ABD, Lübnan’da ‘reform önceliğini’ vurguluyor

Lübnanlı sivil aktivistler ve yeni kurulan parti ve toplulukların temsilcileri, geleneksel partizan çerçeveden uzakta, çarşamba akşamı Beyrut’a varışının ardından kendileriyle görüşen ABD Dışişleri Bakanı Yakın Doğu İşlerinden Sorumlu Yardımcısı David Schenker'e vizyonları, durum değerlendirmeleri, değişim umutları, reform gerekliliği düşüncelerini aktardılar.

Schenker, iktidardaki Lübnanlı yetkililerle görüşmek yerine sivil toplum kuruluşları temsilcileri, bağımsız aktivistler ve parlamentodan bağımsız milletvekilleri ile bir araya geldi. 

Yeni kurulan beş farklı sivil kuruluş ve parti toplulukları temsilcileri, çarşamba akşamı Zoom üzerinden düzenlenen ve yaklaşık bir saat süren toplantıda Schenker'e geçiş dönemi hakkındaki endişe ve görüşlerini, yolsuzluğun gölgelediği Lübnan siyasi sisteminde başarıya ulaşma olasılığına dair düşüncelerini aktardılar. Nitekim Cumhurbaşkanı Mişel Avn, Mustafa Edib’i yeni bir hükümet kurmakla görevlendirmişti.

Söz konusu topluluklardan kaynaklar; Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un Lübnan'a yönelik ilk ziyaretinde olduğu gibi ABD tarafının kendilerine görüşme teklifinde bulunduğunu, kendilerinin Schenker'den görüşme talebinde bulunmadıklarını bildirdi. Kaynaklar açıklamadaki şu ifadeleri aktardılar:

“Yürütülen çalışmalar ve harcanan ciddi çabalar, Lübnan'daki yabancı ülke büyükelçilikleri tarafından fark edildi. Çalışmamızı vizyon sahibi ve yeni bir değişim gücü şeklinde tesis ettik. Zira uluslararası toplum reformları önemsiyor ve Lübnan siyasi sınıfını bu yönde ilerletmek istiyor. Nitekim bu toplantılar, uluslararası toplumun sesimizi duyması açısından son derece önemlidir.”

Kaynakların Şarku’l Avsat’a verdiği bilgilere göre söz konusu toplantının katılımcıları reformların gerekliliği konusunda fikir birliğine vardı. Aynı zamanda kamu sektöründe reform yapılması gerektiği zira bunun siyasi sahneyi düzenlemeye açılan bir kapı olduğu vurgulandı. Seçimleri etkileyen siyasi istihdamların ve kayırmacılığın son bulması, bu minvalde bağımsız bir yargının tayin edilmesi, hesap verebilirlik ve şeffaflığın etkinleştirilmesi zorunluluğuna da işaret edildi. Diğer yandan bazıları ise Lübnan'da özel sektörün karşı karşıya olduğu tehlikelere işaret etti.

Yeni kurulan Gelişim Partisi temsilcisi ve sivil aktivist Dr. Laury Haytayan, Şarku’l Avsat’a verdiği demeçte toplantının katılımcılarının aktivist siyasi hareketler olarak vizyonlarını sunduğunu bildirdi. Haytayan açıklamalarını şöyle sürdürdü:

“Demokratik mekanizmalar aracılığıyla, inisiyatifler ve fikirler ortaya koyarak değişimi destekleyen tutumumuzu vurguladık. Siyasi bir hareket olarak bizi, yolsuzlukla lekeli mevcut Lübnan gerçeğine yönelik taleplerimizi, arzularımızı, itirazlarımızı ve değişim talebimizi dinlemeleri için ABD, Fransa ya da herhangi başka bir tarafa açığız.”

Protestolarda aktif rol alan sivil güçleri ve değişim taleplerini temsil eden aktivistlerin yer aldığı toplantıya Gelişim Partisi, Vatan Yürüyüşü Hareketi, Ben Kırmızı Çizgiyim, RELebanon (Yeniden Lübnan) ve Minteshreen toplulukları da katıldı.

Schenker’in bu büyüyen siyasi hareketlerin yaklaşan seçimlere itiraz etmeye hazır olup olmadığını sorduğuna değinen kaynaklar şu açıklamalarda bulundular:

“Schenker’e, demokratik mekanizmalar ve seçimler yoluyla değişime kararlı olduğumuz; diğer yandan yeni partilerin kurulmakta olduğu, Lübnan'ın 17 Ekim ayaklanması sırasında tanık olduğu protestolardan doğan güçlerin kendisini gösterdiği bilgisi verildi. İnsanlar değişime, kuruluşlar dahilinde değişim sağlayacak şahsiyetlerle iletişim kurmaya kararlı.”

İktidara girmeyi reddettiklerini söyleyen aktivistler şunları söylediler:

“Mevcut siyasi sistem tarafından kontrol edilen ve radikal bir değişim yaratma gücü olmayan bir hükümete dahil olmayı reddediyoruz. Ancak bizler mevcuduz; bir fark yaratmak için yürüttüğümüz çalışmalar ise ciddi.”

Kaynakların aktardıklarına göre Lübnanlı aktivistlerin bir sonraki hükümetle ilgili endişelerini cevaplayan Schenker, ABD’nin kişileri değil programı önemsediğini, yeni bakanların ve hükümetin çalışma programının açıklanmasını beklediklerini bildirdi. Aynı zamanda “Reformlar olmadan Lübnan’a mali destek verilmeyecek” dedi.

Washington’ın Fransız girişimine engel olmadığını ifade eden Schenker, erken parlamento seçimleri yapılıp yapılmaması konusunda ABD’lilerin belirli bir tutumunun olmadığını hatırlattı.

Petrol uzmanı Dr. Haytayan’ın Güney Lübnan sınırlarındaki deniz ekonomik bölgesinde yer alan petrol ve doğalgaz zenginliğinden yararlanmasını sağlayacak deniz sınırlarının çizilmesi ile ilgili sorusuna ise bu konuda bir müzakere çerçevesinin bulunduğunu ancak değişikliklerin henüz İsrail’in onayını almadığını kaydetti.

Diğer yandan Lübnan Ordu Komutanı General Joseph Avn dün, Beyrut'taki ABD Büyükelçiliği Maslahatgüzarı Win Dayton ve Büyükelçilik Savunma Ateşesi Robert Meine ile beraberinde Schenker’i ağırladı. Söz konusu görüşmede ülkedeki mevcut durum ve iki ülkenin orduları arasındaki iş birliği ele alındı.