Suriye’nin İdlib kentinde gerilim tırmandı. Rus savaş uçakları dün 20’den fazla hava saldırısı gerçekleştirdihttps://turkish.aawsat.com/home/article/2511671/suriye%E2%80%99nin-i%CC%87dlib-kentinde-gerilim-t%C4%B1rmand%C4%B1-rus-sava%C5%9F-u%C3%A7aklar%C4%B1-d%C3%BCn-20%E2%80%99den-fazla
Suriye’nin İdlib kentinde gerilim tırmandı. Rus savaş uçakları dün 20’den fazla hava saldırısı gerçekleştirdi
Suriye’nin kuzeybatısındaki Afrin’de infilak eden aracın kalıntıları (Afrin haberleri)
Ankara/Said Abdurrazık
TT
TT
Suriye’nin İdlib kentinde gerilim tırmandı. Rus savaş uçakları dün 20’den fazla hava saldırısı gerçekleştirdi
Suriye’nin kuzeybatısındaki Afrin’de infilak eden aracın kalıntıları (Afrin haberleri)
Rusya’nın askeri gerginliği tırmandırarak İdlib’deki mevzilere yoğun hava saldırıları düzenlediği bir ortamda, Rus tarafı, M4 (Lazkiye- Halep) otoyolunda Türkiye ile ortak devriye gerçekleştirmeyi reddetti. Bu gelişmelerin ardından Libya ve Suriye dosyalarını içeren Rusya-Türkiye istişare turu dün Ankara’da başladı. Türk kaynaklar, iki heyette Rusya ve Türkiye’den Dışişleri, Savunma ve istihbarat yetkililerinin yer aldığını belirterek, toplantıların Ankara’daki Dışişleri Bakanlığı binasında gerçekleştirildiğini aktardı. Türk heyete Dışişleri Bakan Yardımcısı Sedat Önal’ın başkanlık ettiği istişare turunun ikinci toplantısında Suriye ve Libya’daki gelişmeler ele alındı. Birinci istişare toplantısı iki hafta önce Moskova’da düzenlenmişti.
Ankara’da düzenlenen istişare toplantısı öncesinde Suriye’nin İdlib kentinde gerilim tırmandı. Rus savaş uçakları dün 20’den fazla hava saldırısı gerçekleştirdi. Rusya’nın İdlib’de gerginliği tırmandırması üzerinde Akdeniz’deki Rus savaş gemileri çok sayıda noktayı bombaladı.
Rus hava saldırısı
Rusya’ya ait 7 savaş uçağı, nöbetleşe biçimde İdlib’in kuzeyindeki Batanta ve Eş-Şeyh Bahr köylerini bombaladı. Eş-Şeyh Bahr köyüne ayrıca Akdeniz sahillerinde bulunan Rus savaş gemilerinden uzun menzilli füzeler atıldı. Rusya’nın hava saldırısına eş zamanlı olarak İdlib’in kuzey kırsalındaki Maarra’t Mısrin kentinin batısına vakum füzeleriyle saldırı düzenlendi. Aynı zamanda rejim güçleri İdlib’in güneyindeki Cebel Zaviye, Kenasfara, Safhun ve Futeyra’nın beldelerine top atışları düzenledi.
Suriyeli muhalifler, bu saldırılara karşılık İdlib semalarındaki Rus keşif uçaklarını vurmak için güdümlü füze fırlattı ancak hedefi vuramadılar.
Diğer taraftan Rusya, 5 Mart’ta Moskova ve Ankara arasında imzalanan mutabakat doğrultusunda Türkiye ile M4 (Lazkiye- Halep) otoyolunda yürüttüğü ortak devriyelerin yenisine katılmayı reddetti. Türk güçleri devriye faaliyetini tek başına gerçekleştirdi.
