Serrac’ın mirası: Çetrefilli ittifaklar ve belirsiz bir kader

Serrac, Ekim ayı bitmeden görevini devretmek istediğini açıkladığı konuşması sırasında (Reuters)
Serrac, Ekim ayı bitmeden görevini devretmek istediğini açıkladığı konuşması sırasında (Reuters)
TT

Serrac’ın mirası: Çetrefilli ittifaklar ve belirsiz bir kader

Serrac, Ekim ayı bitmeden görevini devretmek istediğini açıkladığı konuşması sırasında (Reuters)
Serrac, Ekim ayı bitmeden görevini devretmek istediğini açıkladığı konuşması sırasında (Reuters)

Libyalı politikacılar, Libya Ulusal Mutabakat Hükümeti'nin (UMH) Başkanı Fayiz es-Serrac’ın, söylediği gibi Ekim ayı bitmeden görevinden ayrılması halinde özellikle Türkiye ile imzalanan güvenlik ve askeri anlaşmaların, tartışmalı isimlerin hükümette bir takım konumlara atanmalarının ve iktidar olduğu yıllarda etkisini artıran milis kaosunun dahil olduğu uluslararası çetrefilli ittifaklardan oluşan ‘mirasının’ kaderini merak ediyor.
Tobruk merkezli Temsilciler Meclisi'nin (TM) Savunma ve Ulusal Güvenlik Komitesi Başkanı Talal el-Mihub Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, “Uluslararası toplumu, bu anlaşmaların hukuksuzluğunu ve geçersizliğini teyit etmeye çağıracağız, böylece Türkiye ve destekçileri bunu daha sonra Libya işlerine müdahale etmek için bir bahane olarak kullanamayacaklar. Bu anlaşmalar, anayasaya aykırı oldukları için bizim için hiçbir şey ifade etmiyor” şeklinde konuştu.
TM Dışişleri Komisyonu Başkanı Yusuf el-Akuri ise ‘UMH tarafından imzalanan tüm anlaşmalar ve mutabakat muhtıralarının, ülkedeki tek seçilmiş organ olan TM tarafından onaylanmadığını’ söyledi. Akuri Şarku’l Avsat’a verdiği demeçte, “Bu anlaşmalar, Libya'nın ulusal çıkarları doğrultusunda gözden geçirilecektir” dedi.
Öte yandan Trablus merkezli Libya Devlet Yüksek Konseyi (DYK) üyesi Adil Kermus, Serrac'ın görevi bırakması halinde, UMH'nin yaptığı anlaşmaların etkilenmesini beklemediğini söyledi. Kermus Şarku’l Avsat’a yaptığı değerlendirmede, Serrac’ın söz konusu anlaşmaları, şahsen değil, bulunduğu makam adına imzaladığını vurguladı. Serrac’ın yerine kim gelirse gelsin, halk tarafından kabul görmeyen atamalar gibi ağır bir mirası devralacağını belirten Kermus, “Ağırlaşan hayat şartları, başkentte çatışmaların aylar önce sona ermesine rağmen vatandaşları protesto gösterileri düzenlemeye itti” dedi.
Öte yandan Serrac, Kamu Güvenliği Ajansı’nı yöneten İmad El Trabelsi’yi İstihbarat Servisi Başkan Yardımcılığı’na, Merkez Destek Güçleri Komutanı Lutfi el-Hariri’yi İç Güvenlik Ajansı Başkan Yardımcılığı’na, Kaddafi rejimiyle ilişkili olmakla suçlanan Muhammed Ba’ayo’yu Libya Medya Vakfı’nın başına atadı. Serrac, böylece Müslüman Kardeşler (İhvan) liderliğindeki yoldaşlarını kızdıran kararlara imza atmış oldu.
Serrac’ın geçmişte ‘devlet başkanı, başbakan ve savunma bakanı gibi çeşitli makamlarla farklı yetkilere sahip olduğunu ve eşi benzeri olmayan bir ulusal kahramana dönüşebileceğini’ söyleyen Kermus, “Ancak, ister tek başına, ister UMH Başkanlık Konseyi tarafından alınmış olsun alınan kararların çoğuyla ilişkili kötü yönetim onun böyle bir kahramana dönüşmesini engelledi. Çoğunlukla başarısız oldu. Yaşanan bu başarısızlığın nedeni olarak sık sık akla gelen argüman ise bunların arkasında Serrac’ın danışmanlarının olduğuydu” şeklinde konuştu.
Libya’da Müslüman Kardeşler’in siyasi kolunu temsil eden Adalet ve İnşa Partisi Genel Başkan Yardımcısı Firac el-Ammari yaptığı değerlendirmede, “Serrac, halefine ağır bir miras bırakacak ve bazılarının dediği gibi, hiç kimsenin doldurup değiştiremeyeceği bir boşluk değil. Ülkenin işlerini yönetebilecek pek çok isim var” değerlendirmesinde bulundu.
Ammari, Serrac’ın kararlarının ve atamalarının çoğunun, ‘kötü değerlendirilmiş kararlar olduğu için’ yeni başkan tarafından gözden geçirilmesini bekliyor. Ancak Ammari, kapsamlı bir siyasi çözüm için müzakerelerle onaylanması beklenen yasama ve parlamento seçimlerinden önceki ilk dönemde uluslararası anlaşmaların ihlal edileceğini düşünmüyor.
Serrac’ın Trablus’taki protesto gösterilerinden sonra geçtiğimiz günlerde gençlerin devlet kurumlarına atanması ve aile yardımlarının ödenmesi dahil olmak üzere verdiği ekonomik kararlarla ilgili değerlendirmelerde bulunan Misrata Üniversitesi İktisat Profesörü Abdulhamid Fazıl, ışığı görmek için Serrac’ın görevine devam edip etmeyeceğini ya da yerine yeni bir başkanın gelip gelmeyeceğini beklemeyi gerekli görmüyor.
Şarku’l Avsat’a konuşan Fazıl, “Eğer Serrac, Başkanlık Konseyi’nden ayrılırsa, yeni başkanlık konseyine yoksulluk, ağırlaşan hayat şartları ve vatandaşları etkileyen kötü kamu hizmetleri ve yolsuzluk vakalarının yanı sıra büyük bir borç miras bırakacak. Yüz milyar Libya dinarını aşan bu kamu borcunun 50 milyar dinarı doğu bölgesine, 63 milyar dinarı ise batı bölgesine ait” şeklinde konuştu.



