Rusya’ya bağlı bir grubun hedef alınmasının ardından Suriye’nin güneyinde alarm durumuna geçildi

Eski bir muhalif lider, Şam'ın ihlallerin devam etmesi halinde Dera'da bir ‘halk ayaklanmasının’ patlak verebileceğini ima etti

Dera kırsalındaki Rusya destekli 5. Kolordu unsurları (Horan Free League - HFL)
Dera kırsalındaki Rusya destekli 5. Kolordu unsurları (Horan Free League - HFL)
TT

Rusya’ya bağlı bir grubun hedef alınmasının ardından Suriye’nin güneyinde alarm durumuna geçildi

Dera kırsalındaki Rusya destekli 5. Kolordu unsurları (Horan Free League - HFL)
Dera kırsalındaki Rusya destekli 5. Kolordu unsurları (Horan Free League - HFL)

Rusya’nın Suriye’nin güneyinde desteklediği 5. Kolordu, Dera kırsalındaki Busra eş-Şam bölgesinde kendisine bağlı bir grubun hedef alınmasının ardından inceleme başlattı. Öte yandan eski bir muhalif lider, rejim güçlerine karşı bir ‘halk ayaklanmasının’ patlak verebileceğini ima etti.
Suriye’nin güneyinde cinayetler ve suikastlar devam ederken, Rusya destekli 5. Kolordu’nun kalesi olan Busra eş-Şam bölgesi, 18 Eylül 2020 Cumartesi, 5. Kolordu gruplarının en önde gelen liderlerinin i hedef alındığı bir olaya tanık oldu. Bombalı yüklü bir araçla düzenlenen saldırıda 5. Kolordu liderlerinden Ali Baş ve Kasım el-Mikdad yaralanarak, Busra eş-Şam hastanesine kaldırıldılar.
Busra eş-Şam’dan özel kaynaklar, Kolordu kuvvetlerinin bombalamadan saatler sonra inceleme başlattığını, olayın medyana geldiği noktadaki bazı evlere baskın düzenlediğini ve saldırıya karışanları belirlediklerini söylediler. Gözaltına alınan şüphelilerden birinin gözaltı merkezinde öldüğünü kaydeden, 5. Kolordu’nun olayın sorumlularına karşı en ağır kamu cezalarını verme yemini ettiğini eklediler.
Bununla birlikte 5. Kolordu liderlerinden Yasir ez-Zağbi, Dera'nın doğusundaki Giza ve el-Mutaiye beldeleri arasındaki yoldan geçerken kendisini hedef alan bir suikast girişiminden kurtuldu. Tayyibe beldesinden gelen Zağbi, bölgenin rejimin kontrolüne geçirip 5. Kolordu'nun da rejim güçlerine katılması öncesinde Güney Cephesi’ne bağlı yerel bir muhalif grupla çalışıyordu. Aynı şekilde kimliği belirsiz kişiler tarafından suikasta uğrayan Mueyyed Muhammed Gavazi adlı 5. Kolordu unsuru öldü. Daha önce rejime muhalif gruplardan birinin üyesi olan Gavazi, Suriye'nin güneyi için yapılan uzlaşma anlaşmasının ardından 5. Kolordu’ya katılmıştı.
Rusya destekli 5. Kolordu, 2018 yılında yapılan anlaşmanın ardından Suriye'nin güneyindeki eski muhalif grupların ve liderlerinin bir araya gelmesiyle ortaya çıktı. Busra eş-Şam, Ahmed Avde liderliğindeki 5. Kolordu’ya bağlı Şebab es-Sunne Güçleri’nin kalesi olarak kabul ediliyor. Bu grubun liderlerinin ve unsurlarının çoğu, anlaşmanın ardından 5. Kolordu’ya katıldılar. 5. Kolordu unsurlarının, Suriye rejim güçlerinin Suriye'nin güneyindeki eylemlerine karşı çıkmasından Dera’da yapılan rejim karşıtı gösterilere katılmalarına kadar çeşitli tutumları oldu.
Dera, sivillerin fahiş miktarlardaki fidyeler karşılığında kaçırılmalarının yanı sıra neredeyse her gün cinayetlere ve suikastlara tanık olduğu için son zamanlarda eşi benzeri görülmemiş bir güvenlik kaosu yaşıyor. Son kaçırılma vakası Dera'nın doğu kırsalındaki el-Gariye beldesinde yaşanandı. Belde sakinlerinden genç bir adam kaçırıldıktan sonra 250 milyon Suriye lirası karşılığında serbest bırakıldı.