Türk kuvvetleri, dün sabah saatlerinde Rusya tarafıyla olağan ortak devriye faaliyetine hazırlık için Türk keşif uçaklarının bölgedeki yoğun uçuşları altında M4 otoyolunda yoğun bir şekilde konuşlandı. Ancak Rusya tarafı ortak devriyeye katılmayı reddetti ve Türk kuvvetleri devriye faaliyetini tek başına gerçekleştirdi. Türk medyasına göre, Rusya tarafı, Türk kuvvetlerinin İdlib’in doğusundaki Serakib’in Ternaba köyünden Lazkiye’nin kuzey kırsalındaki Ayn Hur’a, oradan İdlib’in güney ve batı kırsalına uzanan devriye güzergahının güvenliği ve Rus askeri araçlarına yönelik saldırının tekrarlanmaması konusunda teminat vermediği için ortak devriyeye katılmayı reddetti. Nitekim daha önce ortak devriye sırasında Rus askeri araçlarına yapılan saldırı sonucu bazı Rus askerleri yaralanmıştı.
Rusya tarafının ortak devriyeye katılmayı reddetmesi ve Türk kuvvetlerinin tek başında devriyeye çıkmasının ardından Moskova, Türkiye’nin Suriye’nin kuzeybatısında gerginliği azaltma bölgelerinde radikal gruplar ile Suriye ılımlı muhalif gruplar arasında ayrım yapma yükümlülüğüne bağlı kalmadığını belirtti. Tarafların 15 Mart’ta başladığı ortak devriyeler ister el yapımı bomba ister RPG füzeleri olsun çok sayıda saldırıya uğradı. Saldırılar sonucunda Rusya ve Türkiye tarafından yaralanan askerler oldu. 25 Ağustos’ta meydana gelen bu saldırıların sonuncusunda, İdlib’in batısındaki Urum el-Cevz bölgesinde Rus askeri aracı RPG füzesiyle hedef alındı.
Öte yandan Ankara, Fransa’nın Libya, Doğu Akdeniz ve son olarak Irak geriliminde olduğu gibi Türkiye’ye karşı İdlib’de de benzer bir müdahalede bulunmasına karşı endişeleri olduğunu dile getirdi.
Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Pazartesi günü bir televizyon programında yaptığı açıklamada, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron için “Suriye'de önemli aktör olmaktan çıktı. Dürüst bir siyasetçi değil. Sağduyuyu kaybetti, dengesi bozuldu” ifadelerini kullandı.
Macron, 27 Haziran’da Rus mevkidaşı Vladimir Putin ile İdlib başta olmak üzere önemli meseleler ele almıştı. Bu durum Fransa ile ilişkilerinde gerilim yaşayan Türkiye’nin çekincelerine yol açmıştı.
Paris, Avrupa Birliği’ni (AB) Türkiye’nin Irak, Libya ve Suriye gibi bazı ülkelere müdahalesine son verme noktasında adım atmaya zorluyor.
Afrin’deki patlama
Suriye’nin kuzeyindeki Halep kırsalında yer alan ve Türkiye destekli grupların kontrolündeki Afrin kentinde bomba yüklü aracın infilak etmesi sonucu hayatını kaybedenlerin sayısı 10’a yükseldi. Suriye İnsan Hakları Gözlemevi, dünkü açıklamasında, “Suriye’nin kuzeyindeki Halep kırsalında yer alan ve Türkiye destekli grupların kontrolündeki Afrin kentinde bomba yüklü aracın infilak etmesi sonucu hayatını kaybedenlerin sayısı 10’a yükseldi. Ölenler arasında bir çocuk ve bir doktor bulunuyor. Aralarında hayati tehlikesi bulunan 35’ten fazla yaralı var. Ölü sayısı daha da artabilir” ifadelerine yer verdi.
Patlama, şehir merkezinde sivillerin yoğun olarak bulunduğu ve Türkiye destekli gruplara ait güvenlik noktasına yakın bir bölgede meydana geldi.
Türkiye destekli muhalif gruplar Mart 2018’den bu yana Afrin’i kontrol ediyor. Söz konusu tarihten bu yana kentte çok sayıda bomba yüklü araçla saldırı gerçekleşti, onlarca kişi hayatını kaybetti ve yaralandı.
