ABD, Lübnanlı isimlere yönelik yaptırımları yayınlamaya hazırlanıyor

ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo ve Yardımcısı David Schenker. (Arşiv)
ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo ve Yardımcısı David Schenker. (Arşiv)
TT

ABD, Lübnanlı isimlere yönelik yaptırımları yayınlamaya hazırlanıyor

ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo ve Yardımcısı David Schenker. (Arşiv)
ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo ve Yardımcısı David Schenker. (Arşiv)

ABD Dışişleri Bakanı'nın Yakın Doğu İşlerinden Sorumlu Yardımcısı David Schenker gelecek hafta ABD’nin yeni bir yaptırım paketinin yayınlanacağını duyurdu. Schenker, Washington’ın Hizbullah’ın askeri ve sivil kanatları arasında ayrım yapmadığını ve böyle bir ayrımcılığın tek bir liderliği takip etmesi dolayısıyla hiçbir gerekçesi olmadığına inandığını söyledi. Yetkili ayrıca Hizbullah’ın bazı Arap ülkelerinin iç işlerine müdahale ettiğini, söz konusu ülkeleri istikrarsızlaştırmak için çalışan gruplara sponsor olduğunu ve İran’ın güvenlik- askeri kolunu oluşturduğunu ifade etti.
Schenker’in tavrı, Bikfaiya’da Ketaib Partisi karargahında bir araya geldiği milletvekilleri Mervan Hamade, Sami el-Cemayel, Henri Helou, Paula Yacoubian, Nimet Efram, Nedim el-Cemayel ve İlyas Hankaş tarafından da ortaya koyuldu. Michel Moawad ise ülke dışında olması nedeniyle toplantıya katılmadı.
İstifa eden söz konusu milletvekillerinin Şarku’l Avsat’a aktardıklarına göre David Schenker, yaptırımların ayrıntılarına girmekten, Hizbullah’tan, müttefiklerinden ve ona bağlı kurumlardan isimler içerip içermediği hakkında bilgi vermekten kaçındı.
Her ne kadar katılımcılardan bazıları yaptırım paketiyle ilgili bir sorular sormakta ısrar etse de Schenker, “Kapsadığı kişi sayısı fazla olmasa bile içeriğini öğrenmek için önümüzdeki hafta beklenecek” dedi.
Yetkili, ABD Başkanı Donald Trump’ın Lübnan’ı kurtarma girişimini başlatmadan önce Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile anlaşmaya vardığına dikkati çekti. Schenker, Beyrut’a ikinci ziyaretinde Fransa Cumhurbaşkanı ile görüşen tarafların benimsediği Fransız yol haritasına desteklerini vurguladı.
Bikfaya’da bir araya geldiği isimler tarafından aktarılana göre Schenker, önceliğin reformlar ve yolsuzlukla mücadele olduğunu belirtirken, bunlar başarılmadan Lübnan’ın şu anda içerisinde bulunduğu uçurumdan kurtulmasını sağlayacak finansal ve ekonomik yardımların sağlanamayacağını kaydetti. Ayrıca Fransız girişiminin, siyasi reformların daha sonra gerçekleşmesi şartıyla, finansal ve idari reformları gerçekleştirmekten kaynaklanan aşamalı bir çözüm için bir yol haritasından başka bir şey olmadığını söyledi.
Schenker, herkesin Cumhurbaşkanı Hassan Diyab hükümetine benzemeyen, ülkeyi kurtarmaya çalışan bir hükümetin kurulmasını beklemesi dolayısıyla aralarında Mervan Hamade’nin de bulunduğu bir dizi milletvekilinin yeni hükümetin bir öncekiyle benzer olacağından korktukları için istifa ettiğini söylemekten ise kaçındı.
Lübnan’ın benzeri görülmemiş bir krizden geçtiğini söyleyen David Schenker, 4 milyar doları aşan ilk ödeme ile Fransa yol haritasının onaylanmasının şartına olan bağlılığa dikkat çekti. Lübnan’ın finansal yardıma ihtiyacı olduğunu kaydetti.
Schenker, anlaşmaya varılamaması çerçevesinde Lübnan ve İsrail arasındaki deniz sınırlarının çizilmesini görüşmek için bu ayın sonundan önce Beyrut’a döneceğini belirterek Maruni Patriği Beşara er-Rai’nin aktif tarafsızlık çağrısının Fransız yol haritasına dahil edilmesi gerektiğini vurguladı.
Erken parlamento seçimleri yapılması talebinin gerçekçi değil ancak ideal olan durum olduğunu belirten David Schenker sözlerini şöyle sürdürdü:
 “Vaktinden önce tamamlanmasını engelleyen anayasal engellerin varlığı göz önüne alındığında bu konuda Macron ile görüşme halindeyiz. Çünkü milletvekillerinin çoğunluğu parlamentonun feshine yol açan istifalarını sunmayı kabul etmediği sürece zorluklarla karşı karşıyalar.”
Schenker, Lübnan’ın içerisinde bulunduğu krize yönelik kurtarma adımlarının ABD başkanlık seçimlerinden sonraki duruma bağlanmayacağını söyledi. Joe Biden’ın Beyaz Saray’a gelmesi durumunda ABD’nin pozisyonunda bir değişiklik olacağını savunanların ise özellikle İran’ın bölgedeki yayılması ve Hizbullah konusundaki tavır açısından bu düşüncenin yanlış olduğunu anlayacaklarını kaydetti.



Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
TT

Irak'ta seçimlerin boykotu iktidar koalisyonunu karıştırdı

Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)
Bağdat'ta düzenlenen Koordinasyon Çerçevesi toplantısından (X)

Eski Başbakan Haydar el-İbadi Irak'ta ‘seçim sisteminin reforme edilmesi’ çağrısında bulunurken, Koordinasyon Çerçevesi’nin Mukteda es-Sadr'ın Kasım 2025'te yapılması planlanan seçimleri boykot etme kararına karşı tavır alması bekleniyor.

