Titanik faciasına 108 yıl sonra yeni bir neden daha bulundu: Güneş patlamaları

Ünlü faciayı konu alan 1997 yapımı Titanik (Titanic) filminden bir sahne (IMDb)
Ünlü faciayı konu alan 1997 yapımı Titanik (Titanic) filminden bir sahne (IMDb)
TT

Titanik faciasına 108 yıl sonra yeni bir neden daha bulundu: Güneş patlamaları

Ünlü faciayı konu alan 1997 yapımı Titanik (Titanic) filminden bir sahne (IMDb)
Ünlü faciayı konu alan 1997 yapımı Titanik (Titanic) filminden bir sahne (IMDb)

Aysız bir geceydi. Deniz durgundu, rüzgar yoktu. Ve Nisan 1912’de Güney Atlantik Okyanusu’nda “RMS Titanic” isimli gemi, dünyanın en büyük deniz felaketine doğru ilerliyordu.
O gün bin 500 kişinin ölümüne neden olan Titanik kazası, sayısız kitap, film ve diziye ilham verirken, bir asırdan fazla süredir araştırmalara konu oluyor. Son dönemde yapılan bir araştırmada da facianın nedenlerinden birinin Güneş’te meydana gelen patlamalar olduğu ileri sürlüyor.
San Francisco’da yaşayan emekli bilgisayar programcısı ve bağımsız hava araştırmacısı Mila Zinkova, “Titanik hakkında yazan çoğu kişi, o gece kuzey ışıklarının görüldüğünü bilmiyor” diye konuştu.
Zinkova, kısa süre önce Weather dergisinde yeni bir fikir ortaya attığı bir makale yayımladı: Güneş’ten gelen bir elektromanyetik radyasyon patlaması, Dünya’ya çarptı, gökyüzünü aurora’yla aydınlattı ve Titanik’in navigasyonuyla radyo ekipmanlarını etkiledi.
Meteoroloğa göre Güneş’ten yüklü parçacıkların fırlaması, mürettebatın Titanik'i amaçlanandan biraz daha farklı bir rotaya ve en sonunda da onu parçalayan buzdağına yöneltmiş olabilir:
"Pusula yalnızca bir derece hareket etse bile bir fark yaratabilir."
Zinkova ayrıca, Güneş fırtınalarının kurtarma çalışmalarını da etkilediğini ve Titanik’in yardım çağrısının çevredeki tüm gemiler tarafından duyulmadığını savundu.
Örneğin SS La Provence diğer gemilerin yayınlarını duymasına rağmen Titanik’in çağrısını almadı. SS Mount Temple isimli gemiyse Titanik’in yardım çağrısını almasına rağmen yanıtını batan gemiye duyurmayı başaramadı.
Titanik üzerine araştırmalar yapan tarihçi Tim Maltin ise daha önce Güneş fırtınası hipotezini duymadığını ifade ediyor. Maltin, Zinkova’nın makalesini keyifle okuduğunu ama yazarın Güneş fırtınasına atfettiği olaylara alternatif açıklamalar getirilebileceğini söyledi.
Maltin ayrıca, Titanik enkazının geminin beklenen rotası üzerinde bulunduğunu, dolayısıyla beklenmedik bir seyir izlenmediğini aktardı.
Öte yandan, Reading Üniversitesi'nden uzay ve atmosfer fizikçisi Chris Scott ise görgü tanıklarının açıklamalarının, Güneş fırtınası teorisini dikkate değer kıldığını söyledi.
Titanik'in yardımına koşarak 705 kişinin hayatını kurtaran gemi Carpathia’nın mürettebat üyesi James Bisset ve batan gemiden sağ kurtulan en az üç kişi o gece kutup ışıklarını gördüklerini bildirmişti.
Scott, "Bu kadar insanın aurora'yı gördüğü gerçeği, beni hava olayı yaşandığına ikna ediyor" ifadelerini kullandı.
 
