonomik, kalkınma, siyasi, güvenlik ve kültürel alanlarda koordinasyon, iş birliği ve stratejik entegrasyonu sağlayan mekanizmaların geliştirilmesini vurgulayan ortak bir bildiri yayımlandı. Liderler, ilgili bakanlıkları sağlık, eğitim, enerji ve ticaret alanına odaklanmaya, yatırım ve ekonomik iş birliği sağlanması ve yeni tip korona virüs salgınına karşı mücadelede de iş birliğinin arttırılması konusunda anlaşma sağladı.
Üç lider ayrıca, İsrail'in Filistin topraklarını ilhak etmekten vazgeçmesi gerektiğini vurgulayarak anlaşmazlığı çözmenin uluslararası meşruiyet kararlarına ve Arap Barış Girişimi'ne dayandığını dile getirdi. Güvenlik Konseyi kararları uyarınca başta Suriye, Libya ve Yemen krizleri olmak üzere bölgedeki krizlere siyasi çözüm bulma çabalarının yoğunlaştırılmasının önemine de dikkat çekildi.



Hamas'ın askeri operasyonları Gazze Şeridi'ndeki ateşkesi nasıl etkiliyor?

 Hamas'ın askeri kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları mensupları (Getty Images)
Hamas'ın askeri kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları mensupları (Getty Images)
TT

Hamas'ın askeri operasyonları Gazze Şeridi'ndeki ateşkesi nasıl etkiliyor?

 Hamas'ın askeri kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları mensupları (Getty Images)
Hamas'ın askeri kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları mensupları (Getty Images)

Hamas'ın Gazze Şeridi'nde İsrail askerlerine karşı yürüttüğü nitelikli askeri operasyonlar, ateşkes müzakereleri ve Gazze Şeridi'nde bir ateşkes anlaşmasına varma şansı üzerindeki etkilerinin boyutu hakkında soru işaretleri yaratıyor.

Gözlemciler, direniş operasyonlarının ‘İsrail hükümeti üzerinde ateşkes anlaşmasını kabul etmesi için bir baskı kartı’ oluşturduğuna inanıyor ve ‘askeri operasyonların devam etmesinin, özellikle artan sokak baskısıyla birlikte İsrail tarafını ateşkesi kabul etmeye itebileceğini’ belirtiyor.

Mısır, Katar ve ABD öncülüğünde Gazze Şeridi'nde bir ateşkes anlaşması imzalanması için yürütülen arabuluculuk çalışmaları aksamaya devam ediyor. Gazze şehrinin doğu bölgelerindeki Refah ve Han Yunus'un yanı sıra Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Beyt Hanun ve Beyt Lahiya'da son zamanlarda sık sık düzenlenen direniş operasyonlarında çok sayıda İsrail askeri öldürüldü ve yaralandı.

Gazze Şeridi'ndeki İsrail askerleri (Arşiv - Reuters)Gazze Şeridi'ndeki İsrail askerleri (Arşiv - Reuters)

Hamas'ın askeri kanadı İzzeddin el-Kassam Tugayları, bu hafta Gazze Şeridi'nin çeşitli bölgelerinde İsrail askerlerinin, tanklarının ve buldozerlerinin hedef alındığını ve İsraillilerin kayıplar verdiğini duyurdu.

Hamas'ın askeri operasyonları, İsrail hükümetinin 19 Mart'ta ateşkes anlaşmasını bozmasından bu yana İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırılarının devam ettiği bir ortamda gerçekleşti.

19 Ocak'ta Hamas ve İsrail uluslararası arabulucuların (Mısır, ABD ve Katar) çabalarıyla Gazze Şeridi'nde bir ateşkes anlaşmasına vardı. Anlaşmanın ilk aşaması 42 gün sürecek ve bu süre zarfında ikinci ve üçüncü aşamaların uygulanması için görüşmeler yapılacaktı. Ancak İsrail tarafı ilk aşamanın sona ermesinin ardından Gazze Şeridi'nde askeri operasyonlarına yeniden başladı.

