Suriye’de koronavirüs vaka sayısı endişe verici boyutlara ulaştı

Suriye'nin kuzeydoğusundaki Haseke'deki mülteci kampına ait arşivden bir fotoğraf. (Şarku’l Avsat)
Suriye'nin kuzeydoğusundaki Haseke'deki mülteci kampına ait arşivden bir fotoğraf. (Şarku’l Avsat)
TT

Suriye’de koronavirüs vaka sayısı endişe verici boyutlara ulaştı

Suriye'nin kuzeydoğusundaki Haseke'deki mülteci kampına ait arşivden bir fotoğraf. (Şarku’l Avsat)
Suriye'nin kuzeydoğusundaki Haseke'deki mülteci kampına ait arşivden bir fotoğraf. (Şarku’l Avsat)

Suriye'de ülkenin kuzeybatısındaki sivil yetkililer, yeni tip koronavirüs (Kovid-19) vakalarının artmasının ardından daha tehlikeli seviyelere ulaşması endişesiyle Halep'in kuzeydoğu kırsalındaki HTŞ kontrolündeki İdlib, Türkiye kontrolündeki Cerablus ve el-Bab'daki halka açık alanların kapatılmasına ilişkin kararlar aldı.
Suriye genelinde Kovid-19 vakası sayısı 241 ölüm olmak üzere 5 bin 791 vakaya yükseldi.
Suriye Sağlık Bakanlığı, 44 vaka ve Kovid-19 kaynaklı 3 ölüm kaydedildiğini duyurdu. Böylece toplam vaka sayısı 3 bin 877’e yükselirken hayatını kaybedenlerin sayısı ise 178’e ulaştı. Kuzey ve Doğu Suriye Sağlık Komitesi ise kontrolündeki bölgelerde 96 vaka ile günlük en yüksek vakaların kaydedildiğini, böylece toplam vakaların bin 304'e yükseldiğini, Kovid-19 kaynaklı ölümlerin ise 55 kişi olarak kaydedildiğini bildirdi. Muhalif grupların kontrolü altındaki bölgelerde de koronavirüs vakalarının 654’e yükseldiği, biri mülteci kamplarında olmak üzere 6 kişinin de hayatını kaybettiği kaydedildi.
Başkent Şam, rejim kontrolündeki bölgelerde en fazla vaka kaydeden bölge oldu. Şam’daki vakalar bin 346 vakaya yükselirken hayatını kaybedenlerin sayısı 82’ye ulaştı. Şam’ın ardından en çok vaka Halep’te kaydedildi. Toplam vaka sayısı 904'e, ölenlerin sayısı ise 22'ye yükseldi. Şam Kırsalı bölgesi 331 vaka ve 9 ölümle üçüncü sırada yer alırken Suriye kıyısındaki Lazkiye kenti 416 vaka ve 11 ölüm kaydetti.
Şam hükümetinin kontrolündeki bölgelerde çok sayıda gözlemci başkentte yüksek oranda vaka kaydedildiği halde bu sayıların başta ölüm olmak üzere kaydedilen rakamlardan daha yüksek olduğunu belirtti. Suriye Sağlık Bakanı Dr. Nizar Yazıcı, basın açıklamalarında kesin rakamların bilinememesini evde tedavi görerek hastaneye başvurmadıkları için hastaların rapor edilmemesinden kaynaklandığını ifade etti.
Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal Koalisyonu’na (SMDK) bağlı Suriye Geçici Hükümeti, resmi hesabından bir saha raporu yayınladı. Raporda, Suriye'nin kuzeybatısında yaşayan 4 milyon kişiye sağlık hizmeti verecek 600 doktorun bulunduğunu, yani her 10 bin kişiye bir doktor anlamına geldiği kaydedildi. Yoğun bakım ünitesinde ise her 21 bin kişiye bir yatak olmak üzere 201 yatak bulunduğunu belirtildi. Ayrıca raporda, solunum cihazlarının sayısının çocuklar için 30 özel cihazın yanı sıra 95 olduğu ve tam kapasite ile çalıştığı ifade edildi.
Suriye Müdahale Koordinatörlüğü ekipleri, koronavirüs vakalarının yüksek olması nedeniyle muhaliflerin kontrolündeki bölgelerde sağlık sektörünün kötü bir durumda olduğu konusunda uyarıda bulundu. Ekip Başkanı Muhammed Hallac, "Kampların çoğu koronavirüsle mücadele etmek için temel gereksinimler konusunda büyük bir eksiklik yaşadığından, virüsün kampların içinde yayılacağı ve kontrol edilmesi zor boyutlara ulaşarak salgının büyük bir odağı haline geleceğine dair artan endişeler söz konusu” dedi. Ekip, kuzeydeki kamplarda Kovid-19 vakalarına dair yayınladığı istatistiki bir raporda, Halep kırsalına yayılmış kamplarda 7 vakanın kaydedildiğini, İdlib kentindeki kamplarda ise 11 vaka olduğunu ve tüm kamplarda 1 ölümün kaydedildiğini bildirdi.
Kuzeydoğu Suriye Özerk Kürt Yönetimi’nin, kontrolü altındaki bölgelerde koronavirüs vakalarının arttığını gösteren yüksek grafik eğrisine rağmen yeni talimatları hastaların ve insani yardımların geçişinin kolaylaştırılması, maske takılması ve sınır geçişlerinde ihtiyati tedbirlerin alınması ile sınırlı oldu.
Özerk Yönetim’in Sağlık Otoritesi dün 95 yeni vaka kaydedildiğini duyurdu. Yönetimin kontrolündeki bölgelerde geçen cumartesi günü 113 vaka ile en yüksek günlük vaka sayısı kaydedilirken Kovid-19 kaynaklı ölümler 55’e yükseldi. Bölgedeki birçok kişi ve aktivistler, çoğu kişinin ihtiyati tedbirlere uymayarak sosyal mesafe ve maske takma kuralını ihlal etmesinden şikayet etti. Sağlık Otoritesi’nin bu hafta 5 gün içinde 297 yeni vaka kaydedildiğini duyurmasının ardından aktivistler toplumsal ve sivil etkinlikler düzenleyerek bölge halkını maske takmaya, güvenli mesafeyi korumaya ve ölü sayısı arttıkça evde kalmaya çağıran hashtagler ve farkındalık kampanyaları başlattı.
Özerk Yönetim’den yetkililer, son günlerde vaka sayısındaki artışın endişeye neden olduğunu ifade ettiler. Suriye Özerk  Kuzey ve Doğu Suriye Sağlık Komitesi Başkanı Dr. Civan Mustafa, konuyla alakalı yaptığı açıklamada bölge halkının kuralları ihlal etmesi ve koronavirüsle mücadelede sorumluluklarını yerine getirmemesi sonucu bölgedeki vakaların tehlikeli boyutlara ulaşacağını kaydetti. Dr. Mustafa, bu nedenle bölge halkından kurallara uyarak sorumluluklarını yerine getirmesini talep ederek, “Kişisel korunma toplumun korunmasıdır" dedi.



