Irak Cumhurbaşkanı Salih: Silahlar devlet elinde toplanmalı

Irak Cumhurbaşkanı Berhem Salih (AP)
Irak Cumhurbaşkanı Berhem Salih (AP)
TT

Irak Cumhurbaşkanı Salih: Silahlar devlet elinde toplanmalı

Irak Cumhurbaşkanı Berhem Salih (AP)
Irak Cumhurbaşkanı Berhem Salih (AP)

Irak Cumhurbaşkanı Berhem Salih, ülkesinin çatışma sahası olmasını ve toprağı üzerinden başkalarının tasfiye hesapları yapmasını istemediklerini belirterek, mevcut durumun sürdürülemeyeceğini söyledi. Salih, gelecek yıl yapılacak erken seçimlere işaret ederek, hükümetin ‘silahları devlet elinde toplaması’ gerektiğini belirtti.
Cumhurbaşkanı Salih, Birleşmiş Milletlerin (BM) kuruluşunun 75'inci yıldönümü vesilesiyle düzenlenen toplantıya video mesaj gönderdi. Yeni tip koronavirüs (Kovid-19) ile ilgili ‘yalan haberlerle mücadele’ çağrısında bulunan Salih, “Cehalet ve yalan haberlerin yayılması milyonların canını tehdit ediyor. Irak, salgın öncesi ve sonrasında, dünya üzerinde daha az tehlikeli ve ölümcül olmayan bir salgınla mücadele etti o da terör ve yolsuzluktur. Terör ve dönüş tehlikesini hafife almamız mümkün değil (…) Aynı şekilde yolsuzlukla mücadele ve ülkelerimizin ulusal egemenliğine zarar veren müdahalelere karşı kayıtsız kalmak, radikalizm ve terörizm ile mücadele çabalarını engelliyor” diye konuştu.
Salih, uluslararası toplumdaki dost ülkelere, gasp edilen malların ve bu malları kaçıran yozlaşmışları ortaya çıkarma çağrısında bulunarak, tıpkı terörle mücadelede uluslararası koalisyonun kurulması gibi yolsuzlukla mücadele ve kaçırılan malların geri getirilmesinde de uluslararası koalisyon kurma talebini yineledi. Irak’ta ‘büyük halk hareketinin reform talebine yanıt olarak’ Mustafa el-Kazimi başkanlığında hükümet kurulduğuna işaret eden Salih, “Statükoyu sürdürmek imkânsız. Iraklılar, hükümet sistemindeki yapısal bozukluğu iyileştirecek yeni siyasi bir sözleşmeyi dört gözle bekliyorlar” ifadesini kullandı. Hükümetin esas görevinin ‘demokrasiyi yerleştirmeye çalışan ulusal halk hareketine vefa olarak, en adil ve en kapsamlı bir temsil ile yeni bir kanun doğrultusunda önümüzdeki yıl erken seçimleri şeffaf bir şekilde düzenlenmesi’ olduğunu kaydeden Salih, “Hükümet silahı devlet elinde toplamalı, devlet kurumları ve kanun çerçevesi dışında silah edinmeyi ve kullanmayı engellemeli ve aynı şekilde gösterici ile güvenlik güçleri mensuplarının öldürülmesiyle ilgili soruşturmaları yürütmelidir. Yasa dışı gruplarla mücadele edilmesi ve kayıt dışı silahın kontrol altına alınması, devletin radikal ve kaos güçleriyle mücadelesidir” dedi. Salih, bu işin kolay olmadığını kabul ettiğini ancak ülkeye barış gelmesi ve Irak’ın kendi kararlarını kendi alması için bu işi yapmasının gerekli olduğunu ifade etti.
Irak’ın, seçimlerde şeffaflığın sağlanması, hile, şantaj ve seçmen iradesini etkilemeyi engellemenin güvence altına alınması için BM’nin teknik ve denetim desteğini almak istediğini belirten Salih, “Irak’ın çatışma sahası olmasını ve toprağı üzerinden başkalarının tasfiye hesapları yapmasını istemiyoruz. Bağımsız ve egemen Irak, bölge halklarının ve ülkelerinin ortak çıkarlarının buluşma noktası, terör ve radikalizm karşısında ekonomik işbirliği ve ortak güvenliğe dayalı bölgesel sistemin hareket noktası olacak” değerlendirmesinde bulundu.

