Çin’deki bir otobüs, Kovid-19’un hava yolu ile bulaştığına dair yeni bir kanıt sunuyor

Şanghay’da maske takan bir adam (Arşiv-Reuters)
Şanghay’da maske takan bir adam (Arşiv-Reuters)
TT

Çin’deki bir otobüs, Kovid-19’un hava yolu ile bulaştığına dair yeni bir kanıt sunuyor

Şanghay’da maske takan bir adam (Arşiv-Reuters)
Şanghay’da maske takan bir adam (Arşiv-Reuters)

Dün yayınlanan bir araştırmaya göre kötü havalandırma sistemine sahip otobüsteki bir yolcu, çoğu kişinin kendisine yakın mesafelerde oturmamasına rağmen yaklaşık 20 kişiye birden yeni tip koronavirüs (Kovid-19) bulaştırdı.
AFP’ye göre sağlık yetkilileri, başta basit bir şekilde nefes alıp vermenin havaya bulaşıcı mikro damlacıklar gönderebileceği olasılığını göz ardı etmişlerdi, ancak uzmanların kendilerine baskı uygulaması ve kanıtların artması ile geri adım attılar.
ABD Tabipler Birliği tarafından çıkarılan JAMA Internal Medicine dergisinde dün yayınlanan bir makalede, virüsten korunmak için maske takmanın henüz bir rutin haline gelmediği Ocak ayında Çin’in doğusunda bulunan Ningbo şehrindeki bir Budist etkinliğine katılmak üzere iki otobüs içerisinde 50 dakika boyunca yolculuk yapan kişiler yakından incelenerek enfeksiyonun hava yolu ile bulaşıp bulaşmadığı araştırılıyor.
Araştırmacılar, otobüsteki bir yolcunun geçtiğimiz yıl virüsün ilk kez ortaya çıktığı Wuhan kentindeki insanlarla temas halinde olmasından ötürü ‘sıfır numaralı hasta’ (Patient Zero) olma ihtimalinin yüksek olduğunu düşünüyor. Araştırmacılar diğer yolcuların oturdukları yeri belirleyerek virüs kapıp kapmadıklarını kontrol etmek üzere bir inceleme yaptı. Bunun ardından daha sonra aynı otobüsteki 68 yolcudan 23’ünün enfekte olduğu teyit edildi.
Dikkat kesilmesi gereken nokta, otobüsün önünde ve arkasında oturan kişilerin virüs kapması; ki bu mesafe de otoritelerin ve uzmanların bulaşıcı damlacıkların yayılabileceğini söylediği 1 ila 2 metrelik mesafenin dışında kalıyor.
Buna ek olarak grup Budist etkinliğine gittiği sırada hasta yolcuda henüz öksürük gibi hastalık belirtileri görülmemişti. Aynı zamanda araştırmacılar, klimanın otobüsün içindeki havayı devridaim ettirdiğini ve bunun da virüsün yayılmasına sebep olduğunu belirtti.
Araştırmacılar virüsün adına atıfta bulunarak, “Araştırmalar, havanın devridaim ettiği kapalı ortamlarda SARS-CoV-2’nin oldukça bulaşıcı bir patojen olduğunu gösteriyor. Virüsün havadan bulaşma ihtimaline ilişkin ortaya koyduğumuz sonuç, halk sağlığı açısından oldukça önem taşıyor” ifadelerini kullandılar.
Virüs kapan her yolcunun nerede oturduğunu gösteren bir şemanın yer aldığı bu çalışma, Çin’in güneyinde bulunan Guangzhou şehrindeki bir restoranda virüsün yemek masaları arasında nasıl yayıldığına dair yapılan araştırma da dahil olmak üzere virüsün havadan bulaştığına ilişkin ek bir kanıt sayılıyor.



Çin yapay zekayla “yumuşak gücünü” artırıyor

Çin ve ABD arasındaki yapay zeka yarışı kızışıyor (Reuters)
Çin ve ABD arasındaki yapay zeka yarışı kızışıyor (Reuters)
TT

Çin yapay zekayla “yumuşak gücünü” artırıyor

Çin ve ABD arasındaki yapay zeka yarışı kızışıyor (Reuters)
Çin ve ABD arasındaki yapay zeka yarışı kızışıyor (Reuters)

Çin yapay zeka yarışında öne geçmek için milyarlarca dolarlık yatırım yapıyor.

Çinli firmalar, 10 yılı aşkın süredir yapay zeka, elektrikli araç ve güneş panelleri gibi stratejik sektörlerde yerli üretimi artırmaya çalışıyor.

New York Times, Çinli şirketlerin Pekin yönetiminin sağladığı fonlarla özellikle yapay zeka alanında ABD’li firmaları geçmek için yatırımları artırdığını yazıyor. 

ABD’de yapay zeka altyapısının büyük ölçüde özel sektör yatırımlarıyla geliştiğine, Çin’deyse veri merkezleri, sunucular ve yarı iletkenler gibi kritik altyapıların devlet tarafından finanse edildiğine dikkat çekiliyor.

Pekin yönetimi, 2014’ten bu yana sadece yarı iletken sanayisine 100 milyar dolar yatırım yaptı. 

Bu yıl nisanda alınan kararla, yeni yapay zeka girişimlerine destek için 8,5 milyar dolarlık fon ayrıldı. 

Bunlara ek olarak ABD merkezli OpenAI ve Google ücretli, kapalı sistemler sunarken, Çinli firmalar açık kaynak sistemlerle dünya genelindeki mühendislerin ilgisini çekmeyi hedefliyor.

Alibaba, ByteDance, Huawei ve Baidu gibi büyük Çinli şirketler, son bir yılda üst düzey açık kaynak modeller yayımladı. Bu stratejiyle sadece teknik ilerleme değil, küresel nüfuz artışı da hedefliyor.

Yapay zeka teknolojilerine yatırım yapan ABD merkezli serbest yatırım fonu Interconnected Capital'in kurucusu Kevin Xu, şunları söylüyor: 

Açık kaynak, teknolojik anlamda yumuşak güçtür. Teknolojinin Hollywood’u veya Big Mac'i gibidir.

Diğer yandan analizde, devlet yönlendirmesinin baskın olması nedeniyle yapay zeka sektörünün bazı teknolojik değişimlere adaptasyonunun geciktiğine dikkat çekiliyor. Çinli şirketlerin uzun süre yüz tanıma gibi geleneksel yapay zeka sistemlerine odaklandığı, üretken yapay zeka modellerindeki sıçramalara ilk etapta yetişemediği aktarılıyor. 

Analizde, iki ülke arasındaki rekabetin ideolojik bir boyutu olduğu değerlendirmesi de paylaşılıyor. Popüler yapay zeka destekli sohbet botlarından ChatGPT’yi tasarlayan OpenAI’ın kurucusu Sam Altman, Amerikan ve Çinli şirketler arasındaki rekabeti “demokratik ve otoriter yapay zeka” mücadelesi gibi gördüğünü söylemişti. 

Independent Türkçe, New York Times, Washington Post