Harry Potter: Ev cinleri nasıl büyücülerin kölesi oldu?

Ekim'de yeni bir Harry Potter kitabı okurlarla buluşacak (Warner Bros)
Ekim'de yeni bir Harry Potter kitabı okurlarla buluşacak (Warner Bros)
TT

Harry Potter: Ev cinleri nasıl büyücülerin kölesi oldu?

Ekim'de yeni bir Harry Potter kitabı okurlarla buluşacak (Warner Bros)
Ekim'de yeni bir Harry Potter kitabı okurlarla buluşacak (Warner Bros)

Harry Potter evreni karanlık ve zulümden uzak değil ve büyücülük dünyasında birçok soruyu gündeme getiren unsurlardan biri de çoğu büyücü ailesi için hizmetçi olarak çalışan ev cinleri. 
Harry Potter ve Felsefe Taşı’nın 1997’de yayımlanmasıyla birlikte dünyanın pek çok yerinden okurlar Harry’nin hikayesiyle tanışmış ve onun büyücüler dünyasının en karanlık ismi Lord Voldemort’a karşı verdiği savaşa tanıklık etmişti. 
Harry Potter romanları 2001 ve 2011’de beyaz perdeye uyarlanmış ve son kitap Harry Potter ve Ölüm Yadigarları iki filme bölünmüştü. Filmlerle birlikte Harry Potter efsanesi hayran kitlesini genişletmiş ancak birçok detay ve soru havada kalmıştı. 
Bunlar arasında ev cinlerinin neden özgür yaratıklar olmadığı ve bunun yerine hizmetçi olarak çalıştığı da yer alıyor. 
Harry Potter romanlarında okurlar hemen hemen her büyücü ailesinin bir ev cini olduğunu ve Hogwarts’ta da pek çoğunun çalıştığını öğrenmişti. Filmlerdeyse izleyiciler ilk kez Harry Potter ve Sırlar Odası’nda Malfoy ailesinin ev cini Dobby’le tanışmıştı. 

Öte yandan kitaplarda ev cinlerinden daha fazla bahsediliyor ve korkunç koşullarda yaşamaları Hermione’nin E.R.İ.T’i (Ev Cini Refahını İlerletme Topluluğu) kurarak ev cinlerinin en azından ufak bir maaş almalarını savunmasına neden olmuştu. 
Harry Potter evreninde ev cinleri büyücülere çok uzun süredir hizmet ettiklerinden yaşadıkları koşullar normal olarak görülüyor. 
Screen Rant'in haberine göre ev cinlerinin nasıl ve ne zaman bu hizmete başladığı bilinmese de J.K. Rowling ev cinlerinin Hogwarts’a gelişinin arka planını anlatmıştı. Rowling ev cinlerinin iyi çalışma koşulları sağlama umuduyla Helga Hufflepuff tarafından Hogwarts’a getirildiğini söylemişti. Burada istismara uğramayacaklar ve maaş alacaklardı.
Ne yazık ki, tüm ev cinleri yüzyıllardır hizmet ettiklerinden bedava çalışmaya ya da maaş almaya alışık değildi.
Bunun en güzel örneği, Hermione’nin Hogwarts’ın ev cinlerine vermek ve böylece onları serbest bırakmak üzere ördüğü kıyafetlerde bulunabilir. Ev cinleri çalışmaya o kadar çok alışmışlardı ve işlerini seviyorlardı ki Hermione’nin eylemlerini onur kırıcı buluyorlardı. 
Her ne kadar Rowling evrendeki ufak tefek başka unsurlara dair detaylar vermiş olsa da ev cinlerine ve büyücülük dünyasındaki geçmişlerine dair ketum davrandı. 
Hermione’nin çabalarının ev cinlerinin Hogwarts Savaşı’na katılmasıyla beyhude olmadığı kanıtlanmıştı ve bu birçok kişinin bakışını değiştirmişti. Hermione’nin Sihir Bakanlığı Büyülü Yaratıkların Düzenlenmesi ve Denetimi Dairesi için çalışmaya başlaması da onların artık çalışmak zorunda olmayacaklarına ya da en azından maaş alıp istismar edilmeyeceklerine işaret ediyor olabilir. 