Öte yandan Dera el-Beled'deki eski muhalif gruplardan birinin lideri olan Edhem el-Kerad, Suriye rejiminin bölge sakinlerine yönelik ihlal ve eylemlerinin devam etmesi ve Suriye ordusunun, muhaliflerle yapılan anlaşmanın ardından girdiği bölgelerden çekilmemesi halinde Dera’da bir ‘halk ayaklanmasının’ patlak verebileceğini ima etti.
Ayrıca bölgedeki güvenlik hizmetlerinde çalışan yerel grupların Dera el-Beled'den çekilmesi çağrısında bulunan Kerad, müzakere taraflarını ve Rusya’yı 2018’de yapılan uzlaşı anlaşmasını uygulamaya çağırdı. Kerad, Suriye ordusunun Dera el-Beled’deki Sicne bölgesinden kısa bir süreliğine çekildiğini, ancak tamamen çekilmek yerine, bölgedeki varlığını pekiştirdiğini ve güçlendirdiğini belirtti.
Dera el-Beled’de faaliyet gösteren El-Bunyan’ul-Mersus Operasyon Odası’nın eski lideri, Suriye rejiminin bölgedeki aşiretlerin uzlaşma anlaşmasına tabi olan üyelerini silah altına alma çabalarını kınayarak, rejimi, bölgede anlaşmazlığı körükleyerek, bölge sakinlerini bir birine düşürmeye çalışmakla suçladı. Kerad, rejimin bu yerel gruplara silah, tank ve toplar sağladığını, bu grupların da bölge sakinlerine baskı yaptığını söyledi.
Kerad, sosyal medya hesabından yayınlanan bir video kaydında, Dera sakinlerinin ‘kalplerine yeniden korkunun yerleştirilmesine izin vermeyeceklerini’ vurguladı. Kerad videoda ayrıca, “Horanlılar, kendilerine karşı sürdürülen savaşla geçen yıllara rağmen halen hayatta ve halen mücadele ediyor” dedi. Horanlılara bu duruşlarından geri adım atmamaları çağrısında bulunan Kerad, uzlaşma anlaşması yapılan bölgelerdeki gençlerin silaha altına alınmaları, bölge sakinlerine karşı kullanılmaları ve halkın haysiyetini zedeleyici eylemler yapılması konusunda uyarıda bulundu. Kerad, rejim tarafından yapılan ihlallerin ve uzlaşma anlaşmasının uygulanmamaya devam etmesi halinde halkın gerçekleştirdiği haftalık protesto gösterilerinin artabileceği imasında bulundu.
Deralı aktivistler, geçtiğimiz cuma günü Dera el-Beled’deki yerleşim bölgelerinde mermi ve patlama sesleri duyduklarını ve bölgedeki yerleşim birimlerinin liderlerinden biri tarafından yönetilen silahlı yerel bir grubun, yerleşim yerlerini hedef aldıklarını, ancak herhangi bir can kaybı veya yaralanmaya sebep olmadıklarını bildirdiler. Bu gelişme, söz konusu grubun Muhammed Ahmed Mesalime adlı bir unsurunun Dera el-Beled'in Erbain mahallesinde kimliği belirsiz kişilerce vurularak, öldürülmesinin ardından yaşandı.
Dera el-Beled, sık sık rejimin devrilmesi, tutukluların serbest bırakılması, İran'ın Suriye topraklarından çıkması ve ülke üzerindeki ablukasının kaldırılması çağrısında bulunan protestolara ve halk gösterilerine tanık oluyor.
 



Esed rejimi ile Rusya arasındaki 12 maddelik askeri anlaşmanın metni yayınlandı

Fotoğraf: AFP
Fotoğraf: AFP
TT

Esed rejimi ile Rusya arasındaki 12 maddelik askeri anlaşmanın metni yayınlandı

Fotoğraf: AFP
Fotoğraf: AFP

2015 yılında Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Rusya ve Suriye arasında aynı yılın 26 Ağustos'unda imzalanan anlaşmanın Devlet Duması tarafından onaylanmasının ardından Rus Silahlı Kuvvetleri'nden bir “hava filosunun” Suriye topraklarında konuşlandırılmasını kabul etti. Mecelle, tartışmalı paragraflar da içeren maddeleri ile bu anlaşmanın bir kopyasını elde etti.

