İsrail ile Hamas arasındaki esir takası görüşmeleri yeniden başlayacak

Gazze’nin bir mahallesinde korona önlemleri alındı (DPA)
Gazze’nin bir mahallesinde korona önlemleri alındı (DPA)
TT

İsrail ile Hamas arasındaki esir takası görüşmeleri yeniden başlayacak

Gazze’nin bir mahallesinde korona önlemleri alındı (DPA)
Gazze’nin bir mahallesinde korona önlemleri alındı (DPA)

İsrail kaynaklarına göre İsrail ve Hamas arasında esir takası hakkındaki görüşmeler, Yahudi bayramları bittikten sonra yeniden başlayacak.
Görüşmeler İsrail’in ödeyeceği bedel konusundaki anlaşmazlık nedeniyle durmuştu. Hamas siyasi büro üyesi Halil el-Hayya, İsrail’in takas anlaşmasına devam etmek için gerekli ciddiyeti göstermediğini belirtti. Hayya, bu konunun medyadan uzak bir şekilde yürütüldüğünü belirterek “bu dosya, işgalcilerin ciddiyet ve cesaretine ihtiyaç duysa da arabulucuların başarılı olacağını umuyoruz” dedi.
Mısır Güvenlik Heyeti, İsrail ile görüşmelere başlamıştı. Geçtiğimiz Nisan ayı başında Gazze Hamas Hareketi lideri Yahya Sinvar’ın önerisine uygun olarak Hamas’ın böyle bir anlaşmaya hazır olup olmadığı tartışılıyordu. Sinvar, hareketinin İsrail’in hasta, yaşlı ve kadınları salıverme şartını yerine getirdiğinde anlaşma yapmaya hazır olduğunu söyledi. Hamas, Gazze’deki esirler hakkında bilgi vermeye hazır. İsrail bu durumu genel bir esir takası anlaşmasına dönüştürmek istiyor. Tel Aviv’in bu anlaşmaya hazır olduğu Hamas’ın da bırakılacak hasta, yaşlı ve kadınların büyük ölçekte bırakılması halinde anlaşmaya yanaşabileceği belirtildi.
Hamas, nihai bir anlaşma karşılığında ömür boyu hapis cezasına çarptırılan eski mahkumlar ve liderler de dahil olmak üzere yüzlerce mahkumun serbest bırakılmasını talep ediyor. Esir değişimi anlaşmasına arabulucu olarak BM elçisi Nikolai Mladenov da girdi ve geçen hafta esir değişimi anlaşması konusunu görüşmek üzere Hamas yetkilileriyle Gazze'de bir araya geldi. Miladinov ile Mısırlı yetkililer arasında Gazze’nin sorunlarıyla ilgili koordinasyon bulunuyor.
Hamas Miladinov’dan ellerindeki esirlerle ilgili bilgi verme ve ardından müzakereleri aşamalara tamamlama karşılığında korona ile mücadele etmek için gerekli olan solunum cihazı gibi aletler ile bazı tutukluların serbest bırakılmasını talep etti. İsrail bu talepleri kabul etmedi. İsrail yüksek cezalar almış mahkumların serbest kalmasını reddederken korana virüse karşı tıbbı malzeme getirilmesini kabul etti.
Miladinov, dün Gazze Sağlık Bakanlığı’nın ilave 20 bin adet test kiti teslim aldığını söyledi. BM yetkilisi twiter hesabında yaptığı açıklamada “Koronavirüs salgının yayılmasını kontrol altına almaya çalışırken etkili olacak 6 bin laboratuvar malzemesi gönderildi ve malzemeler Dünya Sağlık Örgütü tarafından teslim edildi. Bu yardımı için örgüte teşekkür ediyorum” ifadelerini kullandı.
Gazze Şeridi'nde "Hamas" tarafından tutulan 4 İsrailli tutuklu var; 2014 yazında çıkan savaşta Hamas tarafından esir alınan iki asker Oron Şaul ve Hadar Goldin. Diğer iki tutuklu da Etiyopyalı Abraham Mengistu ve Arap Hişam es-Seyyid. Bu iki tutuklu Gazze savaşından sonra farklı zamanlarda bölgeye gelmişlerdi.
Hükümete bağlı Filistin Esirler ve Serbest Bırakılanlar Kurumu’nun verilerine göre, İsrail cezaevlerinde 5 bin 700 Filistinli tutuklu bulunuyor. Bunlardan 350’si 18 yaş altı erkek çocuk, 55’i kadın, 6’sı Filistin Yasama Meclisi üyesi, 30’u kanser hastası, 570’i ise müebbet hapis cezası almış kişiler.