Şam yakınlarındaki Dürziler hükümetin silahları teslim etme talebini reddetti

Son çatışmalarda öldürülen Dürzi toplumu üyelerinin cenaze törenine katılan silahlı kişiler… Suriye'nin güneyindeki Suveyda vilayeti, 3 Mayıs 2025 (Reuters)
Son çatışmalarda öldürülen Dürzi toplumu üyelerinin cenaze törenine katılan silahlı kişiler… Suriye'nin güneyindeki Suveyda vilayeti, 3 Mayıs 2025 (Reuters)
TT

Şam yakınlarındaki Dürziler hükümetin silahları teslim etme talebini reddetti

Son çatışmalarda öldürülen Dürzi toplumu üyelerinin cenaze törenine katılan silahlı kişiler… Suriye'nin güneyindeki Suveyda vilayeti, 3 Mayıs 2025 (Reuters)
Son çatışmalarda öldürülen Dürzi toplumu üyelerinin cenaze törenine katılan silahlı kişiler… Suriye'nin güneyindeki Suveyda vilayeti, 3 Mayıs 2025 (Reuters)

Suriye'nin başkenti Şam yakınlarında yaşayan Dürziler, hükümetin silahlarını teslim etmeleri yönündeki talebini reddetti ve yetkililerin mezhepsel şiddet olaylarından günler sonra militanların yeni saldırılarına ilişkin korkularını henüz gidermediğini söyledi.

Şarku’l Avsat’ın Reuters'tan aktardığına göre geçtiğimiz hafta Şam'ın güneydoğusundaki Ceramana’da Sünni savaşçılar ile Dürzi militanlar arasında başlayan çatışmalar daha sonra başkent yakınlarındaki başka bir bölgeye ve oradan da güneydeki Dürzilerin çoğunlukta olduğu Suveyda vilayetine sıçradı.

Bu şiddet, silahlı çetelerin azınlıklara saldırdığı ve İsrail'in Dürzi toplumunu koruma bahanesiyle askeri müdahalesini arttırdığı Suriye'de yeni hükümetin nüfuzunu tehdit ediyor.

