Suudi Arabistan’ın kuzeyinde 120 bin yıllık insan izleri

Suudi Arabistan’ın Tebük bölgesindeki arkeolojik keşiflerde bulunuldu
Suudi Arabistan’ın Tebük bölgesindeki arkeolojik keşiflerde bulunuldu
TT

Suudi Arabistan’ın kuzeyinde 120 bin yıllık insan izleri

Suudi Arabistan’ın Tebük bölgesindeki arkeolojik keşiflerde bulunuldu
Suudi Arabistan’ın Tebük bölgesindeki arkeolojik keşiflerde bulunuldu

Suudi Arabistan, Arap Yarımadası’nda 120 bin yıldan daha eskiye dayanan, en eski insan kalıntılarının ortaya çıkarıldığını duyurdu.
Bulgular, şimdiye kadar Arap Yarımadasındaki en eski insan varlığının bilimsel kanıtı olarak kabul ediliyor.
Kültür Bakanlığı tarafından dün düzenlenen basın toplantısında, Uluslararası Suudi ortak ekibinin Tebük bölgesindeki (Suudi Arabistan’ın kuzeyinde) kuru bir gölün çevresinde 120 bin yıldan daha eski olarak tarihlenen, içerisinde insanlar, filler ve yırtıcı hayvanların ayak izlerinin de bulunduğu bir dizi arkeolojik keşif yapıldığını açıkladı.
Kurumun açıkladığı araştırmada irili ufaklı gruplar halinde gezen antilop ve sığırgillere ait hayvanların ayak izlerinin yanı sıra 7 insan, 107 deve ve 43 filin ayak izine rastlandığı kaydedildi.
Ayrıca fillere ve antiloplara ait de 233 fosil bulundu. Bölgede bazı hayvanların kemik parçalarında diş izlerinin tespit edilmesiyle yırtıcı hayvanların varlığı kesinleşti.
Kültür ve Miras Kurumu başkanı Dr. Yaser El-Herbish düzenlenen basın toplantısında arkeolojik bulgulara dai bilgiler verdi. Söz konusu keşfin Arap Yarımadası’nda yaşayan en eski insan kalıntılarının varlığına bilimsel kanıt niteliğinde olduğunu belirten Herbish, bölgede 7 farklı insan kalıntısı ile birçok farklı türden de hayvan kalıntısı olduğunu kaydetti. Bu çeşitliliğin eski Arap Yarımadasının topografyasına dair fikir verdiğini de sözlerine ekledi.
Herbish ayıca üst düzeyde yapılan bu ve diğer arkeolojik keşiflerin, dünyanın dört bir yanından üniversiteler, devlet kurumları ve araştırma merkezleri ile iş birliği içerisinde çalışan Suudi Arabistan’ın çeşitli bölgelerindeki arkeolojik kazı çalışmalarında meydana gelen gelişimini gösterdiğine dikkat çekti.
Arap Yarımadası’nın tarihinin derinliğini gösteren keşif fotoğraflarını da inceleyen Herbish konuşmasında farklı şekillere sahip olan antik eserlerin, miras faaliyetlerinin ayrılmaz bir parçası olduğunu ve bunların arkeoloji, kentsel miras, el sanatları ve somut miras olmak üzere 4 ana başlık altında toplandığını kaydetti.
Kurumun faaliyetlerini arkeolojik alanda gerçekleştireceği büyük ve somut başarılara dayandıracağını vurgulayan Herbish sektör faaliyetlerini iyileştirmek ve bilimsel araştırma ve tanıtım faaliyetlerini genişletmek için çalışacağını bildirdi.
Dr. Al-Herbish ayrıca kazı ve araştırma çalışmalarını yürüten uluslararası ekip hakkında da kurumun Fransa, Almanya, İngiltere, Japonya, Çin ve Avusturya’dan uluslararası enstitüler, merkezler ve üniversite yetkilileri ile iş birliği yaptıkları noktalarda kendilerine güvendiğini söyledi. Arkeolojik keşiflerin bilimsel detaylarının uluslararası özel dergilerde önümüzdeki iki gün içerisinde yayınlanacağı bilgisini verdi.
Herbish, Suudi Arabistan’ın içinde ve dışında arkeolojik eserlere yönelik özel sergiler düzenlemenin yanı sıra kurumun arkeolojik alanları ziyaretçilere açmak için çalıştığını da belirtti. 
Kültür ve Miras Kurumu, yerel ve uluslararası platformlarda ulusal mirasa dikkat çekmek bağlamında arkeolojik tanıtım ve bilinçlendirme faaliyetlerini içeren özel araştırma ve çalışmalar yayınlamaya hazırlanıyor.