Trump’ın Gazze planı: Gerçek mi yoksa bir tiyatro mu?

TT

Trump’ın Gazze planı: Gerçek mi yoksa bir tiyatro mu?

John Bolton

Donald Trump, Ortadoğu’da barış planının ‘büyük, çok büyük ve güzel bir günü temsil ettiğini ve belki de medeniyet tarihinin en büyük günlerinden biri olduğunu açıkladıktan dört gün sonra Hamas, geriye kalan tüm İsrailli rehineleri serbest bırakmaya hazır olduğunu duyurdu. Bunun üzerine Trump, Hamas'ın kalıcı barışa hazır olduğunu gösterdiği yorumunda bulundu. ABD Başkanı, İsrail, rehineleri güvenli ve hızlı bir şekilde kurtarabilmemiz için bombalamayı derhal durdurmalı!"

Ancak gerçekler kısa sürede ortaya çıktı. İlk olarak, Arap ve İslam ülkelerinin liderlerinin New York’ta Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu toplantıları sırasında Trump ile yapılan toplantının ardından kabul ettikleri ‘plan’, Trump’ın daha sonra açıkladığı planla aynı değildi. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, geçen hafta Beyaz Saray'da Trump ile yaptığı görüşme öncesinde, İsrail'in çıkarlarına uygun birçok değişiklik yapması için Trump’ı ikna etti.

Trump ve Netanyahu'nun açıklamasının ardından içinde bulunduğumuz bu günlerde ne İsrail ne de Hamas ‘barışın önündeki engel’ olarak damgalanmak istiyor. Benzer senaryolara yeterince tanık olduk, gördüklerimizin ve duyduklarımızın çoğunun sadece bir tiyatro oyunu olduğunu biliyoruz.

Basında yer alan haberlere göre Arap ve İslam ülkeleri bu değişikliklere karşı ‘büyük öfke’ duysalar da planın engellenmesini önlemek ve ilerlemesini sağlamak için planı desteklediklerini açıklamayı tercih ettiler. Ancak planın uygulanması, herhangi bir somut ilerleme kaydedilebilmesi için haftalar, hatta aylar süren müzakereler gerektirecek. Rehinelerin hızlı bir şekilde takas edilmesi durumunda bile, bu müzakereler herhangi bir aşamada çıkmaza girebilir. Önceki barış süreçlerinde defalarca görüldüğü gibi, temel konularda anlaşmaya varılsa bile anlaşmanın çökme olasılığı devam eder ve bu, Ortadoğu’daki barış çabalarının tarihinde sıkça rastlanan bir durum.

İkinci olarak, plan iddialı görünse de bazı pratik detaylar ve açıkça ortaya koyulmuş uygulama mekanizmaları açısından eksiklikler barındırıyor. Örneğin yorumcular, Filistin devletinin kurulmasına ilişkin ‘19. maddede’ İsrail'in taviz verdiğini düşündükleri hususa odaklandılar. Ancak metin koşullu ve o kadar karmaşık ki, bu onun ciddiyetini ve içeriğini yitirmesine ve anlamsız bir metin haline gelmesine neden oluyor. Plan, Gazze'deki kalkınma çabalarının ilerlemesi ve Filistin Yönetimi'nin reform programı ‘dürüstlük ve bağlılıkla’ uygulanmasıyla, Filistinlilerin kaderini tayin etme ve bir devlet kurma yolunda güvenilir bir zemin hazırlayacak koşulların sağlanabileceğini öngörüyor. Yani Antik Romalıların dediği gibi satın alırken dikkatli olmalısınız!

Üçüncüsü ve en önemlisi, Hamas'ın cuma günü yaptığı açıklama koşulsuz bir kabul değildi, aksine planın uygulanmasını engelleyebilecek koşullar içeren bir ‘evet, ama’ idi. Planın yeniden düzenlenmesi için örtülü çabalar içeriyordu. Buna karşın İsrail'in Trump'ın planını benzer şartlar olmadan kabul etmesi nispeten kolaydı. Bunun nedeni sadece Trump'ın Netanyahu'ya yaptığı değişiklikler değil, planın yazıldığı haliyle İsrail'in istediği zaman yararlanabileceği birçok yol veya ‘boşluk’ içermesiydi. Böylece Hamas ve onun terörist faaliyetlerinde ana destekçisi olan İran, başından itibaren kendilerini elverişsiz bir siyasi konumda buldular. Trump, Netanyahu'ya açıkça yapması gerekeni yapması için onay verdi ve Hamas'ın oluşturduğu tehdidi ortadan kaldırma görevini tamamlaması için tam desteğini sundu. Bu yüzden İsrail'in planı kolayca kabul etmesi şaşırtıcı değildi.