Independent Türkçe, Hakaimagazine



Sovyetler'den kalma uydu Dünya'ya meteor gibi çarpabilir

Sovyet Venera projesine özel posta pulu (Wikimedia Commons)
Sovyet Venera projesine özel posta pulu (Wikimedia Commons)
TT

Sovyetler'den kalma uydu Dünya'ya meteor gibi çarpabilir

Sovyet Venera projesine özel posta pulu (Wikimedia Commons)
Sovyet Venera projesine özel posta pulu (Wikimedia Commons)

Vishwam Sankaran Bilim ve Teknoloji Muhabiri 

Bir uydu takipçisi, Venüs'e iniş yapabilecek dayanıklılıkta tasarlanan yarım tonluk Sovyet uzay sondasının iki hafta içinde Dünya'ya geri döneceği ve meteor gibi "sert düşebileceği" uyarısında bulundu.

1972'de fırlatılan uzay aracı hiçbir zaman Dünya'nın yörüngesini geçemedi ve kalıntıları 50 yılı aşkın süredir gezegenin etrafında dönüyor.

Sonda, 10 Mayıs civarında alevler içinde Dünya'ya geri düşmeye başlayacak.

Hollandalı uydu takipçisi Marco Langbroek blog yazısında, "Bundan yaklaşık 2 hafta sonra, alışılmadık bir kontrolsüz yeniden giriş gerçekleşecek: Başarısız bir Sovyet Venera görevinden 53 yıllık iniş kapsülü Dünya yörüngesinde sıkışıp kaldı" dedi.

Uzay sondasının yeniden giriş sırasında yanma ihtimali az da olsa var ancak Venüs'e inişe dayanmak üzere inşa edildiği için bu pek olası görünmüyor.

Delft Teknoloji Üniversitesi'nde uzay durumsal farkındalığı dersi veren Dr. Langbroek, "Bu, Venüs atmosferinden geçerken hayatta kalmak üzere tasarlanmış bir iniş aracı olduğundan, Dünya atmosferine yeniden girişte ve çarpışmada sağlam kalması mümkün" dedi.

Uzay aracı paraşütle donatılmış olsa da bu paraşüt çalışır durumda olmayabilir.

Dr. Langbroek, Popular Science'a "Eğer yeniden girişten sağ çıkarsa, sertçe düşecektir" diye konuştu.

Dr. Langbroek, yaklaşık 1 metre genişliğinde ve 500 kg'ın biraz altında ağırlığa sahip sondanın atmosfere yeniden girebileceğini ve saatte yaklaşık 250 km hızla Dünya'ya çarpabileceğini, bunun da meteor çarpmasına benzer riskler oluşturduğunu söyledi.

Casus uydu, meteor ve asteroitleri izleyen öğretim görevlisi, "Söz konusu riskler özellikle yüksek olmasa da sıfır da değil" dedi.

Düşen sondanın ne zaman ve nereye çarpabileceği belirsizliğini koruyor.

Dr. Langbroek, "51,7 derecelik yörünge eğimiyle, yeniden giriş 52 Kuzey ve 52 Güney enlemleri arasında herhangi bir yerde gerçekleşebilir" dedi.

Bu, Birleşik Krallık kadar kuzeyden Yeni Zelanda kadar güneye herhangi bir yer olabilir.

Gök cismi takipçisi, "Mevcut modellememize göre yeniden giriş, aşağı yukarı 10 Mayıs civarında gerçekleşecek" dedi.

Geçen birkaç ay boyunca, model sürekli 9-10 Mayıs 2025'ten civarında yeniden girişe işaret ediyor.

İzleyiciler daha fazla veri toplamak ve ne zaman ve nereye çarpabileceğini belirlemek için uzay sondasını gözlemlemeyi sürdürüyor.

Dr. Langbroek, "Yeniden giriş tarihindeki belirsizlik, gerçek yeniden girişe yaklaştıkça azalacak ancak o gün bile belirsiz oranı hâlâ yüksek olacak" dedi.

Independent Türkçe, independent.co.uk/space