Muhalif Suriye Ulusal Koalisyonu’ndan yapılan açıklamada, “Halep’in kuzey kırsalındaki Afrin kentini hedef alan terör saldırısında biri doktor 11 kişi hayatını kaybetti, onlarca kişi yaralandı ve bazılarının durumu kritik. Yerleşim bölgesine uzanan korkunç terör suçu, Türk Kızılay’ına ait araca düzenlenen ve gönüllü bir Türk vatandaşının hayatını kaybettiği saldırıdan birkaç saat sonra geldi. Afrin’deki patlama, teröristlerin sahip olduğu tek vasfı olan kaosu yaymak, şiddet ve öldürmeyi teşvik etme konusundaki umutsuz girişimlerinin olduğu bir dizi benzer operasyondan sonra geldi” denildi.
Koalisyon, sevdiklerini kaybeden ailelerin yanında olduğunu belirterek, bu patlamanın veya sivilleri hedef alan herhangi bir saldırının arkasında olan grupların peşine düşmeyi sürdürme hususundaki kararlılığını vurguladı.
Uluslararası topluma terörizme, sponsorlarına ve bundan faydalananlara karşı kararlı bir tavır benimseme çağrısında bulunan Koalisyon, açıklamasında, “Çok ciddiye aldığımız bu terör eylemlerinin devam etme riskleri bulunuyor. Bu örgütleri ve arkalarında duranları kuşatmak, fon ve destek kaynaklarını kesmek, tasfiyelerini teminat altına almak ve oluşturabilecekleri her türlü tehdide son vermek için Suriye Ulusal Ordusu'nun ve Suriye geçici hükümetinin kurumlarının desteklenmesinin gereğini vurguluyoruz” ifadelerini kullandı.
“Temel siyasi görev, sadece görünürdeki iktidar biçimleriyle yüzleşmek değil, tarafsız ve bağımsız görünen kurumların çalışma mekanizmalarını eleştirmek, söylemlerini parçalamak ve gizlice uyguladıkları politik şiddeti ortaya çıkarmak için onlara saldırmaktır. Bu gizli şiddeti ifşa etmenin amacı, ona bilinçli ve öngörülü bir şekilde direnmek ve mücadele etmek mümkün hale gelmesidir” İnsan Doğası/İktidara Karşı Adalet - Foucault ve Chomsky Tartışıyor adlı kitaptan bir alıntı.
Sudan'ı kasıp kavuran savaşın ortasında, top seslerinden daha ağır ve yıkımdan daha acı verici acı bir gerçek ortaya çıkıyor. Bu gerçek, Sudan'ın siyasi bilincine daha önce eşi ya da benzeri görülmemiş bir darbe indirirken siyasi araçlar geleneksel kutuplaşmayı aşarak siyasi uygulamada ‘milliyetçilik’ ve ‘kamu yararı’ kavramlarının tamamen parçalanmasına tanık oldu.
Sudan'daki ister sağcı ister solcu olsun çeşitli siyasi güçler 2023 yılının nisan ayında savaşın patlak vermesinden bu yana bu trajediyi kendi siyasi hesaplarını görmek, kendilerini ve söylemlerini yeniden sunmak ve ulusal felaketi, savaşın gidişatı ve içindeki acılarla ilgilenmeyen, siyasi nüfuz ve kendi çıkarları için sembolik bir sermayeye dönüştürmek amacıyla kullanmaya çalışıyor.
Sudan'da tanık olduklarımız artık sadece silahlı bir askeri çatışma değil, aynı zamanda ulusal siyasi pratiğin içeriğinin tamamen çöküşü ve onu yönlendiren ahlaki pusulanın kökünden sökülüp atılmasıdır. Bu durum, ateşli bir fırsatçılığa dönüşürken vatanın parçalarının siyasi ganimet haline gelmesine katkıda bulunuyor ve büyük anlatılarını gerçekliğin enkazı üzerine inşa ediyor. Bu manzarada savaş, yıpranmış siyasi kimliklerin yeniden inşası oyununda sadece bir arka plan haline geldi. Vatanı ganimet bilme mantığının bozulması, top sesleri eşliğinde toprağın üzerinde tam bir yıkım ve tahribat, ulusal projenin temellerinin çöküşü karşısında siyasi bir boşluk şeklinde ulusal tarihin en karanlık anlarında çifte bir çöküşe neden oldu.