Son olarak Trump, zamanlama uygun olduğunda zafer ilan etme eğiliminde. Hamas ilk yanıtını verdiğinde olduğu gibi, İsrailli rehinelerin serbest bırakılma olasılığına kısmi olarak onay vermeyi bir başarı olarak gördü ve ardından anlaşmanın tamamının başarılı olduğunu ilan etti. Geçtiğimiz haziran ayında da benzer bir şey yaptı. Amerikan B-2 bombardıman uçakları, İran'ın nükleer silah programına ait tesislere nitelikli bombalar attıktan sonra, İsrail'in İran'a karşı başlattığı ‘12 günlük savaşta’ zaferini ilan etti. Acil ateşkes çağrısında bulundu, ancak gerçekte ABD ve İsrail saldırılara devam etmek zorundaydı, çünkü saldırılar İran'ın nükleer tesislerine büyük hasar verse de onları tamamen yok etmemişti.

Trump'ın kendisini tebrik ettiği anlar gerçekten önemli dönüm noktalarıydı, ancak bunlar nihai sonuçlar değildi. Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan aktardığı analize göre bu durum, özellikle Trump'ın ilk başkanlık döneminden beri takıntısı haline gelen rehine müzakereleri için geçerli. İkinci başkanlık döneminin başında, İsrail ve Hamas'ı esasen Biden yönetimi tarafından müzakere edilen planı kabul etmeye zorlayarak, rehinelerin (ve ölenlerin cesetlerinin) iade edilmesini sağlayan bir anlaşma yapmayı başardı. Ancak ‘Biden Anlaşması’ kapsamında rehine takası gerçekleştirildikten sonra, İsrail ile Hamas arasındaki çatışmayı kapsamlı bir şekilde çözmeyi amaçlayan anlaşmanın geri kalan kısmı çöktü ve bu sefer de aynı senaryonun tekrarlanacağına dair çeşitli nedenler var.

Rehine krizi güçlü duygular ve etkileyici görüntüler uyandırıyor, ancak İsrail ile İran ve onun silahlı vekilleri, özellikle Hamas arasındaki karmaşık çatışmalar, amaç, sosyal medyada geçici bir etkileşimden ziyade, uzun vadeli ve sürdürülebilir bir çözüm bulmaksa, ele alınması çok daha zor.

Trump ve Netanyahu'nun açıklamasının ardından içinde bulunduğumuz bu günlerde ne İsrail ne de Hamas ‘barışın önündeki engel’ olarak damgalanmak istiyor. Benzer senaryolara yeterince tanık olduk, gördüklerimizin ve duyduklarımızın çoğunun sadece bir tiyatro oyunu olduğunu biliyoruz. En önemlisi, İran'ın geçtiğimiz hafta boyunca sessizliği çok anlamlıydı. Tahran desteğini açıklayana kadar, eğer bir gün açıklayacaksa, plan sadece kağıt üzerinde kalacak.

Trump’ın 20 maddelik planı belirsiz, karmaşık, aşırı iddialı ve kendi karmaşıklığı altında çökebilir. Birinci Dünya Savaşı sona erdiğinde, ABD Başkanı Woodrow Wilson dünya barışının temellerini atmak için ünlü 14 maddelik planını açıkladı. Dönemin Fransa Başbakanı Georges Clemenceau buna “14 madde mi? Bu çok fazla! Tanrı bile 10 emirle yetindi!” diye yanıt verdi. Trump, Wilson'ın başaramadığını başarabilecek mi, bekleyip göreceğiz.

*Bu analiz Şarku’l Avsat’ın Independent Arabia’dan çevrilmiştir.


