İran'ın ABD Güney Afrika Büyükelçisi’ne yönelik suikast planı ortaya çıktı

ABD istihbarat raporları; İran’ın bu yılın başlarında ABD’nin Bağdat’a düzenlediği hava saldırısında öldürülen Devrim Muhafızları dış kolu Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani’nin intikamını almak için ABD Güney Afrika Büyükelçisi’ne yönelik suikast planları yaptığını gün yüzüne çıkardı.

ABD merkezli Politico gazetesinin dün yayınladığı habere göre ABD istihbaratı ile ABD’li yetkililer, Washington yönetiminin bahar aylarından bu yana Büyükelçi Lana Marks'a yönelik tehdidin varlığından haberdardı. Ancak tehdidin “son haftalarda çok daha belirgin hale geldiği” zira İran'ın Pretorya Büyükelçiliği’nin de bu komplo planına dahil olduğu kaydedildi.

İran’ın komplo planları, ABD Başkanı Donald Trump'ın Süleymani'yi hedef akma kararına karşılık verme girişimleri bağlamında ortaya çıktı. Nitekim “uygulanması halinde bu planın ABD ile İran arasındaki zaten tehlikeli boyutta olan gerilimleri önemli ölçüde artırabileceği, gergin bir seçim sezonu ile karşı karşıya olan Başkan Trump üzerinde söz konusu plana karşılık vermesi için ciddi baskı oluşturabileceği” düşünülüyor.

ABD'li yetkililer, Büyükelçi Marks’a yönelik suikast planının İran rejiminin Süleymani'nin intikamını almak için hazırlanan birkaç seçenekten biri olduğu inancındalar. Bu da tüm ABD istihbarat servislerinin dikkatli olmasını gerektiriyor.

ABD’li bir hükümet yetkilisi, Büyükelçi Marks’ın tehdidin farkında olduğunu, istihbarat raporlarının da uluslararası istihbarat inceleme dosyasına dahil edildiğini aktardı. Söz konusu dosyada, ABD hükümetinde yer alan üst düzey politika ve güvenlik yetkililerinin yanı sıra bazı milletvekilleri ve çalışanlar tarafından erişilebilen veriler de yer alıyor.

Geçen ekim ayında ABD Büyükelçisi olarak yemin eden 66 yaşındaki Marks’ın Trump’a yakın isimlerden olduğu, Trump’ın Palm Beach'teki Mar-a-Lago tesisinin üst yönetim kadrosunda yer aldığı biliniyor.

ABD'li yetkililer, Güney Afrika'da gizli ağlar yürütmekle suçladıkları İran hükümetinin bir ayağının on yıllardır bölgede olduğunu öne sürdüler. 2015 yılında sızdırılan istihbarat verilerini kaynak alan uluslararası medya, İran ajanlarının Güney Afrika'daki gizli ve kapsamlı ağına ayrıntılarıyla değinmişti.

Yetkililer, Marks’ın ABD’nin diğer bölgelerde görevli diplomatlarından daha kolay bir hedef olduğu görüşündeler. Zira ABD’nin, Batı Avrupa’daki kolluk kuvvetleri ve istihbarat servisleriyle güçlü ilişkileri bulunuyor.

İran, son 40 yıldır ülke sınırları dışındaki büyükelçileri ve büyükelçilikleri hedef alma veya bu kişileri rehin alma gibi çeşitli eylemlere karıştı. Bunlardan sonuncusu ise 2011’de Washington Büyükelçisi olduğu sırada Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Adil el-Cubeyr’e yönelik düzenlenen suikast girişimiydi.

ABD diplomatlarını doğrudan hedef almaktan genel olarak kaçınan İran, desteklediği milislerin Lübnan, Irak ve diğer ülkelerdeki ABD büyükelçiliklerine saldırı düzenlemesine olanak sağlıyor.

ABD Başkanı Trump, Süleymani'nin öldürülmesinin ardından, ocak yaptığı açıklamada İranlı generalin ABD’nin diplomatik kurumlarına saldırı planladığı uyarısında bulunmuş; “Büyükelçiliğimizi havaya uçurmayı planlıyorlardı” ifadelerini kullanmıştı. Fox News'e verdiği röportajda da “Dört farklı büyükelçiliğin İran tehdidi altında olabileceğini düşünüyorum” demişti.

İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Said Hatibzade ise söz konusu haberin yayınlanmasından birkaç saat sonra yaptığı açıklamada, İran’ın bu suçlamaları “kesinlikle reddettiğini” bildirdi. Hatibzade, IRNA’nın haberine göre ABD’li yetkililere uluslararası arenada İran karşıtı düşmanca atmosfer oluşturmak için tekrar tekrar kullanılan bu tür çürük yöntemleri bırakma çağrısında bulundu.

Hatibzade sözlerini şöyle sürdürdü:

“İran, uluslararası toplumun sorumlu bir üyesi olarak, uluslararası diplomasi ilkelerine ve normlara bağlılığını kanıtlamıştır. Şu anki Beyaz Saray yönetimi ise aksine, özellikle son yıllarda uluslararası normlara ve kanunlara aykırı birçok adım atmıştır.”

Hatibzade açıklamasında ayrıca ABD'nin İran aleyhinde suç duyurusunda bulunma yönündeki ısrarının başkanlık seçimleri propagandası çerçevesinde gerçekleştiğini öne sürdü.

İran’ın Süleymani'nin öldürülmesi konusunda “uluslararası yasal kovuşturmayı çeşitli düzeylerde sürdürdüğünü” belirten Hatibzade, bu adımın “tolere edilemeyeceğini ve unutulamayacağını” vurguladı.