Avn: Lübnan benzeri görülmemiş bir krizden geçiyor
Lübnan Cumhurbaşkanı Mişel Avn, BM’ye gönderdiği video mesajda, ülkesinin ‘benzeri görülmemiş bir krizden’ geçtiğini belirterek, biriken sorunların bir anda patladığını söyledi. Liman patlamasının Lübnan’ı hem insani hem de ekonomik olarak kalbinden vurduğunu ve durumun büyük ölçüde sıkıntıya girmesine neden olduğunu kaydeden Avn, tüm bunlara 10 yıldır süren Suriyelilerin yerinden edilmesi krizinin eklendiğini ifade etti. Lübnan Cumhurbaşkanı, ülkesinin Suriyeli göç krizini insani vazife, uluslararası hukuka saygı ve özellikle zorla geri göndermeme ilkesi çerçevesinde ele aldığına işaret ettiği konuşmasında, yerlerinden edilen Suriyelilerin onurlarına yakışır ve güvenli bir şekilde dönüşlerinin sağlanması yönündeki çabaları yoğunlaştırma ve bu mesele ile Suriye’deki siyasi çözüm arasında bağlantı kurulmamasını istedi.

Tebbun: Güçlü, güvenli ve müreffeh yeni bir Cezayir inşa etmek yolunda ilerliyoruz
Cezayir Cumhurbaşkanı Abdulmecid Tebbun, ülkesinin son aylarda zor sağlık koşullarına rağmen, güçlü, güvenli ve müreffeh yeni bir Cezayir inşa etmek için siyasi, ekonomik ve sosyal reformlar yolunda ilerleme kaydettiğini dile getirdi. Cezayir Cumhurbaşkanı, hak ve özgürlükleri teminat altına alan, yasama, yürütme ve yargı organları arasında denge kuran ve sosyal hayatı destekleyen demokratik bir siyasi sistemin temellerini atmak için anayasa değişiklik taslağının referanduma sunulacağını kaydetti. Tebbun, gençlerin rolü ile sosyal hayata katılmasına ilave olarak kadın ve gençlerin ulusal inşa sürecine katılmasının önemine vurgu yaptı.



Şarku’l Avsat’a konuşan Filistinli kaynak: Hamas 60 günlük ateşkes önerisinde 3 değişiklik talep etti

İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırısının ardından küçük bir çocuğu kucağında taşıyan bir adam (AFP)
İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırısının ardından küçük bir çocuğu kucağında taşıyan bir adam (AFP)
TT

Şarku’l Avsat’a konuşan Filistinli kaynak: Hamas 60 günlük ateşkes önerisinde 3 değişiklik talep etti

İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırısının ardından küçük bir çocuğu kucağında taşıyan bir adam (AFP)
İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırısının ardından küçük bir çocuğu kucağında taşıyan bir adam (AFP)

Hamas Hareketi’nin 60 günlük ateşkes önerisini kabul etmesi ve dolaylı müzakerelere hazır olduğunu duyurmasıyla Gazze Şeridi'ndeki ateşkes görüşmeleri yeni bir aşamaya girdi. Öte yandan İsrail'in, şimdiye kadar Gazze Şeridi'nin yüzde 65'ini kontrol altına aldığı bölgelerden çekilme konusunda engeller çıkaracağına dair bazı endişeler hakim.