Gazze halkı, savaşın neden olduğu yıkımın ardından kültürel mirasını korumak için zamanla yarışıyor

Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)
Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)
TT

Gazze halkı, savaşın neden olduğu yıkımın ardından kültürel mirasını korumak için zamanla yarışıyor

Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)
Gazze şehrinde yaşanan savaş sırasında İsrail bombardımanı sonucu hasar gören Büyük Ömer Camii'nin iç restorasyon çalışmaları sırasında çekilmiş bir fotoğraf, 17 Kasım 2025 (Reuters)

Gazze Şeridi’nde 70 bin kişinin hayatını kaybetmesi, çok sayıda kişinin yaralanması, yüz binlerce insanın yerinden edilmesi ve neredeyse bütün mahallelerin yok olmasının ardından, yeniden inşa artık hayal gücünü zorlayan, neredeyse tasavvur edilemez bir görev haline geldi.

Buna rağmen, bölgede en değerli tarihi yapılar arasında yer alıp ağır hasar gören az sayıdaki noktada, işçiler şimdiden çalışmaya başladı. Amaç, geçmişten geriye kalan az sayıdaki kalıntıyı toprak altından çıkarmak.

Bu alanlar arasında, Gazze’nin eski kent merkezinde bulunan ve savaş sırasında İsrail güçlerinin hedef aldığı en önemli kültürel miras olan Büyük Ömer Camii de bulunuyor. İsrail ordusu, avlularının altında savaşçılar tarafından kullanılan bir tünel bulunduğunu öne sürerek yapıyı bombaladığını açıklamıştı. Filistinliler ise böyle bir tünelin varlığını reddediyor ve saldırının Gazze’nin dini ve kültürel mirasını yok etmeye yönelik olduğunu savunuyor.

dfrgt
Gazze şehrinde bulunan Büyük Ömer Camii'nin içindeki enkazı temizleyen bir işçi, 17 Kasım 2025 (Reuters)

Batı Şeria’daki Beytüllahim’de bulunan Miras Koruma Merkezi’nde mimar ve kültürel miras uzmanı olarak görev yapan ve şu anda savaşta zarar gören alanları kurtarmak için Gazze’de çalışan Hammude ed-Dehdar, İsrail’in bu yapıların yıkımının Filistin tarihini silebileceğini düşünerek ‘yanıldığını’ söyledi.