El-İbadi liderliğindeki Zafer Koalisyonu, seçim sisteminin ‘yolsuzluk’ suçu işleyen kişilerin seçime katılmasını engellemesi gerektiğini bildirdi. Koalisyon tarafından bugün yapılan basın açıklamasında, “Ülkenin karşı karşıya olduğu zorluklar, özellikle de bu tarihi anda, sistemin siyasi tabanını genişletmeyi, herkesi dahil etmeyi ve seçim sürecini yolsuzluğa bulaşmış kişilerden ve manipülatörlerden korumayı gerektiriyor” denildi.

Koalisyon, ‘herhangi bir devletin çöküşünün üstesinden gelmenin, halkın çıkarlarını ve devletin varlığını koruyarak iç siyasi ve sosyal birlikle başarılabileceğini’ vurguladı. Açıklamada, “Ulusal bir reform vizyonu temelinde aday olmamak, çıkarlar nedeniyle başkalarının seçimlere katılmasına izin vermemekten temelde farklıdır” ifadesi yer aldı.

Koordinasyon Çerçevesi’nin ana bileşenlerinden biri olan el-İbadi'nin koalisyonu, Sadr'ın benzer bir açıklama yapmasından bir gün sonra seçimleri boykot ettiğini duyurdu.

 Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)Eski Irak Başbakanı Haydar el-İbadi (X)

Koordinasyon Çerçevesi'nin pozisyonu

Koordinasyon Çerçevesi, Sadr ve el-İbadi'nin kararları ve bunların bir sonraki parlamentoda Şii temsiliyeti üzerindeki etkileri konusunda hemen bir görüş bildirmedi. Bilgi sahibi kaynaklar, “Sadr ve el-İbadi'nin kararlarını ele alma konusunda Şii meclisi içinde anlaşmazlıklar var” dedi.

Şarku’l Avsat'a konuşan kaynaklar şu ifadeleri kullandı: “Bedir Örgütü lideri Hadi el-Amiri ve Hikmet Hareketi lideri Ammar el-Hekim'in başını çektiği bazı Şii liderlerin durumu kontrol altına alma çabaları var. Yaşananlara uyum sağlamak için uzlaşmacı bir çözüm arayışının yanı sıra Sadr'a seçimlere katılması ve boykotu tersine çevirmesi için davette bulunma ve Bağımsız Yüksek Seçim Komisyonu'nu birkaç günlüğüne adaylık kapısını yeniden açmaya davet etme olasılığı da var… Koordinasyon Çerçevesi içinde farklı görüşler var, ancak Kanun Devleti Koalisyonu lideri Nuri el-Maliki'nin tutumunun Sadr'ı boykotu kırmaya ve seçimlere katılacağını açıklamaya davet etme eğiliminde olduğu dikkat çekiyor.”

Sadr, Kasım ayında yapılması planlanan parlamento seçimlerini boykot etme kararından dönmek için zorlu koşullar öne sürdü.

Sadr X platformundaki hesabı üzerinden yaptığı paylaşımda, “Yolsuzluk var olduğu sürece hiçbir seçime katılmayacağım. Doğruluk ancak kontrolsüz silahların teslim edilmesi, milislerin dağıtılması ve ordunun güçlendirilmesiyle tesis edilecektir” ifadelerini kullandı.

Yerel platformlarda, Sadr Hareketi liderleri ile aralarında Başbakan Muhammed Şiya es-Sudani'nin de bulunduğu Şii liderler arasında seçimlere katılma amacıyla temaslar kurulduğuna dair sızıntılar dolaşıyor.

Şarku’l Avsat'a konuşan siyasi bir kaynak, ‘Sadr Hareketi ile geri dönme olasılıkları konusunda şu ana kadar görüşmelerin durmadığını’ söyledi.

Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr (Sadr Hareketi medyası)

Seçimlerin meşruiyeti

Son dönemde izlenen çeşitli göstergelere göre seçimlerin meşruiyetine ilişkin endişeler bulunuyor. Boykotun kırılgan bir bölgesel ve uluslararası ortamda diğer kesimler tarafından da tekrarlanması, özellikle silah taşıyan ya da geçmişte silah taşımış olanlar başta olmak üzere pek çok Şii gücün, İran'ın hedef alınmasının ardından ABD ve İsrail tarafından hedef alınabilecekleri korkusunu taşımaya devam ettikleri bir dönemde, siyasi sistemin meşruiyetini etkileyebilir.

Aynı bağlamda araştırmacı Seyf es-Saadi Şarku’l Avsat'a verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı: “Irak'taki siyasi sınıf, boykot eden çoğunluğun seçimlere katılma güvenini yeniden tesis edecek olgun bir seçim sistemi sunamadı. Bunun nedeni, seçim yasasının her seçim döneminde, oy veren halkın gerekçeleri dikkate alınmaksızın, büyük geleneksel partilerin ölçülerine uyacak şekilde değiştirilmesidir… Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr ve iki eski başbakan Haydar el-İbadi ve Mustafa el-Kazımi'nin boykotu, seçimlere giden sürecin ciddiyetinin bir göstergesidir.”

Ancak es-Saadi, ‘seçim bölgesi sistemi, Sainte Lague sistemi ve benimsenen yüzde ile her seçimde sorunlara neden olan sonuç hızlandırma cihazlarına ilişkin doğru istatistiklere dayanan olgun bir yasanın çıkarılması yoluyla Irak'taki seçim sisteminde reform yapılabileceğini’ düşünüyor.