Şarku’l Avsat’a konuşan uzmanlar, ABD’nin Gazze’deki savaş konusunda gösterdiği gayret ve krizin iki tarafının da olumlu tepkisinin ‘olası engelleri aşabileceğini, bunların en önemlilerinin ise geri çekilme ve savaşın sona erdirilmesine dair garantiler olduğunu’ düşünüyor. Uzmanlar, ateşkes anlaşmasının yakında, belki de Başbakan Binyamin Netanyahu'nun pazartesi günü Beyaz Saray'ı ziyaret edip Başkan Donald Trump ile görüşmesinden sonra veya kısa bir süre sonra sonuçlanacağını tahmin ediyorlar.

AlQahera News haber kanalının cuma akşamı kimliğini açıklamadığı Mısırlı kaynaklardan aktardığı bilgilere göre Mısır, tüm taraflar arasında mutabakat sağlayacak nihai bir formüle ulaşmak için çeşitli taraflarla yoğun temaslara başlarken taraflar arasında dolaylı müzakereler yeniden başladı. Hamas arabuluculara son tekliflerine cevabını iletti ve cevabında, kabul edilmesi halinde 60 günlük ateşkes sağlanması için dolaylı müzakerelere kapıyı aralayacağını belirtti.

Müzakerelerin gidişatını yakından takip eden Filistinli bir kaynak, dün Şarku’l Avsat’a yaptığı açıklamada, Hamas'ın öneriyi kabul ettiğini, ancak bazı değişiklikler talep ettiğini söyledi. Bu değişikliklerin başında savaşın sona erdirilmesi, insani yardımların Gazze Şeridi’ne girişiyle ilgili mekanizmanın yeniden düzenlenmesi ve İsrail'in 2 Mart öncesindeki mevzilerine geri çekilmesi geldiğini söyleyen kaynağa göre bu değişikliklerin sebebi ocak ayında varılan ateşkes anlaşmanın çökmesinin ardından İsrail’in daha fazla bölgeye genişlemesi. Kaynak, yeni müzakerelerin Doha ve Kahire arasında yapılacağını, çünkü iki ülke arasında anlaşma maddelerinin uygulanmasına ilişkin ortak dosyalar olduğunu belirtti.

cdfgrtyu
İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyine düzenlediği hava saldırılarında öldürülen Filistinliler (AFP)

Hamas tarafından cuma günü yapılan açıklamada, arabuluculara öneriye ilişkin ‘olumlu’ yanıt verildiği ifade edildi. Önerinin içeriğine değinilmeyen açıklamada, ‘önerinin uygulama mekanizması hakkında müzakerelere derhal başlamaya ciddiyetle hazır olduğu’ vurgulandı.

İsrail gazetesi Hayom, müzakerelerin devam etmesindeki en büyük zorluğun İsrail ordusunun Gazze Şeridi'nden çekilme haritası olacağını bildirdi. Hamas tam çekilme talep ederken, İsrail ‘Morag Koridoru’ adı verilen hattı ve onun güneyindeki tüm bölgeleri elinde tutmak istiyor.

İsrail Ordu Sözcüsü Avichay Adraee cuma günü X platformu üzerinden yaptığı açıklamada, ordunun Gazze Şeridi’nin yaklaşık yüzde 65'ini operasyonel olarak kontrol altına aldığını söyledi.

İsrail Yayın Kurumu’nun kaynaklardan aktardığına göre ‘Hamas’ın yanıtında önerilen değişikliklerin İsrail karar vericileri için bir zorluk oluşturacağı’ düşünülüyor. İsrail hükümeti Bakanlar Kurulu, anlaşmayı görüşmek üzere cumartesi akşamı toplanacağını açıkladı.

İsrail ve Filistin meselelerinde uzman olan siyaset bilimi profesörü Dr. Tarık Fehmi, İsraillilerin geri çekilme konusunda biraz oyalanacağını, ancak Hamas'ın anlaşmaya varmaya yönelik esnek tutumunu göz önünde bulunduracağını, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu’nun ABD Başkanı Donald Trump ile görüşmeden önce bir miktar uzlaşma göstermeye mecbur kalacağını ve savaşan tarafların ABD Başkanı’nı kazanmak ve ona olumlu mesajlar vermek için çaba göstereceğini tahmin ediyor.

