Trump’ın Ulusal Güvenlik Danışmanı Robert O’Brien yaptığı açıklamada, İsrail ile ilişkileri normalleştirme hususunda daha çok Arap ve Müslüman ülkenin Birleşik Arap Emirlikleri’nin (BAE) izinden gitme olasılığı taşıdığını söyledi.
O’Brien ve Trump’ın kıdemli danışmanı ve aynı zamanda damadı Jared Kushner, BAE ve İsrail arasındaki resmi ilişkilere ilişkin son rötuşları yapmak üzere Abu Dabi’de yapılacak görüşmelerin arefesinde Kudüs’te İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ile bir araya geldi. O’Brien, Netanyahu’nun konutunda gerçekleştirilen görüşmenin ardından gazetecilere verdiği demeçte, “Diğer Arap ve Müslüman ülkelerinin yakında BAE’nin adımlarını takip edip İsrail ile ilişkilerini normalleştireceğine inanıyoruz” dedi. O’Brien bu ülkelerin isimlerini vermedi ancak İsrailli yetkililer bu ülkelerin Umman, Bahreyn ve Sudan olduğuna açıkça işaret etti.
Trump yönetimi, İsrail’in İran konusunda duyduğu endişelerin aynısını paylaşan diğer Arap ülkelerini bölgede barışı sağlama çabalarına katılmaya ikna etmeye çalışıyor. Netanyahu ve O’Brien’ın yanında duran Kushner, BAE ile yapılan anlaşmanın bu doğrultuda “öne doğru atılmış çok büyük bir adım” olduğunu söyledi ve “Bunu size Holokost’tan sağ kurtulan iki kişinin torunu olarak söylüyorum; bu konuda bir rol oynamak ben ve ailem için ifade edebileceğimden çok daha fazla anlam taşıyor” dedi.
İsrail Bölgesel İşbirliği Bakanı Ofir Akunis, İsrail Kamu Yayın Kuruluşu KAN’a verdiği röportajda, ülkesinin BAE ile ilişkileri normalleştirme anlaşmasının imza törenini eylül ayı ortasında Washington’da gerçekleştirmeyi planladığını söyledi.
FKÖ: ABD Başkanlık seçimlerine hazırlık
İsrail tarafından işgal edilen Batı Şeria’daki Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) Yürütme Komitesi Üyesi Hanan Aşravi, Kushner ve ekibinin Beyaz Saray’da yapılması planlanan imza törenine “mümkün olduğunca çok sayıda Arap ve Müslüman lideri katılmaya ikna ederek” 3 Kasım’da yapılacak olan ABD başkanlık seçimleri öncesinde Trump’a daha fazla oy kazandırmaya çalıştığını” söyledi.
BAE cumartesi günü yaptığı açıklamada İsrail’e uygulanan ekonomik boykot yasasını kaldırdığını duyurmuştu. Her iki tarafın yetkilileri de savunma, tıp, tarım, turizm ve teknoloji alanlarında işbirliği yapmayı dört gözle beklediklerini ifade etmişti. Netanyahu da konuya ilişkin gazetecilere verdiği demeçte, “miladını doldurmuş boykotu” yürürlükten kaldırma kararının ticaret, turizm ve yatırım fırsatlarının kapılarını ardına kadar araladığını söylemişti.
BAE ve İsrail tarafından dün yapılan açıklamalarda, BAE Gıda ve Su Güvenliğinden Sorumlu Devlet Bakanı ile İsrail Tarım Bakanı’nın cuma günü telefonda görüştüğü ve “gıda ve su güvenliğine ilişkin projelerde işbirliği yapma taahhüdünde bulundukları” belirtildi.
Körfez ülkelerinden biri olan BAE, gıda ihtiyacının yüzde 80 ila 90’lık bir kısmını ithalat yoluyla karşılıyor. BAE, geçtiğimiz yıllarda tarım teknolojisi yatırımlarına ve yurtdışındaki tarım arazisi yatırımlarına teşvik sağlamak için önemli adımlar atmıştı.
Netanyahu ‘ateşkes’ müzakerelerine rağmen neden İsrail ordusundan Gazze'yi işgal planı yapmasını istiyor?https://turkish.aawsat.com/arap-d%C3%BCnyasi/5162198-netanyahu-%E2%80%98ate%C5%9Fkes%E2%80%99-m%C3%BCzakerelerine-ra%C4%9Fmen-neden-i%CC%87srail-ordusundan-gazzeyi
Netanyahu ‘ateşkes’ müzakerelerine rağmen neden İsrail ordusundan Gazze'yi işgal planı yapmasını istiyor?
Netanyahu, Kabinet toplatısına başkanlık ederken (Arşiv - DPA)
Hamas Hareketi ve İsrail’den müzakereciler Katar’ın başkenti Doha'da Gazze'de ateşkes konusunda dolaylı müzakerelere başlamaya hazırlanırken, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ordusundan Gazze'yi işgal etmek için bir plan hazırlamasını istedi.