Bilinç, beynin neresinde? Öne çıkan iki teori de sınavı geçemedi

Araştırmacılar bilincin, beynin zekadan ziyade duyularla ilişkili bölümünde oluştuğunu düşünüyor (Pixabay)
Araştırmacılar bilincin, beynin zekadan ziyade duyularla ilişkili bölümünde oluştuğunu düşünüyor (Pixabay)
TT

Bilinç, beynin neresinde? Öne çıkan iki teori de sınavı geçemedi

Araştırmacılar bilincin, beynin zekadan ziyade duyularla ilişkili bölümünde oluştuğunu düşünüyor (Pixabay)
Araştırmacılar bilincin, beynin zekadan ziyade duyularla ilişkili bölümünde oluştuğunu düşünüyor (Pixabay)

Bilincin beynin hangi bölümünde olduğunu araştıran bilim insanları ilginç sonuçlara ulaştı. 

Kişinin kendisini, etrafını, deneyimlerini, duygularını anlamasını sağlayan bilinç, insan varlığının temel bileşenlerinden biri. 

Bilim insanları uzun zamandır bilincin beynin hangi bölümünde, nasıl meydana geldiğini anlamaya çalışıyor. Pek çok fikir ortaya atılırken halihazırda 30'a yakın teori olduğu tahmin ediliyor. 

Bunlar arasında en çok öne çıkan ikisiyse Küresel Çalışma Alanı Teorisi (GWT) ve Bütünleşik Bilgi Teorisi (IIT). Bunlardan ilki bilincin, beynin ön kısmında olduğunu ve buradaki kilit bölgeler duyusal bilgileri tüm beyne yaydığında bilinçli deneyimin ortaya çıktığını savunuyor. 

IIT ise beyindeki bilginin son derece entegre ve bütünleşik olduğunu ve bu şekilde bilinçli bir deneyimin mümkün olduğunu öne sürüyor.

Önde gelen hakemli dergi Nature'da 1 Mayıs Perşembe günü yayımlanan çalışmada bilim insanları, bu iki teoriyi test ederek hangisinin geçerli olduğunu bulmaya çalıştı. Bulgular, ikisinin de yetersiz olduğuna işaret ediyor. 

Max Planck Enstitüsü'nden Dr. Lucia Melloni ve ekip arkadaşları, ABD, Avrupa ve Çin'deki 12 laboratuvarda 256 kişiye çeşitli görüntüleri izleterek beyinlerindeki elektrik ve manyetik aktiviteyi ve kan akışını ölçtü. 

Katılımcıların bilinçli farkındalığını ölçmek için onlara çeşitli yüzler, nesneler ve semboller gösterildi. Katılımcılar ekranda belirli görüntüler belirdiğinde bir düğmeye bastı. Ekip katılımcıların beynini üç farklı yöntem kullanarak izledi.

Bulgular bilincin, beynin düşünmeyle ilişkili ön kısmından ziyade, görme ve işitmeyle bağlantılı duyusal bölgeleri içeren arka kortekste ortaya çıktığına işaret ediyor. 

Çalışma, beynin arka kısmındaki nöronlarla öndeki bölgeler arasındaki önemli bağlantılar saptasa da bilincin ana merkezinin arka kortekste olduğu fikrini destekliyor.

Araştırmada ayrıca IIT'nin öne sürdüğü gibi bilincin, beynin çeşitli bölümlerinin etkileşimi ve işbirliğiyle oluştuğunu destekleyen güçlü kanıtlar da bulunmadı. 

Makalenin başyazarlarından Christof Koch, "Burada kanıtlar kesinlikle arka korteks lehine. Bilinçli deneyimle ilgili bilgiler ön loblarda ya yoktu ya da arka kortekse kıyasla çok daha zayıftı" diyerek ekliyor: 

Bu durum, ön lobların zeka, yargılama, muhakemede kritik önem taşımasına karşın görme, bilinçli görsel algılama gibi konularda kritik bir rol oynamadığı fikrini destekliyor.

Araştırmacılar yeni çalışmanın komadaki veya bitkisel hayattaki hastalar açısından da önem taşıdığını ifade ediyor.  

Bu durumdaki hastalar birkaç gün boyunca yanıt vermediği zaman genellikle bilinçlerini kaybettikleri varsayılarak yaşam destek ünitesiyle bağları kesiliyor. Ancak geçen yıl yayımlanan bir çalışmada tepkisiz hastaların yaklaşık 4'te birinin bilinci olabileceği tespit edilmişti.

Bu araştırmaya gönderme yapan Koch "Bilincin beyindeki temelini bilmek, sinyal vermeden 'orada olmanın' bu gizli biçimini daha iyi saptamamızı sağlar" diyor. 

Independent Türkçe, Reuters, New York Times, SciTechDaily, Nature