Her iki tarafın da çekinceleri nedeniyle Kahire ve Doha'da düzenlenen müzakerelerde tam çekilme konusunun gündeme gelmeyeceğini düşünen Dr. Fehmi’ye göre buna karşın İsrail güçlerinin yeniden konuşlandırılması ve nüfuslu bölgelerin dışına ve bazı koridorlardan çekilmesi söz konusu olabilir.

Ana çekilme noktalarının mevcut müzakereleri engellemesini beklemeyen Dr. Fehmi, savaşan tarafların önerilen çerçeve anlaşmasına onay verdiğini ve ayrıntıların taktiksel noktalar içerdiğini, gerçek anlamda radikal olmadığını, özellikle de Hamas'ın insani yardımların girişini öncelikli gördüğünü ve ABD ve İsrail destekli Gazze İnsani Yardım Vakfı (GHF) dışında uluslararası kuruluşların da insani yardım çalışmalarına dahil edilmesi için baskı yapacağını belirtti.

frgtyhu7
İsrail'in Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye’ye düzenlediği hava saldırısının ardından yükselen dumanlar (AFP)

Filistinli siyasi analist Dr. Eymen er-Rakab, anlaşmanın şu anki en önemli engelinin Hamas'ın işgalcilerin 2 Mart öncesindeki durumuna geri dönmesini talep etmesi olduğunu düşünüyor. İsrail, bu konudaki anlaşmayı kabul ederse, özellikle de Gazze Şeridi'nin yaklaşık yüzde 20'sini oluşturan Refah'ta kalma niyetinde olduğu için, büyük bir taviz vermiş olacak. Nihai durum ve tam çekilme konusundaki tartışmaların, yaklaşan ateşkes dönemine ertelenmesi bekleniyor. Bu ateşkes, ilerleyen aşamalarda İsrail'in uluslararası ve Arap güçlerinin varlığı karşılığında tam çekilmeyi kabul etmesini içerebilir.

İsrail gazetesi Yedioth Ahronoth, kimliği açıklanmayan İsrailli yetkililere dayandırdığı haberinde Trump'ın Netanyahu ile görüşmesi sırasında Gazze'de ateşkes anlaşması yapıldığını açıklayabileceğini yazdı.

ABD Başkanı Trump, geçtiğimiz cuma günü, Hamas'ın Gazze'deki ateşkes önerisine ‘olumlu’ yanıt vermesinin ‘iyi’ olduğunu söyledi. Başkanlık uçağı Air Force One’da gazetecilere açıklamalarda bulunan Trump, Gazze konusunda ‘birkaç gün içinde’ bir anlaşma sağlanabileceğini belirtti.

ABD merkezli televizyon ağı CNN’nin cuma günü aktardığına göre İsrailli 10 rehine canlı olarak, 18 rehine ise ölü olarak tam zamanında serbest bırakılacak ve herhangi bir tören veya kutlama yapılmayacak. Ateşkesin yürürlüğe girmesiyle birlikte Gazze'ye insani yardım akışı hemen başlayacak.

Dr. Fehmi’ye göre Beyaz Saray’a gitmek isteyen Netanyahu, Trump’ı ziyaret etmeden önce ateşkes anlaşmasının ilan edilmesini engelleyen ve formalitede kalan tüm anlaşmazlıkları, tüm sorunları ve önemli fikir ayrılıklarını bir kenara bırakarak siyasi çıkarlarına, İran dosyasına ve yeni Ortadoğu düzenlemelerine odaklanıyor.

Dr. Rakab ise önümüzdeki günlerde özellikle Netanyahu’nun Beyaz Saray ziyareti sırasında, 60 günlük ateşkesin yakında yürürlüğe girmesinden sonra ABD'nin savaşı kesin olarak durdurma arzusunun gerçek olup olmadığının daha net bir şekilde anlaşılacağına dikkati çekti.