Dehdar, Gazze’de Reuters’a yaptığı açıklamada, bu yapıların kadim bir halkın ortak hafızasını temsil ettiğini belirterek, “Bu miras, korunması ve savunulması için ortak çaba gerektiren bir bellektir” dedi.

İsrail ordusu ise Hamas hedeflerine yönelik her saldırının, bu tür alanları tehlikeye atabilecek olması nedeniyle sıkı bir onay sürecinden geçtiğini açıkladı.

fgt
Gazze şehrinde savaş sırasında hasar gören tarihi Paşa Sarayı'nda restorasyon çalışmaları yürüten işçiler, 11 Kasım 2025 (Reuters)

İsrail ordusu tarafından yapılan açıklamada, “İsrail ordusu, kültürel miras alanları ile tarihi ve kültürel önemi bulunan mekânlara azami hassasiyetle yaklaşmaktadır. Bu alanlar ve sivillerin zarar görmesini en aza indirmek, saldırı planlamasında temel bir önceliktir” ifadeleri yer aldı.

Zamansız hikayeler

Nüfusunun büyük bölümü, bugün İsrail sınırları içinde kalan şehir ve köylerden zorla göç ettirilmiş mülteciler ya da onların çocuklarından oluşan Gazze Şeridi’nde, Büyük Ömer Camii, Gazze halkını kendi kültürel mirasına ve Ortadoğu’nun zengin mimari tarihine bağlayan temel unsurlardan biriydi.

Halk arasında anlatılan geleneksel hikâyelere göre Samson’un onu esir alanların üzerine tapınağı yıktığı yer olduğu söylenen bu alan, İslam’ın 7. yüzyılda Halife Ömer bin Hattab döneminde Akdeniz’e ulaşmasından önce bir Bizans kilisesine de ev sahipliği yapıyordu. Bölge İslam hâkimiyetine girdikten sonra yapı camiye dönüştürüldü.

Sonraki yüzyıllar boyunca yapı; Memlükler, Haçlılar ve Osmanlılar tarafından pek çok kez yeniden şekillendirildi ve Orta Çağ’da bölgenin mimari harikalarından biri olarak ün kazandı.

Caminin minaresi, Gazze siluetinin en belirgin unsurlarından biriydi. Cemaat, kubbeli tavanlar altında ve cilalı taşlarla döşeli avlularda ibadet eder; namazın ardından caminin görkemli cephesinin önünden geçerek kapılarından dışarı çıkar ve eski kentin çevresindeki çarşı sokaklarına doğru akardı.

frgt
Gazze şehrinde savaş sırasında hasar gören tarihi Paşa Sarayı'nda restorasyon çalışmaları yürüten işçiler, 11 Kasım 2025 (Reuters)

Yakındaki Kayseriyye Çarşısı, dükkânlarıyla ünlüydü; esnafı ve komşuları, âşıkların düğün takılarından kıskanç kayınvalidelerin hikâyelerine uzanan unutulmaz öyküler anlatırdı. Bugün bunlardan geriye neredeyse hiçbir iz kalmadı.

Ağır hasar gören bir diğer yapı da 13. yüzyıla uzanan tarihi Paşa Sarayı oldu. Bir müzeye ev sahipliği yapan yapının sergilediği eserler artık kayıp.

Dehdar, kültür ve miras söz konusu olduğunda bunun yalnızca eski bir bina ya da tarihi taşlardan ibaret olmadığını vurgulayarak, “Her taş bir hikâye anlatır” dedi.

Filistin’in Batı Şeria merkezli Turizm ve Eski Eserler Bakanlığı Müsteşarı Cihad Yasin ise Filistinli yetkililer ve Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü’nün (UNESCO) tarihi alanların restorasyonu için üç aşamalı bir plan hazırladığını, ilk maliyetin 133 milyon dolar olarak öngörüldüğünü belirtti.

Yasin, önceliğin çökme riski taşıyan yapıların hızlı müdahaleyle desteklenmesi olduğunu söyledi. Ancak beyaz çimento ve alçı sıkıntısı yaşandığını, Gazze’deki kaynakların sınırlı olduğunu ve restorasyon malzemelerinin fiyatlarının ciddi şekilde arttığını ifade etti.

sdfgt
Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta İsrail hava saldırıları sırasında hasar gören, kısmen yıkılmış Berkuk Kalesi, 16 Kasım 2025 (Reuters)

Gazze Şeridi’nde kültürel mirasın yıkımı, evlerini ve geçim kaynaklarını kaybetmiş yaslı aileler arasında bile ayrı bir acı yaratmaya devam ediyor.

Münzir Ebu Asi, küçük kızı Kenzi’nin Büyük Ömer Camii’nin vurulduğunu duyunca hissettiği derin üzüntü nedeniyle onu teselli etmek zorunda kaldığını söyledi.