Ülkedeki İslamcı gruplar 2019 Nisan ayında halk devriminin başarıyla sonuçlanmasıyla iktidarı kaybetti. Halk devrimi, 1989 yılının haziran ayında Ulusal İslami Cephe (NIF) tarafından gerçekleştirilen darbeden bu yana ülkeyi yöneten Ulusal Kongre Partisi (NCP) rejimini devirip Cumhurbaşkanı Ömer el-Beşir'i iktidardan düşürdü. Söz konusu İslamcı gruplar, Aralık devrimini yöneten halkın kendilerine karşı gösterdiği büyük tepkiyi atlatmaya ve kendilerini ve söylemlerini yeniden sunmaya, Hızlı Destek Kuvvetleri’nin (HDK) işlediği suçlara karşı ordu ve devletin koruyucusu olarak yeniden konumlanmaya ve kendilerini orduyu ve devleti destekleyen siyasi güç olarak göstermeye çalışıyorlar. Böylece, halkın kitlesel devrim orduları tarafından devrilen otoriter geçmişlerini ve otuz yıllık yolsuzluk ve otoriterlik mirasını silebileceklerini düşünüp barışçıl silahlarına sarılıyorlar. Savaşı, ülkeye gizlice geri dönme planlarının bir parçası olarak göstermeye çalışıyorlar ve HDK'nın Sudan'ı kasıp kavuran yıkım dalgasına karşı duran ulusal cephe olduklarını iddia ediyorlar. Milislerin işlediği suçlara ve faşist doğasına karşı herhangi bir tavrı, kendi cephelerine siyasi bir tavır olarak görüyorlar.
Sudan'daki ister sağcı ister solcu olsun çeşitli siyasi güçler 2023 yılının nisan ayında savaşın patlak vermesinden bu yana bu trajediyi kendi siyasi hesaplarını görmek, kendilerini ve söylemlerini yeniden sunmak ve ulusal felaketi, savaşın gidişatı ve içindeki acılarla ilgilenmeyen, siyasi nüfuz ve kendi çıkarları için sembolik bir sermayeye dönüştürmek amacıyla kullanmaya çalışıyor.
Karşı tarafta ise, devrim güçlerinin saflarında yaşanan kargaşa onlara yardımcı oldu. Devrimin oluşumuna katkıda bulunan ve savaşın ardından ortaya çıkan çeşitli oluşumlarla geçiş dönemini yöneten Özgürlük ve Değişim Bildirgesi Güçleri’ne (ÖDBG) bağlı sivil gruplar, Sivil Cephe, Tekaddum İttifakı ve ardından Samud İttifakı, HDK üyelerinin savaşla ilgili anlatısını benimsedi ve tekrarladı. Bunu milislerin ordudaki eski rejimin kalıntıları ile savaşı olarak tasvir etti. Milislerin yenilgiye uğratılmasının -tüm suçlarına rağmen- eski rejimin yeniden canlanması anlamına geleceği uyarısında bulundu.
Bu anlatı sağlam temellere dayanmamasına, milis grupların ordu ve komutanlarıyla iletişim kurmak için çılgınca çaba göstermelerine, diğer devlet kurumları dışında doğrudan orduyla iletişim kurmakta ısrar etmelerine ve devrimin temel sloganı olan devletin ve Sudan’daki yönetimin modernleştirilmesi ile çelişmesine rağmen savaşı, bilinçli ya da bilinçsiz olarak eski dostları olan devrik İslamcı iktidarın bir uzantısı olarak gören olgunlaşmamış bir vizyonu dayatmaya devam ettiler. Bu şekilde milislerin anlatısını desteklediklerini ve Sudanlıların eşi görülmemiş bir suçla karşı karşıya kaldıkları savaşı meşrulaştırdıklarını görmezden geldiler. Sudan ordusu, tarihi siyasi müzakerelerine rağmen şu anda bu suçla mücadele ediyor. Sudanlıların milislerin kontrolündeki bölgelerden ordunun kontrolündeki bölgelere kaçışı da bu gerçeği teyit ediyor.
