Bilim insanlarından sıradışı teori: Yüz maskeleri aşı etkisi yapabilir

Araştırmacılara göre maskeler, maruz kalınan mikrop miktarını azaltıyor (Unsplash)
Araştırmacılara göre maskeler, maruz kalınan mikrop miktarını azaltıyor (Unsplash)
TT

Bilim insanlarından sıradışı teori: Yüz maskeleri aşı etkisi yapabilir

Araştırmacılara göre maskeler, maruz kalınan mikrop miktarını azaltıyor (Unsplash)
Araştırmacılara göre maskeler, maruz kalınan mikrop miktarını azaltıyor (Unsplash)

Tüm dünya etkili ve güvenilir koronavirüs aşısını beklerken, bir araştırma ekibi ortaya provokatif bir teori attı. Buna göre maskeler bazı insanlarda kaba bir aşı etkisi yapıyor.
New England Journal of Medicine'de Salı günü yayımlanan ama henüz kanıtlanmadığı belirtilen iddia, asırlık bir yönteme dayanıyor. Söz konusu yöntem, bireylerin koruyucu bir bağışıklık tepkisi oluşturması için bir patojene kasıtlı olarak maruz bırakılmasını gerektiriyor. İlk önce çiçek hastalığına karşı denen yöntem çok riskli olduğu için gözden düşmüş ama modern aşıların yolunu açmıştı.
Koronavirüsle enfekte edilen hayvanlardan elde edilen veriler, maskelerin, kullanıcının karşılaşacağı virüs miktarını azaltabildiğini göstermişti. Araştırmacılar da vücuda sızan az sayıda patojenin, virüsü hatırlayabilen bağışıklık hücrelerinin üretilmesini sağlayabileceğini iddia ediyor.
Makalenin yazarlarından, Kaliforniya Üniversitesi, San Francisco’dan bulaşıcı hastalık uzmanı Dr. Monica Gandhi, “Virüsü kapabilirsiniz ama asemptomatik olursunuz. Asemptomatik enfeksiyon oranlarını maskelerle artırabilirseniz nüfusu aşılamanın (variolation) bir yolunu bulabilirsiniz” dedi.
Öte yandan bütün bunlar, maskeli kişilerin virüse kasıtlı olarak maruz kalması gerektiği anlamına gelmiyor. Dr. Gandhi, kalabalık toplanmalara atıfla, “Bunu kesinlikle tavsiye etmiyoruz. Virüs partileri yapmayın” diye konuştu.
Teorinin kanıtlanabilmesi için maskeli ve maskesizken virüse maruz bırakılan kişilerin verilerinin klinik deneylerle karşılaştırılması gerekiyor. Ancak bu, pek de etik değil. 
Teori, makaleye katkı koymayan başka uzmanların da ilgisini çekiyor ama bu uzmanlar da yeterli veri olmadan bunu desteklemeyi doğru bulmadıklarını ifade ediyor.
Buna göre söz konusu teorinin yanlış yorumlandığı durumda maske takan insanlar rehavete kapılabilir ve koronavirüse karşı alınması gereken diğer önlemleri gevşetebilir.
Makalenin yazarları arasında yer almayan Arizonalı epidemiyolog Saskia Popescu, “Bu teoriyi destekleyebileceğimiz kadar veri yok” dedi ve ekledi:
"İnsanların diğer tüm korunma stratejilerini uygulamaya devam etmesini istiyoruz."
 
Independent Türkçe, New York Times



Filistinli aşiret liderlerinden El Halil Emirliği planı

İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten beri Batı Şeria ve Doğu Kudüs'e düzenlediği saldırılarda 167'si çocuk yaklaşık bin Filistinli öldürüldü, 7 bine yakın kişi de yaralandı (Reuters)
İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten beri Batı Şeria ve Doğu Kudüs'e düzenlediği saldırılarda 167'si çocuk yaklaşık bin Filistinli öldürüldü, 7 bine yakın kişi de yaralandı (Reuters)
TT

Filistinli aşiret liderlerinden El Halil Emirliği planı

İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten beri Batı Şeria ve Doğu Kudüs'e düzenlediği saldırılarda 167'si çocuk yaklaşık bin Filistinli öldürüldü, 7 bine yakın kişi de yaralandı (Reuters)
İsrail ordusunun 7 Ekim 2023'ten beri Batı Şeria ve Doğu Kudüs'e düzenlediği saldırılarda 167'si çocuk yaklaşık bin Filistinli öldürüldü, 7 bine yakın kişi de yaralandı (Reuters)

Batı Şeria'daki Filistinli aşiret liderleri İsrail'le çatışmaları sonlandırmak için "alternatif barış planı" sundu. 