Tufan iki yılı geride bıraktı... Savaş ise sonunu arıyor

Vantour Vakfı tarafından dün yayınlanan uydu görüntüsü, 27 Eylül 2023 tarihinde Gazze şehrinin durumunu göstermektedir (EPA)
Vantour Vakfı tarafından dün yayınlanan uydu görüntüsü, 27 Eylül 2023 tarihinde Gazze şehrinin durumunu göstermektedir (EPA)
TT

Tufan iki yılı geride bıraktı... Savaş ise sonunu arıyor

Vantour Vakfı tarafından dün yayınlanan uydu görüntüsü, 27 Eylül 2023 tarihinde Gazze şehrinin durumunu göstermektedir (EPA)
Vantour Vakfı tarafından dün yayınlanan uydu görüntüsü, 27 Eylül 2023 tarihinde Gazze şehrinin durumunu göstermektedir (EPA)

Hamas ve İsrail heyetleri, ABD Başkanı Donald Trump'ın Gazze Şeridi'ndeki savaşı sona erdirmeyi amaçlayan planının uygulanmasına ilişkin müzakerelerin ilk aşaması olan dolaylı görüşmelere dün Mısır'ın Şarm el-Şeyh kentinde başladı.  

Mevcut müzakere turu, iki taraf arasında esir değişimi için teknik çerçevelerin belirlenmesine odaklanıyor. İsrail Başbakanı, Bakan Ron Dermer başkanlığında olması planlanan heyetinin liderliğini düşürürken, lider Halil el-Hayye başkanlığındaki Hamas heyeti Mısır ve Katar arabulucularıyla bir araya geldi.

Reuters, dün üst düzey bir İsrailli yetkilinin, görüşmelerin birkaç gün sürmesinin beklendiğini, iki tarafın geçici bir ateşkesten uzak, kapsamlı ve ayrıntılı bir anlaşmaya varmayı hedeflediğini belirtti.

Şarku'l Avsat, Hamas'ın İsrail'e yönelik "El-Aksa Tufanı" operasyonunun ikinci yıldönümüne ilişkin özel bir rapor yayınlıyor. Bu operasyon, 7 Ekim 2023'te yıkıcı bir savaşı tetikledi. Rapor, hareketin, kabul ettiği ateşkes anlaşması kapsamında Gazze Şeridi'nin kontrolünü kaybetmesinin ardından, Filistin devletinin kaderini çevreleyen en önemli sorunun hâlâ cevapsız kaldığı bir dönemdeki gerçekliğini inceliyor: "El-Aksa Tufanı" gerçekten bir devletin kurulmasını mı yakınlaştırdı, yoksa uluslararası tanınmalar siyasi değil de "ahlaki" miydi?

Filistinlilerin bu yıkıcı savaşta kayıpları çok büyük olsa da savaşın İsrail'in yüzünü değiştirdiği ve tüm savaş kurallarını çiğnediği, değer ve standartlarda içsel bir devrimle karşı karşıya kaldığı bir gerçek. ABD Başkanı Donald Trump ise yeni bir Ortadoğu'nun sınırlarını çiziyor.


Barrack, Abdi ile Suriye'nin kuzeydoğusunda görüştü

ABD elçisi Tom Barrack, Lübnan'a yaptığı son ziyarette (DPA)
ABD elçisi Tom Barrack, Lübnan'a yaptığı son ziyarette (DPA)
TT

Barrack, Abdi ile Suriye'nin kuzeydoğusunda görüştü

ABD elçisi Tom Barrack, Lübnan'a yaptığı son ziyarette (DPA)
ABD elçisi Tom Barrack, Lübnan'a yaptığı son ziyarette (DPA)

ABD'nin Suriye Özel Temsilcisi Tom Barrack, dün ABD Merkez Kuvvetler Komutanı Brad Cooper eşliğinde kuzeydoğu Suriye'yi ziyaret etti.

Barrack, Twitter'da yaptığı paylaşımda, Cooper ile Suriye Demokratik Güçleri (SDG) Lideri Mazlum Abdi ile "önemli" görüşmeler gerçekleştirdiklerini ve bunun "Başkan Donald Trump'ın Suriyelilere güç vererek Suriye'ye bir şans verme vizyonunda somut ilerleme" olduğunu belirtti.

ABD'nin Suriye elçisinin bu ziyareti, kuzey ve doğu Suriye'ye yönelik türünün ilk örneği. Suriye'deki mevcut siyasi durumun hassas döneminde, SDG ile Suriye ordusu arasında Halep vilayetinin doğusunda çatışmaların tırmandığı bir dönemde gerçekleşiyor.

Bu arada, SDG'nin siyasi kanadı olan Suriye Demokratik Konseyi (SDK), Halk Konseyi üyelerini seçmek için pazar günü gerçekleştirilen seçim sürecini "Suriye halkının iradesini yansıtmadığı" gerekçesiyle reddettiğini duyurdu.