Söz konusu güçlerin milislere yakın tutumu bununla sınırlı kalmadı. Sudan devletinin tüm kurumları, ordu da dahil olmak üzere, HDK ile aynı düzeyde görüldü. Durumu daha da karmaşık hale getirense yaklaşık iki yıldır süren savaş boyunca bu ittifakların söylem ve karar alma süreçlerinde milislerle organik, entelektüel ve siyasi bağları olan unsurların varlığının devam etmesiydi. Nihayet bu yılın mart ayında milislere siyasi desteğini açıkça ilan eden Sudan Kurucu İttifakı’nı kurmak için Tekaddum İttifakı’ndan ayrıldılar ve başından beri var olan bu eğilimlerini açıkça ortaya koydular. Bu unsurların bazıları, ‘Samud’ adı altında ittifakın geri kalanında varlıklarını sürdürürken, bu durum onu, Sudan'ı bölmek için rekabet etmeye devam eden HDK’nın siyasi ittifaklarıyla ilişkilerini sürdürmeye ve onlarla iş birliği yapmaya itti.
Savaşı, devrik İslamcı iktidarla olan eski çatışmalarının bir uzantısı olarak görmekte aceleci bir yaklaşım sergilediler ve bilinçli ya da bilinçsiz şekilde milislerin anlatısını desteklediklerini göz ardı ettiler.
Böylece, sağlam bir ahlaki zeminde durmak yerine ya ağır suçları meşrulaştırmaya karıştırlar ya da sessiz kaldılar. Hatta bazen siyasi denge bayrağı altında, bazen de ihlallere ilişkin gerçekleri ve verileri açıkça tahrif ederek bu suçları normalleştirmeye katkıda bulundular. Sivil Cephe, 2023 yılının mayıs ayında yapılan açıklamada, HDK milislerinin işlediği tecavüz suçlarını Sudan ordusuna atfetti. Ancak bu durum ortaya çıkınca özür dilemek zorunda kaldı.
Daha sonra bu siyasi birliktelik daha da güçlendi. Öyle ki ilgili ittifaklar milislerin İslamcı gruplara karşı direniş adına şiddet uygulamaları meşru bir gerekçe haline getirildi. Milislerin ve bu ittifakların bölgesel destekçileri, yandaşları ve koruyucuları da durumu daha da ağırlaştırdı.
Bu güçler, Aralık devriminin fitilini ateşleyen ve İslamcıların iktidarını deviren halkın öfkesini kullanarak ahlaki bir duruş sergilemeye çalışırken, bu devrimin mirasını tekellerine almaya çalışıyorlar. Ancak HDK milisleriyle aynı anlatıyı paylaşarak İslamcılara paha biçilmez bir hizmette bulundular. İslamcıların kendilerini devrimle milisler arasında bağlantı kurmaya çalışan bir söylem üretmelerine ve kendilerini Sudan'da istikrarı sağlayan ve koruyan unsurlar olarak göstermeye izin verdi. Oysa gerçekte, onlarca yıl süren yolsuzluk ve despotluğun tohumlarını ekerek Sudan halkının bugün yaşadığı tüm felaketlerin asıl nedeni İslamcı gruplardır. Buna karşın Samud İttifakı, ulusal mücadelenin ahlaki pusulası olduğunu iddia ederek devrimin mirasını tekelinde tutmaya çalıştı. Bu da devrimin sloganlarına, özellikle de devrimci kitlelerin şu anda yaşananlara karşı devrimci tutumu belirlemek için açık ve net bir şekilde formüle ettikleri ‘Ordu kışlaya, Cancavid dağtılsın!’ sloganına ölümcül bir darbe indirdi.
Rızanın İmalatı
Çatışan taraflar genel iletişim düzeyinde Noam Chomsky'nin ‘Rızanın İmalatı’ modelini gerçeklikten tamamen ayrı bir bağlamda uygulamaya çalışıyorlar. Bu modelde tüm taraflar kendi tabanına hitap ederken onlardan güç alır ve halkı görmezden gelir.
