Tayland’da hükümet ve monarşi karşıtı protesto

Bangkok'taki gösterilerden (Arşiv-Reuters)
Bangkok'taki gösterilerden (Arşiv-Reuters)
TT

Tayland’da hükümet ve monarşi karşıtı protesto

Bangkok'taki gösterilerden (Arşiv-Reuters)
Bangkok'taki gösterilerden (Arşiv-Reuters)

Tayland’da binlerce kişi hükümet ve monarşi karşıtı protesto düzenledi.
Tayland’da Temmuz ayından bu yana devam eden protestolarda halk hükümetin değişmesini, yeni bir Anayasa oluşturulması ve monarşiye yönelik eleştirilere karşı uygulanan “Lese Majeste” yasasının kaldırılmasını talep ediyor. Başkent Bangkok’ta bulunan Büyük Saray yakınlarındaki Sanam Luang’da bir araya gelen yaklaşık 20 bin kişi hükümet ve monarşi karşıtı protesto düzenledi. Göstericiler, eski darbe lideri ve Başbakan Prayuth Chan-ocha'nın başında bulunduğu hükümeti eleştirirken, ülkede reform çağrısında bulundu. Başkentteki protesto Chan-ocha'nın 2014 darbesi ile başa gelmesinden bu yana en büyük gösterilerden biri oldu. Göstericiler, "Kahrolsun feodalizm, yaşasın halk" sloganı attılar. Öğrenci Lideri “Mike” lakaplı Panupong Jadnok gösteriler sırasında yaptığı konuşmada, "Umarım iktidardaki insanlar halkın önemini görürler. Monarşiyi ortadan kaldırmak için değil, doğru yere koymak için savaşıyoruz" dedi.
Tehdit korkusu ile adını sadece Waan olarak veren 20 yaşındaki bir öğrenci yaptığı açıklamada, “Monarşide reform yapma zamanı geldi. Uzun zamandır halının altına süpürülen bir problem. Bu burada bitmeli" ifadelerini kullandı.
Göstericiler yarın ise Hükümet Konağı’na yürümeyi planlıyor. Polis, bugün yapılan gösterilere en az 18 bin kişinin katıldığını ve protestoları daha büyük bir hal almasına yeteceğini ifade etti. Hükümet Sözcüsü Anucha Burapachaisri yaptığı açıklamada, "İnsanlar protesto edebilir ancak bunu barışçıl ve yasalar çerçevesinde yapmalılar" ifadelerini kullandı. Başbakan Prayuth ise yaptığı açıklamada, hükümetin protestolara izin vereceğini ancak monarşi reformu taleplerinin kabul edilemez olduğunu vurguladı.
Halk, düzenledikleri gösteriler ile Kral Maha Vajiralongkorn'un monarşisini eleştirerek ülkede uzun süredir devam eden bir tabuyu da yıkmış oldu. 2016 yılında tahtı babasından devralan Vajiralongkorn zamanının çoğunu Avrupa'da geçiriyor. Kraliyet Sarayı, şu ana kadar protestolar hakkında açıklama yapmadı.
Öte yandan Sanam Luang'da en son böyle bir kalabalık ülkede geniş saygı gören merhum Kral Bhumibol Adulyadej için yas tutulduğu günlerde toplanmıştı.



Komutanı tarafından Gazze'ye girmeye zorlanan İsrail askeri intihar girişiminde bulundu

Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
TT

Komutanı tarafından Gazze'ye girmeye zorlanan İsrail askeri intihar girişiminde bulundu

Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)
Geçtiğimiz nisan ayında Kudüs'teki askeri mezarlıkta bir askerin mezarına bayrak diken İsrail askeri (Reuters)

İsrail medyası, Gazze Şeridi'ne yönelik savaşın zorlukları nedeniyle sadece bir hafta içinde dört İsrail askerinin intihar ettiğini bildirdi. İsrail Kamu Yayın Kuruluşu KAN, komutanlarının sorumsuz davranışlarına karşı çıkan birlikteki arkadaşlarının uyanıklığı olmasaydı neredeyse listeye katılacak olan beşinci bir askerin hikayesini açıkladı.