Ebu Asi, “Küçük kızım Kenzi çok üzüldü. Camiye saldırı haberini duyduğumuzda biz de şaşırdık; neden böyle bir şey yapıldı?” dedi.

Sözlerini sürdüren Ebu Asi, Paşa Sarayı’nın da bombalanmasının ardından artık kesin bir kanaate vardıklarını belirterek, “Bu işgalin, Filistin kimliğini yok etmek, her türlü Filistin eserini silmek istediği artık bizim için kesinleşti” ifadesini kullandı.


Etiyopya, Mısır'ı Afrika Boynuzu'nda ‘istikrarsızlaştırma kampanyası’ yürütmekle suçluyor

Rönesans Barajı (Reuters)
Rönesans Barajı (Reuters)
TT

Etiyopya, Mısır'ı Afrika Boynuzu'nda ‘istikrarsızlaştırma kampanyası’ yürütmekle suçluyor

Rönesans Barajı (Reuters)
Rönesans Barajı (Reuters)

Etiyopya Dışişleri Bakanlığı dün yaptığı açıklamada, Mısır’ı Afrika Boynuzu bölgesinde ‘Etiyopya’yı hedef alan bir istikrarsızlaştırma kampanyası yürütmekle’ ve ‘gerilimi artırmaya zemin hazırlamakla’ suçladı.

İki ülke arasında Mavi Nil üzerindeki Rönesans Barajı konusunda süren anlaşmazlığa atıfta bulunan bakanlık, açıklamasında Mısır’ın ‘Afrika Boynuzu’nda Etiyopya’yı merkeze alan, ancak onunla sınırlı olmayan bir istikrarsızlaştırma kampanyası yürüttüğünü’ savundu.

Bakanlık, Mısır’ın ‘diyaloğu reddettiğini ve gerilimi artırma niyetini açıkça ortaya koyan düşmanca söylemini yoğunlaştırdığını’ iddia etti.

Mısır Dışişleri Bakanı Bedr Abdulati ise dün yaptığı açıklamada, ülkesinin Etiyopya’nın Rönesans Barajı’na ilişkin tek taraflı adımlarını reddettiğini yineleyerek, “Etiyopya’nın uygulamaları tüm Afrika kıtasının istikrarını tehdit eden ciddi bir tehlike oluşturuyor” dedi.

Mısır Su Kaynakları ve Sulama Bakanlığı da geçen ay yaptığı açıklamada, Etiyopya’nın baraj yönetiminde ‘tek taraflı ve kontrolsüz uygulamalarını’ sürdürdüğünü, bunun ‘havza ülkelerinin hak ve çıkarlarını tehdit eden ciddi riskler barındırdığını’ vurguladı.

Etiyopya, milyarlarca dolara mâl olan dev Rönesans Barajı’nın inşasına Nil Nehri üzerinde 2011 yılında başladı. Mısır ise projeyi, Afrika’nın en uzun nehrindeki tarihi su haklarını tehdit eden bir girişim olarak görüyor.

Afrika Birliği (AfB) arabuluculuğunda Mısır ile Etiyopya arasında yürütülen müzakereler Nisan 2021’de sonuçsuz kalmış; bunun üzerine Kahire, Addis Ababa’ya baskı uygulanması için konuyu Birleşmiş Milletler (BM) Güvenlik Konseyi’ne taşımıştı.


İsrail, Gazze’nin güneyine düzenlediği hava saldırılarında 2’si çocuk 6 Filistinli hayatını kaybetti

İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)
İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)
TT

İsrail, Gazze’nin güneyine düzenlediği hava saldırılarında 2’si çocuk 6 Filistinli hayatını kaybetti

İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)
İsrail'in Gazze Şehri'nin doğusunda düzenlediği hava saldırılarının ardından dumanlar yükseliyor (AFP)

Filistin merkezli Ma'an haber ajansının bildirdiğine göre, dün akşam (Çarşamba) Gazze Şeridi’nin güneyine düzenlenen İsrail hava saldırılarında 6 Filistinli hayatını kaybetti, çok sayıda kişi de yaralandı.

Ajans, İsrail ordusunun Han Yunus kentinin batı bölgelerini en az dört füzeyle vurduğunu aktardı.

Filistinli sağlık kaynakları, “aralarında iki çocuğun da bulunduğu 6 kişinin İsrail bombardımanında yaşamını yitirdiğini” bildirdi.

Saldırının, Han Yunus’un batısındaki Mevasi bölgesinde bulunan bir çadırı hedef aldığı belirtilirken, gelişmenin İsrail ordusunun gün içinde Refah’ın güneyinde yaşanan çatışmalarda 5 askerinin yaralandığını duyurmasının ardından geldiği ifade edildi.