Rızanın İmalatı, halka sahte ikili seçenekler sunan bir medya çerçevesi oluşturarak yapılır. Bu çerçeve, olası düşünce alanını daraltmak ve alternatifleri göz ardı etmek için tasarlanmıştır. Tartışma varsayımsal olarak iki seçenekle sınırlıdır. Ya ordunun ya da milislerin mutlak otoritesi kabul edilmeli. Ordunun mutlak otoritesi kabul edilirse İslamcılar liderlerinin otoriter emellerini destekleyecek ve bunun devrim ve geçiş sürecinin hedefleriyle çeliştiğini yani ordunun reformu ve devlet mekanizmasının demokratik yönetime geçiş için sivil bir şekilde modernize edilmesi ve geliştirilmesini görmezden gelecek. Milislerin mutlak otoritesi kabul edilirse, eski rejimin kalıntılarıyla mücadele etmek için kaçınılmaz bir gerçeklik olarak görülecek ve onların suçlarını, varlıklarının temelindeki bozukluğu ve Sudan'ın sosyal dokusunun istikrarı üzerindeki tehlikesini görmezden gelinecek. Dolayısıyla Tekaddum İttifakı güçleri ve daha sonra da Samud İttidakı güçleri, Sudan'ın sosyal ve siyasi tarihinin karmaşıklığına ilişkin tartışmaları gündeme getirerek, gerçeklere aykırı olsa da, milislerin varlığını meşrulaştırmaya ve onları Sudan'ın marjinal kesimlerinin temsilcisi olarak göstermeye çalışacak.
Çatışan taraflar genel iletişim düzeyinde Noam Chomsky'nin ‘Rızanın İmalatı’ modelini gerçeklikten tamamen ayrı bir bağlamda uygulamaya çalışıyorlar. Bu modelde tüm taraflar kendi tabanına hitap ederken onlardan güç alır ve halkı görmezden gelir.
Taraflar, resmî kurumların tek başına meşru şiddeti tekelinde tuttuğu ve hukukun üstünlüğüne tabi olan bir sivil devletin inşası şeklindeki devrimin temel talebini dışlayan ve üçüncü bir seçenek olan bu yapay çerçevede kendi anlatılarını sunuyorlar. Siyasi tartışma, ‘sivil devletin nasıl kurulacağı ve devletin şiddeti tekelinde tutacağı’ konusundan, ‘iktidarı ele geçirmek için hangi silaha başvuracağımız’ sorusuna kaydı. Bu da organize ama tembel bir yanıltma süreci olmanın yanında geçiş sürecinin görevlerini yerine getirmek için halkın yanında yer alarak siyaset yapmayı zorlaştırıyor.
Bu karşıt anlatılar, görünürdeki düşmanlıklarına rağmen, derin yapılarında birbirine benziyor. Her ikisi de siyasi doğruluk için sahte bir pusula oluşturmaya çalışıyor ve kendi önderlerini takip etmeyen kim varsa kınıyor. Bu otoriter girişimin milliyetçilik, devrim veya adaletle hiçbir ilgi yok, daha ziyade yıkıntıları üzerinde bile olsa sahneyi domine etmeye çalışan fırsatçı siyasi projelerle ilgili. Şarku'l Avsat'ın al Majalla'dan aktardığı analize göre bu çok boyutlu çatışmanın nihai sonucu, Sudan'da siyasetin ‘ölüm politikasına’ (Thanatopolitics) dönüşmesidir. Buradaki politika artık vatandaşların hayatlarını yönetmekle değil, onların ölümlerini, yerlerinden edilmelerini ve acılarını diğerlerine karşı mücadelede birer araç olarak kullanmakla ilgileniyor. Samud İttifakı’nın yükselttiği ‘savaşa hayır’ sloganı bile, milislerin varlığını sürdürmesini sağlamak ve onları dağıtmak yerine varlıklarını garanti altına almak için kullanılıyor. Vatandaşlar ve onların görüşleri, gerçek katılımcılar olarak siyasi niteliklerinden mahrum bırakılarak, devletin yıkıntıları üzerinde rekabet eden tarafların şiddetine maruz kalan bedenlere indirgenmiş durumda. Her iki taraf da, sloganlarında farklılık gösterse de, siyasi bencil bir zihniyet, ulusal çıkar ile örgütsel veya partizan çıkarlarını kasıtlı olarak karıştırma ve vatan, devrim, demokrasi gibi büyük değerleri, iktidarın merkezinde yeniden yer edinme çabalarını gizlemek için bir perde olarak kullanma konusunda ortak bir tutum sergiliyor.
