Rus kaynaklar, Moskova'nın Ankara'yı İdlib’deki Türk askeri varlığını azaltmaya ikna etmeye çalıştığını söylediler. Bu doğrultuda Türkiye'yi ziyaret eden bir Rus askeri heyetinin yaptığı görüşmelerde, bölgeden ağır silahların çekilmesi ve Türk gözlem noktalarının faaliyetlerine ilişkin durumun yeniden düzenlenmesi konusu ele alındı.
Rusya savunma ve dışişleri bakanlıklarından bir heyet, Türk makamları ile son iki gün içinde kapalı kapılar ardında görüşmeler gerçekleştirirken Rus kaynaklar, Moskova'nın Türk tarafını İdlib’deki askeri varlığını azaltmaya ve bölgenin çeşitli noktalarına inşa edilen bir dizi gözlem noktasını kaldırmaya ikna etme çabalarının ayrıntılarını sızdırdılar. Rus medyası, Türkiye’nin, gözlem noktaları sayısını azaltma teklifini reddettiğini, ancak ağır silahların bir kısmını İdlib ve çevresinden çekme konusunu tartışmaya istekli olduğunu aktardı.
Kaynaklar, Rus heyetinin Türk tarafına teklifini Salı günü sunduğunu, ancak iki tarafın bu konuda bir anlaşmaya varamadığını söylediler. Görüşmelerin ikinci gününde, yani dün ise Türk gözlem noktalarının kalması, ağır silahların geri çekilmesi ve bölgede konuşlandırılan Türk askerlerinin sayısının azaltılması konularına ilişkin ayrıntılar ele alındı. Ankara'nın tüm gözlem noktalarının kalması konusunda ısrar ettiğini aktaran kaynaklar, ancak aynı zamanda askerlerinin ve ağır silahların bir kısmını geri çekme konusunda esneklik gösterdiğini kaydettiler. Bu konuda yapılan görüşmeler, genel olarak geri çekilmeler sırasında hiçbir provokasyonun yaşanmaması için gerekli mekanizmaların oluşturulmasına odaklıydı.
Moskova ve Ankara, aşırılık yanlıları ile ılımlı grupların bir birinden ayrılması ve M4 karayolu boyunca güvenli bir şerit oluşturulması ile ilgili ikili anlaşmaların uygulanması çerçevesinde İdlib bölgesinde 12 Türk gözlem noktası kurulması kararı almıştı.
Bununla birlikte mevcut görüşmeler, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın geçtiğimiz Mart ayında mutabık kaldıkları İdlib'deki ateşkes anlaşmasının uygulanması çerçevesinde gerçekleşiyor.
Moskova ve Ankara’nın İdlib’de ortak askeri tatbikatlar düzenlemesinden kısa bir süre sonra bölgedeki Türk askeri varlığını azaltma konusunu görüşme noktasına gelmesi oldukça dikkat çekici bir gelişmedir. İdlib Gerginliği Azaltma (Çatışmasızlık) Bölgesi Koordinasyon Merkezi Başkan Yardımcısı Yevgeni Polyakov, Rus ve Türk ordularının terörle mücadele için ortak bir tatbikat gerçekleştirdiğini açıklamıştı. Polyakov ayrıca, tatbikatta, silahlı grupların askeri konvoylara yönelik saldırılarını püskürtmeye yönelik eğitimlerin gerçekleştiğimi belirtti.
Tatbikatlar, askeri devriyeler sırasında işbirliğini ve koordinasyonu artıracak araçların yanı sıra askeri personelin ve ekipmanın bombalanması veya tahliyesi sırasındaki eylemler de dahil olmak üzere, devriye gezen ekiplere bir saldırı düzenlenmesi durumunda yapılacak destek çağrısını içeriyordu.
Öte yandan, üst düzey bir Rus heyetin Şam'ı ziyaret etmesinden günler sonra Moskova ile Şam arasında yeni anlaşmazlıklar ortaya çıktı. Suriye'de Moskova'yı Suriye hükümetine baskı uygulamakla suçlayan yorum ve yazılara karşın Rusya'da Şam'ı ‘Batı ve Körfez ile Rusya'nın arkasından iletişim kanalları açmaya çalışmakla’ suçlayan yorumlar ortaya çıktı.
Daha önce Şam'da diplomatik faaliyetlerde bulunan eski Rus diplomat Alexander Aksenyonuk'un kaleme aldığı makalede Şam’ı, ‘bütün sorunlarını Rusya'nın omuzlarına yüklemeye çalışmakla’ suçlamasının ardından Esed rejiminden eleştiriler yükseldi.
Aksenyonuk makalesinde “Suriye’nin önde gelen isimlerinin, sanki Moskova'nın cebinde Suriye'nin tüm sorunlarını çözecek sihirli bir anahtar varmış gibi, Rusya'ya odaklandığını ve soruların çoğunu onun omuzlarına yüklediğini fark etmemek imkansız. Bununla birlikte yapılan tavsiyeler ve dostça eleştiriler, baskı veya müdahale olarak görülüyor” ifadelerine yer verdi.