İsrail işgali altındaki Batı Şeria'nın en büyük şehri El Halil'deki şeyhler, Filistin Ulusal Yönetimi'nden ayrılarak İsrail devletini tanımayı ve İbrahim Anlaşmaları'na katılmayı öneriyor.

El Halil'in en güçlü aşiret liderlerinden Şeyh el-Caabari'nin de aralarında bulunduğu 4 Filistinli şeyh, İsrail'le tam işbirliği isteyen bir mektuba imza attı. Mektupta, Batı Şeria'da Filistin Ulusal Yönetimi'nden bağımsız bir "El Halil Emirliği" kurulması teklif ediliyor. Tel Aviv yönetiminin, bölgedeki Arapların lideri olarak bu "emirliği" tanıması ve Batı Şeria'daki işgalini sonlandırması isteniyor. 

Ayrıca uzun vadede 50 bin Filistinliye İsrail'de çalışma izni sağlanması talep ediliyor.

Batı Şeria'da 204 bin kişiyi temsil eden 8 şeyh ve 350 bin kişiyi temsil eden 13 şeyh de plana destek veriyor. Filistinli aşiret liderleri, bölgede Filistin Ulusal Yönetimi'nin iktidarına son verileceğini de ileri sürüyor.

Şeyhler, Oslo Anlaşmaları'nın geçersiz kılınması gerektiğini savunuyor. Dönemin İsrail Başbakanı İzak Rabin ve Filistin Kurtuluş Örgütü (FKÖ) lideri Yaser Arafat arasında 1993'te imzalanan ilk anlaşma, 1999'a kadar bağımsız Filistin Devleti'nin kurulmasını öngörüyordu. 

sdfrgty
48 yaşındaki Şeyh Caabari, Filistin Ulusal Yönetimi'nden ayrılma teklifinin mimarı (Caabari/WSJ)

İkincisi 1995'te imzalanan anlaşma kapsamındaysa işgal atındaki Batı Şeria A, B ve C bölgelerine ayrılmıştı. Batı Şeria'nın yüzde 18'ini kapsayan "A bölgesi"nin yönetimi idari ve güvenlik olarak Filistin'e, yüzde 21'lik "B bölgesi"nin idari yönetimi Filistin'e, güvenliği ise İsrail'e devredilirken, yüzde 61'ini kapsayan "C bölgesi"nin idare ve güvenliği İsrail'e bırakılmıştı.

Caabari, iki devletli çözümün özellikle Hamas'ın 7 Ekim 2023'teki Aksa Tufanı'yla başlayan savaşın ardından imkansız hale geldiğini iddia ederek, Wall Street Journal'a (WSJ) şunları söylüyor: 

Filistin devleti kurulmayacak, 1000 yıl geçse de kurulamayacak. 7 Ekim'den sonra İsrail bunu kabul etmeyecek.

Mektubun gönderildiği İsrail Ekonomi Bakanı Nir Barkat bu süreci destekliyor. WSJ'nin aktardığına göre şubattan bu yana Barkat ve Filistinli aşiret liderleri arasında pek çok görüşme düzenlendi. 

Diğer yandan İsrail'in iç istihbarat teşkilatı Şin-Bet ve İsrail Savunma Kuvvetleri'nden (IDF) bazı kesimlerin teklife temkinli yaklaştığı aktarılıyor. Emekli Tümgeneral Gadi Şamni, "Her biri silahlı, onlarca farklı aileyle nasıl başa çıkacaksınız? Bu bir kaos ve felaket yaratır" diyor. 

Tel Aviv Üniversitesi'nde Filistinli aşiretler üzerine çalışma yapan Harel Chorev de teklifin uygulanabilir olmadığını belirterek, bunun "Filistin Yönetimi'ni düşman olarak gören bazı radikal sağcı İsraillilerin fantezisinden ibaret olduğunu" söylüyor.

Gazze Şeridi, 1996-2006'da Filistin Ulusal Yönetimi'ne bağlıydı. Ancak Hamas, 2006'da yapılan seçimlerde, Fetih'i geçerek 132 sandalyeli mecliste 74 koltuk kazanmış, Fetih ise 45 sandalyede kalmıştı. Daha sonra taraflar arasında yaşanan anlaşmazlık nedeniyle 2007'de Gazze'de patlak veren çatışmalarda, Hamas bölgenin kontrolünü ele geçirmişti.

Independent Türkçe, Jewish Telegraphic Agency, Times of Israel, Wall Street Journal