Bu anlaşmaya göre, devrik Suriye rejimi, “Rus Hava Filosu”nun konuşlanması için Suriye topraklarının bir bölümünden feragat ediyor. Rus tarafının, filonun kendisi için belirlenen görevleri yerine getirmesi için gerekli olan her türlü silah, mühimmat, teçhizat ve malzemeyi, çalışan personelin güvenliğini garanti edecek ve yaşamını destekleyecek şekilde, Suriye tarafına ücret ödemeden Suriye Arap Cumhuriyeti topraklarına nakletme “hakkı” bulunuyor.

vfgt
Esed rejimi ile Rusya arasındaki askeri anlaşmanın bir kopyası

Anlaşmada ayrıca “transfer edilen tüm fonların yanı sıra Rus tarafının Hmeymim Hava Üssü'ne yerleştirdiği altyapı tesislerinin de Rusya Federasyonu'nun malı olacağı” belirtiliyor. Anlaşma aynı zamanda “Suriye Arap Cumhuriyeti'nin sivil ve idari yargısının yetkisine” karşı da Rus tarafına tam bir dokunulmazlık sağlıyor.

Suriye Arap Cumhuriyeti temsilcilerinin, komutanının onayı olmadan Rus Hava Filosu’nun konuşlandığı bölgelere girmesine izin verilmiyor. Şarku’l Avsat’ın Majalla’dan aktardığı habere göre aşağıda anlaşmanın tam metni yer alıyor:

Rusya Federasyonu ve Suriye Arap Cumhuriyeti (bundan böyle iki taraf olarak anılacaktır).

Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği ile Suriye Arap Cumhuriyeti arasındaki eski 8 Ekim 1980 tarihli Dostluk ve İşbirliği Antlaşması ve Rusya Federasyonu Savunma Bakanlığı ile Suriye Arap Cumhuriyeti Savunma Bakanlığı arasında askeri iş birliğine ilişkin 7 Temmuz 1994 tarihli anlaşmanın hükümlerine dayanarak, Rusya Federasyonu ve Suriye Arap Cumhuriyeti'nin egemenliğini, toprak bütünlüğünü ve güvenliğini korumaya yönelik ortak arzudan yola çıkarak, Rus Hava Filosu’nun Suriye Arap Cumhuriyeti topraklarındaki varlığının, bölgede güvenlik ve istikrarı koruma hedeflerini gerçekleştirme amacının savunma amaçlı olduğunun, diğer ülkelere yönelik olmadığının farkında olarak, terörizm ve radikalizm ile mücadele görevlerinin kapsamlılığını vurgulayarak, terör tehditlerine karşı ortak çaba gösterilmesinin gerekliliğini kabul ederek, iki taraf aşağıdaki hususlarda mutabakata varmışlardır:

  • Madde 1

Terminoloji

Bu anlaşmanın amaçları doğrultusunda terimler şu anlama gelmektedir:

“Rus Hava Filosu”, Rus Silahlı Kuvvetlerinin silahlarla, askeri ve özel teçhizatla, gerekli maddi kaynaklar ve diğer taşınmazlar ile birlikte yaşam destek tesisleriyle donatılmış, Suriye Arap Cumhuriyeti topraklarında konuşlandırıldığı yerde bulunan askeri oluşumu anlamına gelmektedir.

Rus Hava Filosu’nun taşınmaz varlıkları: Suriye Arap Cumhuriyeti'nde kullanması için Rus tarafına devredilen arazi parselleri, Rus Hava Filosu sahasında bulunan gayrimenkuller, binalar ve tesisler, yere sabit, varlık amaçlarına ciddi zarar vermeden hareket ettirilemeyen, Rus tarafına tahsis edilen, Rus tarafına ait olan ve Rus Hava Filosu’nun çalışmasını sağlamak üzere tahsis edilen diğer nesneler anlamına gelmektedir.