Zemzem Mülteci Kampı, HDK’nın kontrolüne geçtikten sonra, kamp sakinleri Sudan'ın batısındaki Darfur bölgesindeki geçici bir kampa kaçarken, 13 Nisan 2025 (AFP)
Herçeği gösteren değil, onlara yönelenlerin çıkarlarına hizmet eden bu sahte pusulalar, özünde bir çözüm aramak veya felaketi cesurca yorumlamak yerine ülkenin yıkıntıları üzerinde olsa bile siyasi nüfuzu yeniden üretmek için krizi yönetmeyi amaçlıyor. Bu yüzden onlarla aynı safta yer almayan birinden gelen her türlü eleştiri ya ihanetle ya da abartılı tepkilerle, hatta o kişinin karalanması ve siyasi sahneden uzaklaştırılması için çılgınca çabalarla karşı karşıya kalır ve bu eleştiriye, diğerlerinin kesinlikle düşman olduğu düşüncesi altında ortadan kaldırılması gereken bir tehdit olarak bakılır.
İlkelerin değil, çıkarların yarattığı ‘pusulalar’ arasında gerçek kayboldu. Vatanın tüm bu varlıklardan daha büyük olduğu fikri kayboldu. Bugün yaşanan en tehlikeli durum, siyaseti ahlaki ve sorumlu bir şekilde kamu işlerini yönetme sanatı olarak yüce anlamından uzaklaştırıp, kaynaklar üzerinde bencil bir mücadelenin aynasına dönüştüren bu toplu davranış biçimidir. Bu davranış biçiminde gerçekler çiğnenir, hafıza ayaklar altına alınır, gerçekler göz ardı edilir ve güç saplantısı ya da intikam arzusuna dayanan bir anlatıya uymayı reddedenler ihanete uğrar. Bu savaş, tüm vahşetine rağmen, Sudan sahnesinin seçkinleri biraz ahlaki cesaret ve kendileri dışında düşünme yeteneği sergileseydi, yeni bir kuruluş anı olabilirdi. Ancak İslamcılar, devrim öncesi tutumu çağrıştırarak eski yolda devam etmeyi tercih ettiler. ÖDBG, 2021 ekimindeki darbeden önceki tabloya geri döndü. Tüm taraflar kendine bir ayna yaratıyor ve önünde durup kendini övüyor, başkalarını ise kötülüyor. Bu trajik manzara sadece siyasi başarısızlığı değil, ulusal siyasi uygulamaların standartlarında da derin bir çöküşü ortaya koyuyor.
Bu tünelden çıkmak için siyasi uzlaşmalardan daha fazlası gerekiyor. Öncelikle, sahte ikilikleri, sahte suçlamaları ve sahte ahlaki pusulaları aşan yeni bir söylem oluşturarak siyaset sahnesini yeniden kurmak gibi entelektüel bir görev gerekiyor. Bunun için, iktidarı paylaşma çabası değil, kavramlara dayalı yeni bir siyasi uygulama projesi geliştirmek gerekiyor. Eğer devlet kurumlarının yeniden inşasının yanında zorlu bir görev olan anlamın da yeniden inşası gerçekleşmezse Sudan, yıkımla ilgili çatışan ideolojilerle, bazen silahlarla, bazen de içi boş sözlerle kendini besleyen bir şiddet döngüsünde dönmeye devam edecek.