Netanyahu'nun adamları, cumartesi akşamı savaşı yönetmek için yapılan güvenlik toplantılarında yaşananları sızdırdılar. Toplantıda şiddetli tartışmalar, bağırışmalar ve masaya vurmalar yaşandığını söylediler. Ayrıca Başbakan’ın Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir'e Gazze'yi işgal etmek için bir plan hazırlamasını ve ateşkesin ilan edilmesi muhtemel görünen Washington ziyaretinden döndükten sonra kendisine sunması talimatı verdiğini aktardılar.
İsrailli analistler bu sızıntının amacına ilişkin farklı görüşlere sahipler. Bazıları, bunun sadece ‘Hamas liderliğine Doha turunda önerileri kabul etmesi için son anda baskı yapmayı amaçladığını’ bazıları ise Netanyahu'nun ‘hükümetin kendisine Gazze'yi işgal etmesi ve Filistinlilere karşı şiddetli operasyonlarının dozunu artırması için baskı uyguladığını sızdıran ordu kademesine öfkesini göstermeyi amaçladığını’ söylediler.
Üçüncü bir analist grubu ise bu gidişatın ‘hükümetin ateşkesi reddetme tutumunun gerçeğini’ yansıttığı görüşündeydi.
Birden fazla sebep
Ancak tüm bu nedenlerin bir araya gelmesi Netanyahu'nun Zamir'den taleplerinin arkasında yatan neden gibi görünüyor. Netanyahu, Hamas'a baskı uygulayarak kalıcı ateşkes şartından vazgeçmesinin yanı sıra (Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir ve Maliye Bakanı Bezalel Smotrich’in temsil ettiği) Dini Siyonizm akımının hükümetten çekilmemesi için işgal ve sürgün tehdidini masada tutmak ve böylece sağcı tabanını memnun etmek istiyor.
İsrail Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir, Kudüs'ün eski kentinde dolaşıyor (Arşiv - Reuters)
Son olarak Netanyahu, ordunun kendini savunma konumunda kalmasını istiyor ve başarısızlıkla suçlanmaktan korkuyor. Ayrıca, ABD Başkanı Donald Trump’a da Netanyahu’nun kendisi gibi ‘sadece güç yoluyla barış istediği’ mesajını veriyor.
Toplantıda neler oldu?
Toplantı, ateşkes anlaşmasına varılamaması durumunda askeri planların görüşülmesi üzerineydi. İsrail merkezli televizyon kanalı Kanal 12'nin haberine göre toplantı, İsrail ordusunun ‘Gideon'un Arabaları Operasyonu’nun hedeflerine ulaşmaya yaklaştığını açıklamasının ardından, ‘savaşın, rehineleri kurtarma ve Hamas'ı hezimete uğratma hedeflerini gerçekleştirmek amacıyla siyasi düzeyde sunacağı çeşitli olasılıkların ve planların ortaya çıkmasının ardından gerçekleşti.
Kanal 12, toplantıda Başbakan Netanyahu ile Genelkurmay Başkanı Zamir arasında sert bir tartışma yaşandığını, bakanlar Ben Gvir ve Smotrich'in ise başbakanı desteklediğini bildirdi.
Ben Gvir ve Smotrich'in Genelkurmay Başkanı'nı siyasi düzeydeki tavsiyeleri uygulamamakla suçladığını aktaran Kanal 12, Genelkurmay Başkanı'nın ise “Gazze'de oyalanacak zaman yok... Sözlerinize dikkat edin. Savaşlarda askerler ölüyor” şeklinde yanıt verdiğini kaydetti.
Toplantı sırasında Netanyahu'nun sesini yükselterek masaya yumruğunu vurduğunu ve Gazze halkı için geniş çaplı bir tahliye planı hazırlanarak onların Gazze'nin güneyine yerleştirilmesini talep ettiğini iddia eden Kanal 12’ye göre Netanyahu, “Taviz vermeyeceğim. Hamas hiçbir koşulda Gazze'de kalmayacak” dedi.
Kanal 12 ayrıca Genelkurmay Başkanı Zamir’in İsrail'in Gazze halkı üzerinde kontrolünü sürdürmesine karşı çıktığını ve kontrolün kaybedileceği konusunda uyardığını bildirdi.
İsrail Genelkurmay Başkanı toplantıda, “Askeri yönetim mi istiyorsunuz? İki milyon aç ve aşağılanmış insanı kim yönetecek?” diye sordu. Bunun üzerine Netanyahu yüksek sesle “Ordu ve İsrail Devleti” yanıtını verdi ve ardından “Askeri yönetim istemiyorum, ancak Hamas'ı hiçbir şekilde kabul etmeyeceğim” diye ekledi.