Muhabir Carmela Menashe, askerlerden alıntı yaparak, arkadaşlarının ‘Gazze'ye girmeyi reddettiğini, ancak komutanının onu zorladığını, bunun üzerine askerin silahın namlusunu ağzına dayadığını ve kendini vurmakla tehdit ettiğini, bunun üzerine komutanın onu hafta sonu izninden men ederek cezalandırmaya karar verdiğini’ anlattı.

dfgthy
Meslektaşlarının cenaze töreni için mezarlığa giden yaralı İsrail askerleri, 8 Temmuz 2025 (AP)

İsrailli muhabire göre, ‘asker başlangıçta kabul etti ve Gazze'ye girdi. Ancak sonra geri döndü ve tekrar dışarı çıkmak istedi; komutana orada kalamayacağını açıklamaya çalıştı. Komutan onu hafife aldı ve onu başka cezalarla tehdit etti. Birlikteki arkadaşları son anda devreye girerek intihar etmesini engelledi ve onu psikolojik destek subayıyla görüşmeye zorladı.’

Psikolojik destek subayı, askerin durumunun Gazze Şeridi'ne girmesine izin vermediğine karar vererek onu birlik dışında tedavi görmesi için göndermiş; psikolojik durumunun ciddi olduğu teşhis edilmiş ve askerin ordudan tamamen terhis edilerek tedavi altına alınmasına karar verilmiş.

Muhabir, “Askerin durumu benzersiz değil; savaş binlerce askeri travmatize ediyor. Zamanında gerekli tedaviyi görmeyenler kendilerini ciddi bir depresyon içinde buluyor ve bu da aşırı durumlarda intihara yol açabiliyor” dedi.

4 asker intihar etti

Tel Aviv medyası sadece geçen hafta dört askerin intihar ettiğini ve savaşın başladığı 7 Ekim 2023 tarihinden bu yana intihar eden asker sayısının 44'e yükseldiğini duyurdu.

İntihar eden askerlerin çoğunluğunun aktif görevdeki yedek askerler olduğunu belirten Haaretz gazetesi, İsrailli askeri kaynaklara dayandırdığı haberinde intihar eden askerlerin büyük bir kısmının savaş sırasında psikolojik durumlarını önemli ölçüde etkileyen durumlara maruz kaldıklarını aktardı.

xcvfgbh
Temmuz 2025'te Gazze Şeridi'nde öldürülen meslektaşlarının cenaze töreninde ağlayan İsrailli askerler (AFP)

Gazete, orduda aktif görevde olan İsrailli askerlerin intihar oranlarının önceki yıllara göre artış gösterdiğini doğruladı.

Kaynaklar, intiharların bazen iç raporlarda ‘çatışma dışı ölüm’ veya ‘soruşturma altındaki durumlar’ gibi muğlak etiketler altında kategorize edilmesi nedeniyle gerçek sayının daha yüksek olabileceğini tahmin ediyor.

Şarku’l Avsat’ın Haaretz'den aktardığına göre İsrail ordusu, 2024 yılının başından bu yana yaklaşık bin 600 askerin travma sonrası stres semptomlarından mustarip olduğunu kabul ediyor ve bu da yaklaşık 250 askeri ruh sağlığı nedenleriyle terhis etmesine neden oldu.

Veriler intihar eden askerlerin çoğunun geçtiğimiz mart ayında yeniden başlayan savaştan bu yana çatışmaların devam ettiği Gazze'deki çatışmalara katıldığını gösteriyor.

cdfgthy
Temmuz ayında Gazze'de öldürülen bir İsrail askerinin cenaze töreninden (EPA)

Cepheden dönen askerlerin psikolojik olarak yalnızlaştığı ve özellikle muharebe tugaylarına yeni katılanlar ile dışlanmış sosyal sınıflara mensup askerlere yeterli psikolojik bakım sağlanmadığı belirtiliyor.

Ordu, sahadan dönen askerlerle ilgili sessiz bir iç krizle karşı karşıya; bu askerler fiziksel yaralanmaların ötesinde derin psikolojik yaralar da taşıyor ve bu da bazılarının son bir kaçış olarak intiharı seçmesine neden oluyor.

Gözlemciler Gazze savaşının sadece Filistinlileri tüketmekle kalmadığını, aynı zamanda İsrail'in iç cephesinde de giderek artan bir çatlağa neden olduğunu, askerlerin karada savaşırken psikolojik kaderlerinin havada asılı kaldığını düşünüyor.