Dürzi savaşçıların Suriye güvenlik güçlerinin bir üyesi olarak bölgelerini korumalarına izin verecek anlaşmalara varmak için Suriyeli yetkililerle görüşmeler yapılıyor, ancak bu hafta yetkililer bu bölgelerde yaşayanlardan tüm silahlarını devlete teslim etmelerini istedi.

Suriye hükümetiyle müzakere eden Ceramana komitesinin bir üyesi olan Mekram Ubeyd, “Onlara, güçlerini organize edebilen bir devlet olduğunda, silahlarımızı teslim etmekte hiçbir sorun yaşamayacağımızı söyledik” dedi.

Ubeyd, komitenin hükümet yetkililerine şu anda azınlıkları taciz eden çeteleri silahsızlandırmaya odaklanmalarının daha iyi olacağını söylediğini belirtti.

Reuters'a yaptığı açıklamada, “Korkmaya hakkımız var. Çünkü diğer bölgelerde neler olduğunu gördük” diyen Ubeyd, mart ayında devrik lider Beşşar Esed'in mensubu olduğu Alevi azınlığa mensup yüzlerce sivilin öldürülmesine açık bir gönderme yaptı.

sxacdfgth
Ceramana sakinlerinden Fahd Haydar, Ceramana’daki ölümcül çatışmaların ardından Dürzi din adamı Muvaffak Ebu Şaş ile görüşüyor, 5 Mayıs 2025. (Reuters)

Ubeyd, “İnsanların kendilerini güvende hissetmeye ihtiyacı var. 11 yıl süren ölüm, dayak, endişe, kaygı ve istikrarsızlık yeter. İnsanlar bundan bıktı... Rejimin çöküşünün bizi çok daha iyi bir yere götüreceğini düşündük ama gerçek şu ki halen kendimizi güvende hissetmiyoruz” ifadelerini kullandı.

Ceramana sakinlerinden Fahd Haydar da benzer endişeleri dile getirdi.

Reuters'a konuşan Haydar, “Silahlarımızın teslim edilmesine karşı değiliz, aksine biz silah istemiyoruz. Ancak bir yasa olmalı ve silah meselesi Suriye genelinde düzenlenmeli. Suriye'deki tüm çeteler silahlarını teslim etmeli. Böyle bir durumda silahlarını teslim eden ilk biz olacağız” dedi.

Teminat talebi

Ceramana'da bir Dürzi şeyhi olan Muvaffak Ebu Şaş, Dürzilerin zaten yeterince taviz verdiğini söyledi.

Ebu Şaş, “Bir adım atıyoruz bir adım daha istiyorlar. İkinci adımı atıyoruz, üçüncü adımı istiyorlar. Üçüncü adımı da atıyoruz, tamam, peki ya sonra? Kıyı kesiminde yaşananların bizim başımıza da gelmemesi için bir garanti istiyoruz” ifadelerini kullandı.

Etkili bir Dürzi şeyhi olan Şeyh Hikmet el-Hicri, cemaatini ‘terörist’ olarak nitelendirdiği Suriye liderlerinden korumak için uluslararası müdahale çağrısında bulundu.

Dürziler Suriye, Lübnan, İsrail ve işgal altındaki Golan Tepeleri’nde yaşıyor. İsrail, tehdit edilmeleri halinde Suriyeli Dürzileri askeri olarak koruma sözü verdi.

Şiddet batıya ve güneye yayılmadan önce Ceramana'da ondan fazla kişi öldürüldü.

İsrail, Ceramana'nın batısındaki Sahnaya’da Dürzilere saldırmaya hazırlanan savaşçılar olduğunu iddia ettiği kişilere müdahale etti ve bir insansız hava aracı (İHA) saldırısı düzenledi.

Reuters'a konuşan Suriyeli bir güvenlik kaynağı, saldırıda bir güvenlik gücü mensubunun hayatını kaybettiğini bildirdi.

Çatışmalar Suveyda vilayetine ulaştığında İsrail, Suriye'nin yeni liderlerine yönelik düşmanlığının en açık işareti olarak Şam'daki Cumhurbaşkanlığı Sarayı’na yakın bir yeri bombaladı.