Tarihte ilk: Bir robot, gerçekçi bir ameliyatı ilk kez yardım almadan gerçekleştirdi

 Cerrahi Robot Transformatör-Hiyerarşisi'nin videolarla eğitilerek gerçekçi bir hasta üzerinde safra kesesinin alınması gibi uzun bir işlemi gerçekleştirdiğini duyurdu (Juo-Tung Chen/Johns Hopkins Üniversitesi)
Cerrahi Robot Transformatör-Hiyerarşisi'nin videolarla eğitilerek gerçekçi bir hasta üzerinde safra kesesinin alınması gibi uzun bir işlemi gerçekleştirdiğini duyurdu (Juo-Tung Chen/Johns Hopkins Üniversitesi)
TT

Tarihte ilk: Bir robot, gerçekçi bir ameliyatı ilk kez yardım almadan gerçekleştirdi

 Cerrahi Robot Transformatör-Hiyerarşisi'nin videolarla eğitilerek gerçekçi bir hasta üzerinde safra kesesinin alınması gibi uzun bir işlemi gerçekleştirdiğini duyurdu (Juo-Tung Chen/Johns Hopkins Üniversitesi)
Cerrahi Robot Transformatör-Hiyerarşisi'nin videolarla eğitilerek gerçekçi bir hasta üzerinde safra kesesinin alınması gibi uzun bir işlemi gerçekleştirdiğini duyurdu (Juo-Tung Chen/Johns Hopkins Üniversitesi)

İlk kez bir robot, insan yardımı olmadan gerçekçi bir ameliyat gerçekleştirdi.

Johns Hopkins Üniversitesi'nden araştırmacılar, robotun ekipten gelen sesli komutlara yanıt vererek gerçekçi bir hasta üzerinde safra kesesinin alınması gibi uzun bir operasyonu "sakince" gerçekleştirdiğini çarşamba günü açıkladı. Robot, gerçek hayattaki tıbbi acil durumlara özgü beklenmedik senaryolar sırasında bile yetenekli bir insan cerrahın uzmanlığını sergiledi.

Tıbbi robotik uzmanı Axel Krieger yaptığı açıklamada, "Bu ilerleme bizi belirli cerrahi görevleri yerine getirebilen robotlardan, cerrahi prosedürleri gerçekten anlayan robotlara taşıyor" diyor.

Bu kritik ayrım bizi, gerçek hasta bakımının karmaşık, öngörülemez gerçekliğinde çalışabilen, klinik düzeyde uygulanabilir otonom cerrahi sistemlere önemli ölçüde yaklaştırıyor.

"SRT-H" ya da "Surgical Robot Transformer-Hierarchy" (Cerrahi Robot Transformatör-Hiyerarşisi) diye bilinen robot, Johns Hopkins cerrahlarının domuz kadavraları üzerinde yaptıkları operasyonları izleyerek ameliyat videolarıyla eğitim aldı. Videolarda görevleri açıklayan altyazılar vardı.

Johns Hopkins, robotun videoları izledikten sonra ameliyatı yüzde 100 doğrulukla gerçekleştirdiğini ifade ediyor. Robotun ameliyatı gerçekleştirmesi daha uzun sürse de sonuçlar bir cerrahla kıyaslanabilir düzeydeydi.

Popüler yapay zeka sohbet botu ChatGPT'ye güç veren aynı makine öğrenimi mimarisiyle geliştirilen robotun, kanalları ve arterleri tanımlama, bunları hassas bir şekilde tutma, klipsleri stratejik olarak yerleştirme ve parçaları makasla kesme gibi 17 dakika süren görevleri tamamlaması gerekti.

Bu, Krieger'in "Akıllı Doku Otonom Robotu"nun (Smart Tissue Autonomous Robot) üç yıl önce bir hayvan üzerindeki ilk otonom robotik ameliyatta (canlı bir domuz üzerinde laparoskopi ameliyatı) yaptığından daha fazla görev içeriyor. O robot da özel olarak işaretlenmiş dokulara ihtiyaç duymuş, son derece kontrollü bir ortamda çalışmış ve katı bir cerrahi planı takip etmişti.

Buna karşılık SRT-H, tek tip olmayan anatomik koşullarda kusursuz bir performans sergiledi. Araştırmacılar robotun başlangıç pozisyonunu değiştirdiğinde ve safra kesesi ve çevresindeki dokuların görünümünü değiştiren kan benzeri boyalar eklediğinde bile durum böyleydi.

fgrthyju
Robot, popüler OpenAI sohbet botu ChatGPT'ye güç veren aynı makine öğrenimi mimarisiyle çalıştırılıyor. Robot 17 dakika süren görevleri tamamlayabildi (XinHao Chen/Johns Hopkins Üniversitesi)

Krieger geçen yıl sistemi kullanarak bir robotu üç kritik cerrahi görevi yerine getirecek şekilde eğitmişti: bir iğneyi yönlendirmek, vücut dokusunu kaldırmak ve dikiş atmak. Ancak bu görevlerin her biri sadece birkaç saniye sürmüştü.

Araştırmacı ekip bundan sonra sistemi daha fazla ameliyat türü üzerinde eğitip test etmek ve yeteneklerini tam bir otonom ameliyat gerçekleştirecek şekilde genişletmek istiyor.

Daha önce Johns Hopkins'te doktora sonrası araştırmacı olan ve artık Stanford Üniversitesi'nde çalışan başyazar Ji Woong "Brian" Kim, "Bu çalışma, otonom cerrahi robotların gerçek dünyada kullanılmasının önündeki bazı temel engelleri aştığı için önceki çabalara göre büyük bir sıçramayı temsil ediyor" diyor. 

Çalışmamız, yapay zeka modellerinin cerrahi otonomi için yeterince güvenilir hale getirilebileceğini gösteriyor; bu bir zamanlar çok uzak görünse de artık uygulanabilir olduğu kanıtlanıyor.

Bulgular hakemli dergi Science Robotics'te yayımlandı.

Independent Türkçe