Miladinov “esir takası” anlaşmazlığını çözmek için Gazze’de

Gazze’den atılan roketin isabet ettiği Aşdod’da bir dükkânın kırılan camı (EPA)
Gazze’den atılan roketin isabet ettiği Aşdod’da bir dükkânın kırılan camı (EPA)
TT

Miladinov “esir takası” anlaşmazlığını çözmek için Gazze’de

Gazze’den atılan roketin isabet ettiği Aşdod’da bir dükkânın kırılan camı (EPA)
Gazze’den atılan roketin isabet ettiği Aşdod’da bir dükkânın kırılan camı (EPA)

Ortadoğu barış süreci koordinatörü Nikolai Miladinov, İsrail ile varılan son ateşkes anlaşmasını pekiştirmek amacıyla Hamas liderleriyle görüşmek üzere Gazze’ye geldi. Miladinov’un ajandasında Birleşmiş Milletler (BM)’in Batı Şeria’da yaptığı çalışmaları takip etmek de bulunuyor.
Bilindiği gibi Mısır, mübadele anlaşmasıyla ilgili Hamas ve İsrail arasında yeniden arabuluculuk yapmaya başlamış, Miladinov ile dirsek temasına girmişti. İsrail gazetesi KAN’ın haberine göre, Erez kapısından Gazze’ye gelen Miladinov, İsrail ile Hamas arasında tırmanan yeni gerilime çözüm arayacak.
İsrail’in iki Arap devletiyle anlaşma yaptığı sırada Hamas’ın Gazze çevresindeki yerleşimci bölgesine yaklaşık 15 roket atması İsrail’i şaşırttı. Hamas’ın askeri kanadı İzzeddin el- Kassam Tugaylarının Çarşamba günü yaptığı açıklamada, atılan roketlerin, “direnişin mesajı” olduğu vurgulandı. Yapılan yazılı açıklamada şu ifadelere yer verildi: “İsrail direniş mevzilerine ve halkımıza yaptığı her türlü saldırının bedelini ödeyecektir. Bombardımana karşı bombardımanla cevap verip işgalci saldırganlığını sürdürdüğü müddetçe karşılığını genişleterek vereceğiz.”
İsrail dün (Çarşamba) şafak vakti Gazze’nin çeşitli bölgelerine yönelik gerçekleştirdiği saldırılarla hasara neden oldu. Buna karşılık Filistinli örgütler de Yahudi yerleşim bölgelerine roket attı. İsrail savaş uçakları bu aşamada Han Yunus’un kuzeybatısından başlamak üzere çeşitli bölgelere saldırı başlattı.
İsrail ordusu yaşanan gelişmelerin ardından "Gazze’den İsrail'e yönelik 15 roket atıldı, bunlardan dokuzu Demir Kubbe füze savunma sistemi tarafından durduruldu” şeklinde bir açıklama yaptı. İsrail ordusu yapılan saldırılardan Gazze Şeridinde yönetimi elinde bulunduran Hamas’ı sorumlu tuttu. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ise, saldırılara şaşırmadığını ve bu saldırıların yapılan tarihi barış anlaşmasının engellenmesine yönelik olduğunu belirterek, “Topraklarımıza roket atanlar barış sürecini geriletmek istiyorlar ancak bunda başarılı olamayacaklar” değerlendirmesinde bulundu.
İki kişi hafif yaralandı, 4 İsrailli panik nedeniyle hastaneye kaldırıldı
Gazze'den fırlatılan roketler, Aşdod'da bir dükkânın camlarının kırılmasına ve otuzlu yaşlarda iki kişinin hafif bir şekilde yaralanmasına neden olurken, 4 İsrailli panik nedeniyle hastaneye kaldırıldı. İsrail ordusu, bu bombardımana cevaben Hamas’ın askeri tesislerinin yanı sıra, silah ve patlayıcı üreten bir fabrika da dahil olmak üzere 10 Hamas hedefine baskın düzenlediğini doğruladı.
Saldırı sonrasında Hamas İsrail’e tehditte bulunurken Filistin’de bulunan diğer örgütler de benzer açıklamalar yaparak direnişin bir hak olduğunu belirttiler. İslami Cihad hareketi yaptığı açıklamada “direnişin mesajı açıktır; bu mesaj mücadelenin bitmeyeceği ve çözümün Filistin halkının çıkarları dışında gerçekleşmeyeceğidir” ifadelerine yer verildi.
Filistin’li gruplar arasında birlik görüşmeleri
İsrail ile iki Arap devleti arasında yapılan anlaşmanın ardından Filistin’de farklı gruplar arasındaki koordinasyon da arttı. Saldırılardan önce Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, Hamas ve İslami Cihad olmak üzere diğer örgütlerle video konferans yoluyla görüştü. Filistin örgütlerinin yaptığı ortak açıklamada direniş kararlılığı vurgulanarak mücadeleye devam edileceği belirtildi.
Öte yandan gerilimin tırmanmasından saatler önce Lübnan’da İslami Cihad Genel Sekreteri Ziyad el- Nahale, İsmail Heniye başkanlığındaki Hamas hareketinden gelen bir heyeti karşıladı. Görüşmenin ardından yapılan ortak açıklamada, iki heyet Amerikan yönetiminin Yüzyılın Anlaşması adını verdiği Filistin Davasını tasfiye planının ışığında ortaya çıkan tehlikelerin gözden geçirildiğini belirtti ve bu şartlarda Siyonist projeyle yüzleşmede direnişin değerini vurguladı.