Bu ifadeler, Rus heyeti tarafından yakın zamanda Şam'a gerçekleştirilen ziyaretteki görüşmelerde konuşulanların, Suriye’nin önde gelen isimler tarafından sert mesajlar veya baskılar olarak tanımlanmasına karşı doğrudan bir gönderme içeriyor.
Aksenyonuk makalesine şunları söyledi:
“Aktif askeri sürecin sona ermesiyle Şam'ın değişen durumu ne olacak? Suriyelilerin siyasi adımlarla ilgili çıkarması gereken sonuçlar neler? Bu önemli konu, Suriyeli meslektaşlarımızın gözünden kaçmış. Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin (BMGK) 2254 sayılı kararının uygulanmasının, Mart 2011 öncesine dönülmesi gerektiği anlamına gelmesinin mantığını anlamak isterim. Moskova, 2011 öncesine dönülmesini değilse bile Suriye tarafından ve belki de bizzat Devlet Başkanı (Beşşar) Esed'den, ülkenin toprak bütünlüğünü yeniden tesis etmenin ve kapsamlı bir ulusal uzlaşı temelinde Suriye devletini güçlendirmenin yollarından biri olarak, Cenevre'deki siyasi sürecin canlandırılmasına yardımcı olacak bir takım ciddi girişimlerin gelmesini bekliyor. Şam tarafında esnek bir yaklaşımın olması ve niyetlerinin daha iyi anlaşılması, Rusya'nın Batı ve Arap ülkelerinden ortaklarıyla olan temaslarında net bir tutum sergileyebilmesine yardımcı olacaktır. Çünkü Suriye ekonomisinin toparlanması, uluslararası düzeyde çabalar koordine edilmeden mümkün değildir. Şam'daki ortaklarımız, devam eden çatışmalar çerçevesinde Rusya'nın Suriye’nin yanı sıra İsrail, Türkiye ve İran ile ittifak ilişkilerini nasıl sürdürebileceğine ilişkin bir dizi önemli soruyu gündeme getirdiler. Rusya Dışişleri Bakanlığı'nın Suriye ile ilgili konularda Batılı ve bölgesel ortaklarıyla görüşmeler hakkında Suriye hükümetini düzenli olarak bilgilendirdiği herkesçe biliniyor. Suriyeliler, Rusya'nın kendi küresel çıkarları olduğunun farkına varmalılar. Bu her zaman ve her yerde, Ortadoğu’daki şu veya bu ülkenin çıkarlarıyla uyuşmayabilir. Öte yandan, sahadaki duruma ilişkin gerçek bir değerlendirme yaparsak, İsrail ve Türkiye ile bir takım anlaşmaların yapılmasının Suriye’nin çıkarına olduğu ortadadır. Örneğin İsrail'in gizlice katıldığı Güney Suriye Anlaşması, Şam’ın güney bölgelerinin kontrolünü yeniden ele geçirmesini sağladı. Bununla birlikte Rus yetkililer, İranlı ve İran’a sadık askeri oluşumların 80 kilometre uzunluğundaki güvenli bölgeden çekilmesini sağlamayı hedeflediklerini saklamadılar. Rusya'nın Suriye tarafından bu şartlara saygı gösterilmesini isteme hakkı var.”
İdlib konusunda yapılan anlaşmaların Şam rejimini, ‘Suriye, Rusya veya Türkiye'nin çıkarına olmayan en kötü senaryodan’ kurtardığını yazan Aksenyonuk, “Suriye'de ABD ile ilişkilere gelince, Rusya bu alanda silahlı çatışmaya yol açabilecek olayları engellemeye yönelik gerçekçi bir politika izliyor. Bununla birlikte Rusya ile ABD'nin çıkarlarının bir araya geldiği noktalarda etkileşim fırsatları arıyor” dedi.
Aksenyonuk makalesinin sonunda şu ifadelere yer verdi:
“2011 öncesine geri dönüşün olamayacağı açık. Fakat Suriyelilerin devlette ve toplumda nasıl reform yapılacağına karar vermeleri gerekiyor. Suriye'de 2021 yazında yapılması planlanan başkanlık seçimleriyle birlikte, uluslararası toplumda ve çeşitli siyasi akımlardan Suriyeliler arasında çaresizlik ve endişeli beklentiler de giderek artıyor. Suriye'nin ‘Balkanlaşması’ ve hatta Suriye topraklarında bir Rusya-ABD veya Rusya-Türkiye çatışması olasılığı konusunda çoğu karamsar olan çeşitli senaryolar yazılıp, çiziliyor.”
Rusya, Suriye'nin kuzeybatısındaki Türk askeri varlığını azaltmaya çalışıyor
Rusya, Suriye'nin kuzeybatısındaki Türk askeri varlığını azaltmaya çalışıyor
لم تشترك بعد
انشئ حساباً خاصاً بك لتحصل على أخبار مخصصة لك ولتتمتع بخاصية حفظ المقالات وتتلقى نشراتنا البريدية المتنوعة