Uluslararası Filistin Halkının Haklarını Destekleme Komitesi Başkanı Salah Abdulati, Filistin direnişinin operasyonlarının ‘Filistinlilerin haklarını desteklemek ve saldırganlığı durdurmak için devam eden uluslararası baskı ile Gazze Şeridi'ndeki ateşkes sürecini hızlandırdığına’ inanıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan Abdulati, “Askeri operasyonların devam etmesi, Tel Aviv'de devam eden savaşın kayıpları nedeniyle İsrail sokağının baskısı ve protestoları yoluyla İsrail hükümeti üzerinde bir baskı kartı oluşturuyor. Savaşın İsrail hükümetine yüksek maliyeti, onu saldırganlığı uzatma politikalarını yeniden gözden geçirmeye itiyor” ifadelerini kullandı.

Abdulati'ye göre İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik devam eden saldırganlığı karşısında Hamas'ın elinde ‘İsrailli esirler, direniş, uluslararası ve Arap baskıları’ gibi İsrail tarafına yönelik baskı kartları var.

Hamas 7 Ekim 2023'te İsrail yerleşimlerinden yaklaşık 250 kişiyi esir aldı ve İsrail hükümeti 57 esirin bugün halen Gazze Şeridi'nde olduğunu söylüyor.

Yerlerinden edilmiş Filistinliler, Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah'ta ABD destekli Gazze İnsani Yardım Vakfı'ndan yardım alıyor. (AFP)Yerlerinden edilmiş Filistinliler, Gazze Şeridi'nin güneyindeki Refah'ta ABD destekli Gazze İnsani Yardım Vakfı'ndan yardım alıyor. (AFP)

Askeri operasyonlar İsrailli karar alıcılar üzerinde bir baskı unsuru oluştursa da uluslararası ilişkiler profesörü Dr. Tarık Fehmi bu operasyonları ateşkes çabalarını ilerletmek için yeterli görmüyor. Fehmi'ye göre bu operasyonlar, İsrail sokağının Netanyahu hükümetine ateşkes anlaşmasını hızlandırması için baskı yapması yoluyla ateşkes süreci için sadece bir katalizör olabilir.

Şarku’l Avsat'a açıklamalarda bulunan Fehmi, Hamas’ın askeri operasyonlarının ‘ateşkes sürecinde güvenilebilecek tek motor olmayacağına’ ve ‘İsrail tarafı üzerindeki etkilerinin sınırlı olduğuna’ inanıyor. Fehmi, İsrail ve Hamas'ın yakında, ABD’nin Ortadoğu Özel Temsilcisi Steve Witkoff'un Gazze Şeridi'nde ateşkes için değiştirilmiş önerisine yanıt vereceğini umuyor.

Witkoff kısa bir süre önce Gazze Şeridi'nde 60 günlük ateşkes, halen esir tutulan 57 kişiden 28'inin bin 200'den fazla Filistinli mahkûmla takas edilmesi ve Gazze Şeridi'ne insani yardım girişini öngören bir öneri sundu.

Gazze Şeridi'ndeki ateşkes, Hamas'ın kalan esirleri ancak İsrail'in savaşı sona erdirmeyi kabul etmesi halinde serbest bırakacağını söylemesi ve Netanyahu'nun Hamas silahsızlandırılmadan ve Gazze Şeridi'nden çıkarılmadan savaşı sona erdirmeyeceğini taahhüt etmesi nedeniyle zorluklarla karşı karşıya.

Fehmi, İsrail'in ‘önümüzdeki dönemde Güney Lübnan'daki gelişmelere ve Yemen'deki Husilerin defalarca bombalanmasının ardından Yemen cephesine odaklanacağını’ düşünüyor. Fehmi, bu gelişmelerin İsrail hükümetini Gazze Şeridi'ndeki durumu sakinleştirmeye itebileceğini ifade etti.