Rus Hava Filosu Dağıtım Sahası: Bu anlaşma uyarınca Rus tarafına devredilen ve Rus Hava Filosu’nun konuşlandırılması için belirlenen arazinin (arsalar) bir bölümü anlamına gelmektedir.

  • Madde 2

Anlaşmanın konusu

- Rus taraf, Suriye Arap Cumhuriyeti'nin talebi üzerine Suriye Arap Cumhuriyeti topraklarında bir Rus Hava Filosu konuşlandıracaktır.

- Rus Hava Filosu’nun konuşlanacağı yer ve Rus tarafa devredilen taşınmazlar, işbu anlaşmaya eklenen özel bir protokolle belirlenecektir.

- Rus Hava Filosu’nun konuşlandırılması amacıyla Suriye tarafı, taraflar arasında mutabakata varılan gerekli bölgenin yanı sıra, altyapısı ile Hmeymim Hava Üssü'nü de (Lazkiye şehri) Rus tarafına sunacaktır.

- Hmeymim Hava Üssü, altyapısı, iki tarafın anlaşması kapsamında tahsis edilen gerekli araziler, Rusya Federasyonu'nun kullanımına ücretsiz olarak sunulacaktır.

- Rus Hava Filosu’nun çalışmaları, Rusya ve Suriye tarafları arasında mutabakata varılan planlar doğrultusunda Rus Hava Filosu Komutanının kararlarına göre yürütülecektir.

Transfer edilen tüm fonların yanı sıra Rusya tarafından Hmeymim Hava Üssü'ne kurulan altyapı tesisleri Rusya Federasyonu'nun mülkiyetinde olacaktır.

  • Madde 3

Yetkili taraflar

Her iki tarafın da yetkilendirdiği taraflar şunlardır:

Rusya Federasyonu adına- Rusya Federasyonu Savunma Bakanlığı.

Suriye Arap Cumhuriyeti adına - Suriye Arap Cumhuriyeti Savunma Bakanlığı.

- Taraflar, yetkilendirdikleri tarafı değiştirmeleri halinde bunu diplomatik kanallardan yazılı olarak birbirlerine bildirmekle yükümlüdür.

- Rus Hava Filosu komutanı, Rus Hava Filosu’nun çalışmaları ile ilgili meseleleri çözmekte, Rus tarafının yetkili organın temsilcisidir.

  • Madde 4

Rus Hava Filosu’nun oluşumu

- Rus tarafı, Suriye tarafıyla mutabakata vararak, Rus Hava Filosu’nun oluşumunu (uçak tipi ve sayısı, silahlar, askeri teçhizat ve personel sayısı) belirlemektedir.

- Rus Hava Filosu’nun organizasyonel ve işlevsel yapısı Rus tarafındaki yetkili tarafça geliştirilecek, onaylanacak, değiştirilecek ve Suriye tarafındaki yetkili taraf bu konuda bilgilendirilecektir.

cdfvgrth
İdlib'deki Ebu el-Zuhur geçiş noktasında Suriye Devlet Başkanı Beşşar Esed ve Rus mevkidaşı Vladimir Putin'in fotoğrafının yanında duran Rus ve Suriyeli güçler (Arşiv-AFP)

  • Madde 5

Mal ve taşınmaz ithalatı ve ihracatı ile çalışan personelin giriş ve çıkışı

- Rus tarafı, Suriyeli tarafa herhangi bir harç veya ücret ödemeksizin, Suriye Arap Cumhuriyeti topraklarına Rus Hava Filosu yararına ve kendisi için belirlenen görevleri yerine getirmek, çalışan personelin güvenliğini sağlamak ve yaşamını desteklemek için gerekli her türlü silah, mühimmat, teçhizat ve malzemeyi ithal etme ve ihraç etme hakkına sahiptir.

- Aktarılan tüm fonların yanı sıra Rusya tarafından Hmeymim Hava Üssü'ne yerleştirilen altyapı tesisleri de Rusya Federasyonu'nun mülkiyetinde olacaktır.

- Rus Hava Filosu unsurları, Rusya Federasyonu'na gitmek için geçerli belgeleri kullanarak ve Suriye Arap Cumhuriyeti sınır ve gümrük yetkililerinin denetimine tabi olmaksızın, Suriye Arap Cumhuriyeti sınırlarından serbestçe giriş ve çıkış yapabilecektir.