Yıkıntılar arasında Hartum... Hayata çekingen bir dönüş

Hartum'daki bir çarşıda yanmış dükkanlarının önünde oturan dükkan sahipleri (Şarku’l Avsat)
Hartum'daki bir çarşıda yanmış dükkanlarının önünde oturan dükkan sahipleri (Şarku’l Avsat)
TT

Yıkıntılar arasında Hartum... Hayata çekingen bir dönüş

Hartum'daki bir çarşıda yanmış dükkanlarının önünde oturan dükkan sahipleri (Şarku’l Avsat)
Hartum'daki bir çarşıda yanmış dükkanlarının önünde oturan dükkan sahipleri (Şarku’l Avsat)

Ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında iki yılı aşkın süredir devam eden şiddetli savaşın ardından, Sudan'ın başkenti Hartum'da ticari faaliyetler ve günlük yaşam yavaş yavaş normale dönmeye başladı. Modernliğin ve güzelliğin sembolü olan şehir, bugün yıkımın enkazı üzerinde duruyor ve yeniden ayağa kalkmaya çalışıyor. Binlerce yıkık bina, başkentte Mehdi Devrimi’nden bu yana ilk kez yaşanan savaşın şiddetini gözler önüne seriyor.

uı8o9
Sudan Merkez Bankası binası ve yakınındaki bir otelde meydana gelen hasarın izleri (Şarku’l Avsat)

Savaşın izleri binalarda ve sokaklarda halen açıkça görülüyor. Başkentin birçok simgesel yapısı tamamen veya kısmen yakıldı ya da yıkıldı, binaların duvarlarında kurşun delikleri var. Bankalar ve devlet daireleri kapısız ve penceresiz hale geldi; içlerinden yangın ve is kokusu yayılıyor.

Toplu taşımaya temkinli dönüş

Hartum'un merkezindeki ana ulaşım istasyonu olan ve Jackson durağı olarak bilinen istasyonda, toplu taşıma araçları eyaletin şehirlerinden ve ilçelerinden vatandaşları taşımaya yeniden başladı, ancak Hartum'un en ünlü pazarlarından biri olan Arap Pazarı’na ulaşmak için halen yürüyerek veya özel araçlarla gitmek gerekiyor.

Yetmişli yaşlarında bir adam yorgun adımlarla pazara doğru yürüyordu. Yürümekten yorgun düşen adam, başındaki takkesini kaldırarak terini sildi. Şarku’l Avsat’a eski dükkanını kontrol etmek ve 200 bin Sudan cüneyhi (73 dolar) değerinde mal ve eşya satın almak istediğini söyledi. Şehrin en büyük ve en ünlü ticaret merkezi olan Vaha Hartum’u çevreleyen yıkıma işaret eden yaşlı adam, gözlerinden umut ışığı saçarak, “Bu yıkım yeniden inşa edilecek, önemli olan dersimizi almamız” dedi ve sonra sessizliğe büründü.

Altınlar nereye gitti?

Yanan Vaha Hartum'un yakınında arabalar hareket ediyor ve insanlar dolaşıyor, ancak dükkanlar henüz açılmadı. Bazıları sadece mallarını kontrol etmekle yetiniyor, diğerleri ise el-Fercabi Eczanesi yazan tabelanın altında arabalarının bakımını yapmaya devam ediyor.

frgthyuı
Savaşın izlerini taşıyan yıkık bir ticaret merkezi (Şarku'l Avsat)

Bir zamanlar Sudan'ın en büyük altın ticaret merkezlerinden biri olan Altın Binası, yangına rağmen halen ayakta duruyor. Öte yandan, Hartum Valisi ile şirket sahipleri arasında bölgedeki altın ticaretini canlandırmanın yollarını görüşmek üzere bir toplantı yapılacağı konuşuluyor.