Zamir, Netanyahu'nun sözlerine “Bunu konuşmalıyız, bu konuda anlaşamadık. Aç ve öfkeli insanları kontrol etmek, kontrolün kaybedilmesine ve ordunun saldırıya uğramasına yol açabilir” diye yanıt verdi. Zamir ayrıca, bu planın İsrail ekonomisi ve toplumu üzerinde muazzam etkileri olacağını ve düzenli ve yedek kuvvetlerin konuşlandırılması açısından büyük kaynaklar gerektireceğini belirtti.
Netanyahu, toplantı sırasında Zamir'den, ABD Başkanı Donald Trump ile Gazze ve İran konusunda görüşmeler yapmak üzere Washington'a gittikten sonra geri dönene kadar Gazze Şeridi için tahliye planı hazırlamasını istedi. Netanyahu, hafta sonuna kadar Washington'da kalacak.
Zafer pozu arayışı
İsrail ordusu Gazze'deki operasyonlarını korkunç bir şekilde yoğunlaştırdı. Çünkü savaşı güçlü bir zafer pozuyla bitirmek istiyor.
Şimdiye kadar onun Lübnan, Suriye ve İran cephelerinde ‘başarılı’, ancak Gazze cephesinde ‘başarısız’ olduğu yönünde bir tablo ortaya çıktı. Savaşın Hamas'a ağır darbeler indirilmeden sona ermesini hayal edemeyen İsrail ordusu, Gazze'de şimdiye kadar elde ettiği başarıların hükümet tarafından siyasi kazanca dönüştürülmesi için yeterli olduğuna inanıyor.
Netanyahu’nun öfkesinin sebebi de tam olarak bu eğilim. Çünkü bu durum topu kendi sahasına atıyor. Oysa sorumluluğu başkalarına yükleme konusunda gerçek bir usta olan Netanyahu 7 Ekim 2023’ten bu yana görevden aldığı çoğu komutan ve güvenlik yetkilisiyle de aynısını yapmıştı.
Hem Netanyahu hem de Zamir, Hamas'ın İsrail askerlerinin hayatına kasteden operasyonlarını sürdürmesinden dolayı bir miktar hayal kırıklığı yaşıyor. Halbuki Hamas büyük suikastlara uğramış, kalesi olan Gazze ile halkı katliama ve yıkıma maruz kalmıştı.
Gazze'de yaralanan bir İsrail askerini taşıyan İsrail Hava Kuvvetleri askerleri, Ocak 2024 (AFP)
Ancak Genelkurmay Başkanı Zamir, Gazze'deki başarısızlıkları diğer cephelerdeki kazanımlarla telafi etmenin mümkün olduğunu düşünüyor. Savaşı bu aşamada sona erdirmeyi tercih eden Zamir, “Gazze'de kalmak bir kumar ve dünyanın en güçlü orduları bile işgalci örgütlerle savaşamaz” diyor.
Bununla birlikte Zamir, farklı bir görüşe sahip olsa bile siyasi liderliğin emirlerine uymaya hazır olduğunu söyledi.
Sızıntılar öfkeye neden oldu
Ancak sorun şu ki, Netanyahu'nun hükümetteki arkadaşları, sadece Ben-Gvir ve Smotrich değil, Likud Partisi’nden milletvekilleri ve bakanlar da Netanyahu'nun açıklamalarıyla yetinmiyor ve bunları Beyaz Saray'da olacakları örtbas etme girişimi olarak görüyorlar.
Bu yüzden pazar günü Zamir ve Netanyahu'yu eşit şekilde eleştiren açıklamalarda bulunan Smotrich, “Kabinet’ten sızdırılan bilgiler, devletin güvenliğini tehdit eden kabul edilemez bir durumdur ve buna bir son verilmeli” ifadelerini kullandı.
Netanyahu ve Smotrich Kabinet toplantılarından birinde (Reuters)
İsrail Maliye Bakanı Smotrich, eleştşirilerini şöyle sürdürdü:
“Gerçek şu ki tüm cephelerdeki büyük başarılara rağmen, insani yardımların Hamas'a ulaşmasını engellemek konusunda Genelkurmay Başkanı görevini yerine getirmiyor ve siyasi liderliği Hamas'a yardım ulaştırmaya zorluyor. Bu yardımlar savaş sırasında düşmanın lojistik tedarikine dönüşüyor. Tüm saygımla, eleştirilerim aynı zamanda savaşın sürdüğü aylar boyunca siyasi düzeyde alınan kararları uygulamaya koyamayan ve ordunun üst düzey komutanlarına dayatamayan Başbakan’a da yöneliktir. Bu kararlar, Hamas'ı ortadan kaldırmak ve rehineleri geri almaktı.”
لم تشترك بعد
انشئ حساباً خاصاً بك لتحصل على أخبار مخصصة لك ولتتمتع بخاصية حفظ المقالات وتتلقى نشراتنا البريدية المتنوعة