  • Madde 6

Dokunulmazlıklar ve ayrıcalıklar

- Rus Hava Filosu personeli, Suriye Arap Cumhuriyeti'nde kaldıkları süre boyunca, Suriye Arap Cumhuriyeti'ne vardıklarında hakkında bilgilendirildikleri, ev sahibi ülkenin kanunlarına, geleneklerine ve adetlerine uymak zorundadır.

- Rus Hava Filosu, Suriye Arap Cumhuriyeti'nin sivil ve idari yargısının yetkisine karşı tamamen dokunulmazdır.

- Rus Hava Filosu’nun taşınır ve taşınmaz mallarına dokunulamaz. Suriye Arap Cumhuriyeti yetkililerinin temsilcilerinin, komutanının onayı olmadan Rus Hava Filosu’nun konuşlandığı bölgelere girme hakkı yoktur.

Rus Hava Filosu arşivine ve içindeki tüm belgelere, konumları ne olursa olsun dokunulamaz.

- Komutanı da dahil olmak üzere Rus Hava Filosu personeline ve ailelerine, 18 Nisan 1961'de imzalanan Diplomatik İlişkiler Hakkında Viyana Sözleşmesi uyarınca diplomatik misyonlardaki diplomatlara ve aile üyelerine tanınanlara benzer dokunulmazlıklar ve ayrıcalıklar tanınmaktadır.

- Rus Hava Filosu çıkarları doğrultusunda kullanılan Rus Hava Filosu nakliye araçları ve uçakları dokunulmazdır ve denetim, arama, el koyma, müsadere ve diğer zorlayıcı icraatlara karşı bu dokunulmazlıktan yararlanmaktadır.

Rus Hava Filosu, Suriye Arap Cumhuriyeti'nin sivil ve idari yargısının yetkisine karşı tam bir dokunulmazlığa sahiptir

  • Madde 7

Taleplerin çözümü

- Suriye Arap Cumhuriyeti'nin Rusya Federasyonu, Hava Filosu ve personeli hakkında hiçbir talepte bulunma hakkı yoktur. Rus Hava Filosu ve bireylerinin faaliyetleriyle ilgili olarak kendisine karşı herhangi bir iddiada bulunma, dava açma hakkı yoktur.

- Suriye Arap Cumhuriyeti, Rus Hava Filosu ve personelinin çalışmaları ile ilgili olarak zarara uğraması halinde üçüncü şahıslar tarafından ileri sürülebilecek her türlü talebi çözümlemeyi taahhüt etmektedir.

  • Madde 8

Vergi imtiyazları

Suriye Arap Cumhuriyeti, Rus Hava Filosu’nu her türlü doğrudan ve dolaylı vergiden muaf tutmaktadır.

  • Madde 9

Revizyonlarda bulunmak

Tarafların karşılıklı mutabakatı ile işbu anlaşmada, ayrı protokoller halinde düzenlenecek revizyonlar yapılabilir.

  • Madde 10

Çekişmelerin çözümü

Bu anlaşma hükümlerinin uygulanmasına veya yorumlanmasına ilişkin tüm anlaşmazlıklar taraflarca istişare yoluyla çözülecektir.

  • Madde 11

Yürürlüğe girme

Bu anlaşma imzalandığı tarihten itibaren geçici olarak geçerlidir. Her iki tarafça gerekli iç prosedürlerin tamamlandığına ilişkin diplomatik kanallar aracılığıyla bildirim teatisi yapıldığı tarihte yürürlüğe girecektir.

  • Madde 12

Sözleşmenin süresi ve feshi

Bu anlaşma süresiz olarak akdedilmiştir.

Taraflardan biri bu sözleşmeyi feshetmek isterse bunu diğer tarafa yazılı olarak bildirmek zorundadır.

Bu durumda işbu anlaşma, ilgili bildirimin alındığı tarihten itibaren bir yıl sonra sona erecektir.

Anlaşma, 26 Ağustos 2015 tarihinde Şam'da Rusça ve Arapça dillerinde iki orijinal nüsha olarak hazırlanmıştır ve her iki metin de hukuki açıdan eşittir.

Rusya Federasyonu adına                                   Suriye Arap Cumhuriyeti adına

İmza                                                                                      İmza