Hartum Ulu Camii

1901 yılında Hidiv Abbas Hilmi Paşa tarafından açılan ve tarihi bir mimari eser olan Hartum Ulu Camii, savaştan nasibini aldı ve çevresi ile birlikte büyük hasara uğradı. Bakım çalışmaları tamamlanmak üzere olan caminin birkaç gün içinde ibadete açılması planlanıyor. Savaştan önce Hartum Ulu Camii, ibadet etmek ve ders halkalarına katılmak için Hartum'un dört bir yanından gelenlerden yoğun ilgi görüyordu.

yjuı
Başkentin merkezindeki bir ticaret merkezinde meydana gelen yıkımdan (Şarku'l Avsat)

Saray Caddesi

Hartum'un merkezindeki ana caddelerden biri olan Saray Caddesi, adını, güney kapısında bulunan Cumhurbaşkanlığı Sarayı’ndan almıştır. Çatışmalar sırasında büyük bir savaş alanı olan cadde, son dönemde yeniden hareketlendi; özellikle Cumhuriyet Caddesi ile kesiştiği noktada özel araçların gelip gittiği görülüyor.

gthyujı
Cumhuriyet Caddesi'nin çukur kısımlarındaki su birikintileri (Şarku'l Avsat)

Diğer caddelerin aksine Saray Caddesi her iki yanında küçük su birikintileri olmasına rağmen en temiz cadde olarak kabul ediliyor. Seyyid Abdurrahman Caddesi ile kesiştiği noktada ise el-Ehli Bankası binasında bakım çalışmaları başladı; bankanın faaliyetlerine yeniden başlaması için hazırlıklar yapılıyor.

Hürriyet Caddesi

Hürriyet Caddesi, Hartum'un batı kesiminde, elektrikli ev aletleri mağazalarının bulunduğu bölgede yer alıyor. Esnaflardan bazıları dükkanlarına geri döndü; yetkililerin bölgeyi güvenli hale getirecekleri ve yıl sonuna kadar devlet vergilerinden muaf tutacakları sözü vermeleri üzerine, caddede nispeten canlanma başladı.

Dükkân sahipleri kurban kesip, şeker ve meyve suyu dağıttılar. Özgürlük Caddesi'ni Sudan bayraklarıyla süslediler ve hoparlörlerden milli marşlar çalarak Hartum'un ticaret merkezinde hayatın normale döndüğünü ilan ettiler.

jukılo
Başkent Hartum’un batısındaki Hürriyet Caddesi'nde hareketlilik yaşandı. (Şarku'l Avsat)

40 yıldır elektrikli ev aletleri satıcısı olan Babekir Hasan, “Bu dönüş, Hartum'da hayatın normale döndüğü anlamına geliyor. Tüm esnafı geri dönmeye çağırıyorum, çünkü durum şu anda istikrarlı” diyerek mutluluğunu dile getirdi. Bir diğer esnaf Salah Surkti ise, mallarını makul fiyatlarla satabilmek için vergilerin düşürülmesini talep etti ve savaş sırasında 200 milyon Sudan cüneyhi (73 bin dolar) kaybettiğini belirterek, “Tüccar kaybını üzülerek günlerini geçirmemeli, ayağa kalkıp yeniden başlamalı” dedi.

dvfgbh
Başkent Hartum'da işlerine geri dönen dükkanlar (Şarku'l Avsat)

Devlet ayağa kalkmaya çalışıyor

Başkent Hartum’daki yeni boyanmış binalar, istikrara dönüşün işaretlerini yansıtıyor. Öte yandan Hartum genelindeki birçok devlet kurumunda restorasyon çalışmaları başladı. Hartum Yasama Konseyi'ndeki (eyalet parlamentosu) hasara rağmen, bazı çalışanlar elektrik ve su olmadan çalışıyor. Yakındaki Elektrik İdaresi binası ise tamamen yanmış gibi görünüyor.

hyjuk
Başkent Hartum’da yaşanan savaş nedeniyle onlarca dükkân ve alışveriş merkezi yıkıma uğradı. (Şarku'l Avsat)

Bir çalışan, hizmetlerin yeniden sağlanmasının yakın olduğunu, ancak ‘en önemli konunun güvenliğin sağlanması’ olduğunu vurguladı.

Nil Nehri'nin iki kolunun birleştiği nokta, Hartum'un Omdurman'a açılan kapısı

El-Mukran bölgesi, adını Beyaz ve Mavi Nil nehirlerinin kesiştiği noktadan alıyor. Hartum ve Omdurman arasında yoğun trafik hareketliliğine sahne olan bu bölge, Omdurman'a giriş kapısı olmasının yanı sıra, Sudan Merkez Bankası Başkanlığı, Zain Telekomünikasyon Şirketi binaları, oteller, Sudan Müzesi ve diğer büyük kurumların da bulunduğu bir bölgedir. Ancak bu bölge de yıkım ve tahribattan nasibini aldı.

sdfghy
Başkent Hartum’daki bir çarşıda dükkanının yıkıntıları önünde duran bir esnaf (Şarku'l Avsat)

Büyük kayıplara ve geniş çaplı yıkıma rağmen Hartum yavaş ama emin adımlarla yeniden ayağa kalkmaya başladı. Dükkanların ve çarşıların yeniden açılması, camilerin ve devlet binalarının onarılması, savaşın yaralarını yaşayan bu şehrin, halkının desteği ve azmiyle yeniden ayağa kalkabileceğinin işaretleri.